Morgunblaðið - 11.12.2001, Blaðsíða 49

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 2001 49
Brynjólfur Þor-
steinsson var orðinn
fulltíða maður er hann fluttist í
Sandvíkurhrepp með foreldrum sín-
um, Þorsteini Brynjólfssyni og Júl-
íönu Sturlaugsdóttur. Þetta var lýð-
veldissumarið 1944 og bjart í lofti og
ríkti bjartsýni þar í sveit sem annars
staðar. Ekki síst átti það við nýja
bóndann í Hreiðurborg; hann var í
ofanálag kommúnisti og duldi það
hvergi en hélt hugsjón sinni hátt á
loft. Þessi kenning var flestum sveit-
ungum hans framandi en Þorsteini
fyrirgafst mikið enda var hann af-
burða skemmtilegur maður.
Brynjólfur stóð í skugga föður
síns, reyndar móðir hans líka. Þor-
steinn var vinnusamur og sótti störf
utan heimilis. Þau mæðgin voru
heima og einnig voru í heimili hans,
fyrst er ég mundi til, Karolína dóttir
hans, sem gekk í Kvennaskólann, og
Guðmundur Torfason fóstursonur
hans. Þessi staða Brynjólfs í Hreið-
urborg var sem betur fer ekki lengi
með slíkum hætti. Skömmu eftir
1950 var hann búinn að fastna sér
kornunga stúlku, Önnu Guðmunds-
dóttur. Hún kom sem kaupakona að
Hreiðurborg frá Ísólfsskála við
Grindavík. Það er í minnum haft að
kaupakonan unga hafði komið ríð-
andi á tveimur hestum í kaupavinn-
una. Allt hennar starf í Hreiðurborg
varð eftir því. Þau Brynjólfur gengu
í hjónaband 7. desember 1952, eign-
uðust á næstu árum sex börn og
komu fljótt upp góðu búi. Árið 1955
tóku þau formlega við öllu búinu og
bjuggu síðan arðsömu meðalbúi þar
til 1994 er þau fluttu að Selfossi. Þá
höfðu Þorsteinn sonur þeirra og Sig-
urlaug kona hans búið á móti þeim
frá 1989 og tóku nú alfarið við jörð-
inni.
Þetta er ytri skelin af lífshlaupi
Brynjólfs í Hreiðurborg, en þá er
tvennt eftir sem hér er erfitt að lýsa
til hlítar. Hann var annars vegar
söngvinn gleðimaður og hrókur alls
fagnaðar á góðri stund, hins vegar
vandvirkur, allt að því vammlaus
embættismaður fyrir sína sveit. Fóð-
ureftirlitsmaður varð hann í Sand-
víkurhreppi um eða eftir 1960 og
gegndi því starfi óslitið til 1998 –
BRYNJÓLFUR
ÞORSTEINSSON
✝ Brynjólfur Þor-steinsson, fyrr-
verandi bóndi á
Hreiðurborg í Sand-
víkurhreppi í Árnes-
sýslu, fæddist í
Stykkishólmi 27.
ágúst 1920. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands 29. nóv-
ember síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Selfoss-
kirkju 7. desember.
enda var þá sveitin öll.
Brynjólfur starfaði í
hreppsnefnd Sandvík-
urhrepps 1970 til 1994
er hann kaus að láta
þar af störfum. Hann
var varaoddviti Sand-
víkurhrepps 1973–
1994. Margoft var hann
fulltrúi sveitarfélags
síns á aðalfundum
Sambands íslenskra
sveitarfélaga, einkum
árin 1985–1994. Hann
sótti einnig tvisvar að-
alfund Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga.
Erfitt er að meta svo fjölþætt störf
en Brynjólfur vann þau undir heilla-
stjörnu. Fóðurásetningin er vanda-
söm en Brynjólfur naut þar prúð-
mennsku sinnar og einkar fagurrar
rithandar og vandaðs frágangs á öll-
um pappírum. Þá sjaldan hann þurfti
að hafa afskipti af fóðrun fór hann
ekki að mönnum með ofstopa. Hann
nuddaði uns nokkuð vannst. Starfi
hans í hreppsnefnd Sandvíkur-
hrepps kynntist ég öllu betur, því við
áttu þar samleið öll hans hrepps-
nefndarár. Ekki voru þar loftkast-
alar byggðir en farið gætilega að
hlutum. Hæfilega rýninn var hann á
skoðanir annarra og á greind hans
valt oft er afgreiða þurfti vandasöm
mál. Mér er minnisstætt er við hóf-
um að vinna að vatnsveitumálum
sveitunga okkar, en Brynjólf bað ég
að fara með mér að Reykjalundi að
semja um framleiðslu vatnsrör-
annna. Hann var kunnugur þar frá
baráttuárum sínum við bakveikina
og kom vel fyrir hjá þeim ágætu
mönnum er við hittum á Reykjalundi
og urðu viðsemjendur okkar.
Brynjólfur í Hreiðurborg var
gleðimaður á mannfundum og minn-
ast margir sveitarstjórnarmenn
hans þaðan. Þótt hægur væri í fasi
gat hann einatt komið á óvart. Mér
er sagt að eitt sinn hafi hann komið
til Reykjavíkur á aðalfund Sam-
bands ísl. sveitarfélaga. Undir lok
fundar þágu menn veisluboð Reykja-
víkurborgar. Þar áttu aðeins tveir að
flytja ræður, forseti borgarstjórnar
og formaður sambandsins. Brynjólf-
ur fór þá afsíðis með forseta borg-
arstjórnar og bað hann að leyfa sér
að flytja litla og síðbúna kveðju til
höfuðborgar sinnar. Það gekk allt
eftir. En mikil var undrun sýslunga
Brynjólfs er hann birtist í ræðustól.
Seig þeim þó larður er Brynjólfur
flutti mál sitt. Hann minntist þess er
hann kom ungur að árum til Reykja-
víkur í Bretavinnu. Hann kom þang-
að kvíðinn – og reyndar í fyrsta sinn
– en borgin tók honum opnum örm-
um og sýndist hann verða betri á eft-
ir og borginmannlegri. Í þeim anda
fannst honum að góð höfuðborg og
íbúar hennar ættu að starfa.
Ég á margar dýrmætar minningar
um Brynjólf í Hreiðurborg sem ég
tíni ekki til hér. Hann var ritfær
maður og skrifaði oft eftir vini sína
en alltof sjaldan um dægurmálin.
Mjög vel gerð er frásögn af hring-
ferð hans um landið okkar. Hann fór
þar á kostum en lauk ekki frásögn-
inni. Ég hvatti hann til að ljúka
þeirri sögu sem því miður varð ekk-
ert úr. Hann er í þess stað farinn í
aðra ferð sem hann kvaðst ekkert
óttast. Við upphaf þeirrar ferðar
kveð ég vin minn Brynjólf Þorsteins-
son og votta aðstandendum hans
dýpstu samúð.
Páll Lýðsson.
Kær vinur og nágranni, Brynjólf-
ur í Hreiðurborg, er fallinn frá.
Þegar ég fluttist ásamt foreldrum
mínum að Kaldaðarnesi vorið 1948,
bjuggu í Hreiðurborg hjónin Þor-
steinn Brynjólfsson og Júlíana Stur-
laugsdóttir ásamt börnum sínum
Brynjólfi og Karólínu, svo og uppeld-
issyni, Guðmundi Torfasyni. Tókst
fljótt milli okkar og þessara næstu
nágranna okkar góður kunnings-
skapur og síðar vinátta. Feður okkar
Brynjólfs, Þorsteinn og Jörundur,
höfðu báðir brennandi áhuga á mál-
efnum lands og þjóðar, sem oft leiddi
til umræðu og stundum langra sam-
funda. Þótt ekki væru þeir alltaf
sammála, skyggði það hvergi á gagn-
kvæma virðingu og vinarþel. Brynj-
ólfur Þorsteinsson og kona hans,
Anna Guðmundsdóttir, tóku við búi í
Hreiðurborg af foreldrum Brynjólfs.
Áttum við í Kaldaðarnesi þau fyrir
nágranna um áratuga skeið. Er mér
og fjölskyldu minni dýrmæt minning
um þá vináttu og hjálpfýsi, sem jafn-
an ríkti í samskiptum okkar.
Brynjólfur er mér eftirminnilegur
fyrir margra hluta sakir.
Ég nefni þar fyrst góðar gáfur,
skarpa greind og ljúfa lund. Hann
var vel menntaður, þótt ekki nyti
hann langrar skólagöngu. Hann var
mikill unnandi fagurra bókmennta
og miðlaði oft á góðri stund af þekk-
ingu sinni. Fór ekki milli mála að þar
sló listræn æð.
Þá er mér ofarlega í huga, ekki
síst af eigin reynslu, hjálpsemi
Brynjólfs og höfðingsskapur. Hann
var jafnan fús til að greiða úr vanda
og leggja lið. Aldrei varð ég þess var
að slíkt væri eftir talið eða til gagn-
gjalds ætlast. Eftir að hann brá búi,
liðsinnti hann mér jafnan við hey-
skap í Kaldaðarnesi. Hann var með
afbrigðum laginn heyskaparmaður
og réði þar löng reynsla og eðlislæg
verklagni og varkárni. Eftir að hann
fluttist að Selfossi, sem ekki var hon-
um létt, naut hann þess að koma á
gamlar slóðir. Á þennan hátt og
margan annan naut ég rausnar
Brynjólfs og greiðvikni. Á ég honum
skuld að gjalda.
Brynjólfur sneiddi hjá erjum og
var yfir það hafinn að láta smámuni
verða að ásteytingarsteini í skiptum
sínum við aðra. Ljúfmennska hans
og réttsýni naut sín vel í ýmsum
trúnaðarstörfum, sem honum voru
falin. Engu að síður bjó í Brynjólfi
mikil festa, sem var honum styrkur,
ekki síst þegar veikindi steðjuðu að.
Það fellur mér þungt, að hindrun
er í vegi þess, að ég geti fylgt Brynj-
ólfi til grafar, þessum góða vini og
mikla öðlingi. Ég sendi, úr nokkurri
fjarlægð, samúðarkveðjur okkar
Ingibjargar til Önnu og fjölskyldu
hennar og Brynjólfs allrar.
Gaukur Jörundsson,
Kaldaðarnesi.
Þeir kvöddu þennan heim sama
daginn, Brynjófur Þorsteinsson frá
Hreiðurborg móðurbróðir minn og
George Harrison einn af Bítlunum
sem settu mark sitt á flesta sem
fæddir voru fyrir og um miðja síð-
ustu öld.
Fyrir mig persónulega er þetta at-
hyglisvert því sennilega hafa ekki
aðrir, ef foreldrarnir eru ekki taldir
með, haft meiri áhrif á ungan pilt frá
Seyðisfirði en einmitt Bítlarnir og
Bibbi frændi í sveitinni.
Ég var ekki gamall þegar ég eign-
aðist skjól í sveitinni, fyrst hjá ömmu
og afa, þeim Júlíönu Sturlaugsdóttur
og Þorstreini Brynjólfssyni sem
flust höfðu úr Breiðafirði að Hreið-
urborg í Sandvíkurhreppi í Flóa. Ég
var ekki hár í loftinu þegar ég var
sendur með Flugfélaginu frá Egils-
stöðum til Reykjavíkur þar sem
Helgi og Fríða tóku á móti mér og
annaðhvort keyrðu mig austur að
Hreiðurborg eða komu mér í rútu.
Þetta var langt ferðalag á árunum
í kring um 1960 en það var á sig
leggjandi til að komast í sveitina.
Amma og afi deildu þá búi með
Brynjólfi syni sínum og Önnu Guð-
mundsdóttur konu hans. Fyrsta
sumarið var ég sem sagt í sveit hjá
ömmu og afa og naut forréttinda
langt umfram aðra á bænum, fékk að
sofa lengur, varð að borða meira og
ef kalt var úti fannst mér ég vera í
jafnmiklum fötum og allir hinir til
samans.
Næsta sumar tók alvaran við, ég
var í sveit hjá Brynjólfi frænda og öll
forréttindi voru fyrir bí. En það var
ekkert verra. Sveitadvölin varð jafn
ánægjuleg og sumarið leið við vinnu
og skemmtun. Einhvern veginn er
það svo að í minningunni var alltaf
sól í sveitinni og aldrei leiddist
manni. Þar skipti ekki minnstu fram-
lag Brynjólfs, sem var hafsjór af
fróðleik, skemmtilegur og stríðinn
gat hann verið. Það var þó aldrei til
skaða og þegar litið er til baka held
ég að við strákarnir, sem vorum í
sumardvöl í Hreiðurborg höfum
bara haft gott af henni.
Það eru ákveðin forréttindi að til-
heyra þeirri kynslóð sem kynntist lífi
þjóðarinnar bæði til sjávar og sveita
og fá í kaupbæti ýmsan fróðleik um
lífið sem var. Mikilvægur hlekkur í
þessu uppeldi var Brynjólfur í
Hreiðurborg, sem auk þess hafði
ákveðnar skoðanir á hlutunum.
Hann var höfðingi heim að sækja,
maður gleði og söngs en hann gat
líka verið alvörugefinn. Það var
ómetanlegt að fá að kynnast slíkum
manni í uppvextinum.
Brynjólfs verður sárt saknað. Á
það ekki síst við Önnu, börnin og
barnabörnin sem sjá nú á eftir eig-
inmanni, föður og afa.
Ómar Garðarsson.
Elsku afi. Það kemur víst að því
hjá okkur öllum að við kveðjum
þennan heim og höldum áfram í
þann næsta. Nú er sú stund runnin
upp hjá þér og kveðjum við þig jafnt
með tárum sem brosi þegar við rifj-
um upp þær minningar um þig sem
ávallt munu fylgja okkur. Við mun-
um aldrei gleyma þér, elsku afi minn,
þú munt lifa áfram í minningum okk-
ar.
Alltaf fundum við hversu velkomin
við vorum þegar við komum að heim-
sækja ykkur og alltaf var jafn erfitt
að kveðja. Þú vildir alltaf allt fyrir
okkur gera og er óhætt að segja að
þú hafir alltaf verið stoltur af þínum
afkomendum. Ég man eftir því þeg-
ar ég náði eitt sinn í þig í réttirnar
þegar ég var nýkomin frá Þýska-
landi. Þú varst að spjalla við nokkra
félaga þína þegar mig bar að. Stoltur
sagðir þú þeim frá mér og því sem ég
hafði verið að gera. Þó sumum fynd-
ist þetta ekki eins merkilegt þá var
augljóst að þér fannst mikið til þess
koma og skein svoleiðis af þér stoltið
að ég bráðnaði algjörlega.
Ég hlakkaði alltaf til þess, þegar
að því kæmi að ég gifti mig, að hafa
þig hjá mér og sérstaklega hlakkaði
ég til að heyra þá ræðu frá þér. Þú
varst ávallt hrókur alls fagnaðar í
veislum og hefur maður heyrt marg-
ar sögur af þér þar sem þú stóðst
upp og sagðir nokkur orð, öðrum til
mikillar ánægju.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlauztu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði’ er frá.
(V. Briem.)
Við munum ávallt minnast þín,
elsku afi minn.
Alda, Hákon og Rakel Rós.
:

 /   3
 4 

. 
4  

 

 





    

8



8

5 &-!('   
 2! /;@
"0'+

'  '
 !12 !$(## 

 !12 !
 $$!
- '!(
 $(## 

 !!%!$$! ,!!  7 !($(## 
 ! $(## 
$$#!' 2$( +
:

 /  
   .  




8
.

, - 7 B1

+
0  /  &     %


   #  


!
        
$#!12 !/!! &#! +
Mig langar að minn-
ast hennar tengda-
móður minnar með nokkrum orð-
um.
Ég sá þig fyrst í maí 1983. Þegar
mig bar að garði í Dæli þennan maí-
dag stóðstu fyrir norðan bæinn og
varst að sópa stéttina. Ég átti
seinna eftir að komst að því, að þér
féll aldrei verk úr hendi. Ég átti til
dæmis ákaflega bágt með að skilja
GUÐRÚN INGVELD-
UR BJÖRNSDÓTTIR
✝ Guðrún Ingveld-ur Björnsdóttir
fæddist á Hrapps-
stöðum í Víðidal í
Vestur-Húnavatns-
sýslu 1. febrúar
1921. Hún lést á
sjúkrahúsinu á
Hvammstanga 28.
nóvember síðastlið-
inn og fór útför
hennar fram frá
Hvammstangakirkju
7. desember.
hvernig þú gast horft á
sjónvarpið og stoppað í
sokka í leiðinni eða
prjónað, en það gerðir
þú iðulega, því það
varð að nýta hverja
stund. Þú lagðir mikla
rækt við heimilið og
búskapurinn átti hug
þinn allan. Þótt þú
virtist alvörugefin var
stutt í gamansemina
og þú varst fljót að sjá
spaugilegu hliðina á
hlutunum. Mér líður
aldrei úr minni, þegar
þú varst að kanna
kunnáttu tilvonandi tengdadóttur-
innar í matseld, þú baðst mig að
elda hafragraut, léttara gat það nú
ekki verið. Ég vandaði mig þessi
ósköp og grauturinn var eldaður.
Þið Gunnþór borðuðuð hljóð, þú
trúðir mér reyndar fyrir því eftir
matinn að þér þætti betra að hafa
grautinn þynnri. Það er engu logið
með það að það hefði mátt hálfrota
mann með honum.
Eftir að við urðum vinkonur gát-
um við oft hlegið innilega saman og
þá var gjarnan rifjuð upp sagan af
hafragrautnum. Þú varst alltaf boð-
in og búin að miðla „borgarbarninu“
af þekkingu þinni og reynslu. Þegar
þú fluttir til Hvammstanga í nýja
húsið á Garðaveginum, sem þið
Gunnþór byggðuð, var ekkert slegið
af, þú fórst að vinna í bakaríinu og
húsverkin voru unnin af sömu elju
og áhuga og áður, alltaf margar
sortir af kökum með kaffinu, og
enginn mátti fara svangur úr þínu
húsi. Ég vildi óska að við hefðum
átt lengri tíma saman, og að þú
hefðir ekki verið „dæmd úr leik“
svona fljótt. Mig langar að þakka
þér fyrir allar góðu stundirnar sem
við áttum saman. Ég veit að þér líð-
ur núna vel. Bless og takk fyrir allt.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Sigrún.