Morgunblaðið - 23.02.2002, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Jón Sigurðssonfæddist 11. mars
1904 á Skálmarnes-
múla á Barðaströnd.
Hann lést á hjúkrun-
arheimilinu Eiri 14.
febrúar 2002. For-
eldrar hans voru
Guðrún Guðmunds-
dóttir úr Flatey, f.
1877, d. 1937, og Sig-
urður Pálsson bóndi
á Auðshaugi, f. 1870,
d. 1947. Systkini Jóns
sammæðra voru:
Margrét Gísladóttir,
f. 1897, d. 1937; Sig-
ríður Gísladóttir, f. 1898, d. 1957;
Jón Gíslason, f. 1899, d. sama ár;
Guðlaug Þorbjarnardóttir, f. 1910,
d. 1943; Guðrún Bergþóra Þor-
bjarnardóttir, f. 1913; og Sólborg
Þorbjarnardóttir, f. 1914, d. 1963.
Systkini Jóns samfeðra voru: Þor-
valdur, f. 1903, d.1982; Bjarni, f.
1904, d. 1958; Páll, f. 1906, d. 1975;
Kristján, f. 1909, d.1971; Friðþjóf-
ur, f. 1910, d. 1986; Kristín, f. 1912,
d. 1988; Jón Árni, f. 1917, d. 1988;
og Gunnar, f. 1912, d. 2000. Jón var
tekinn í fóstur nokkurra vikna
gamall af föðursystur sinni, Vigdísi
Pálsdóttur, f. 1851, d. 1932, og
manni hennar sr. Gísla Einarssyni,
f. 1858, d. 1938, þá presti í Hvammi
í Norðurárdal. Uppeldissystkini
Jóns voru: Ragnheiður, f. 1884, d.
1979; Sverrir, f. 1885, d. 1967;
Þorvaldur og Birta Þöll. Önnur
kona Þorvaldar var Ása Björns-
dóttir, f. 1940, þau skildu. Sonur
Ásu og fóstursonur Þorvaldar er d)
Björn, f. 1965. Núverandi kona
Þorvaldar er Ragnhildur Péturs-
dóttir, f. 1947, og eiga þau þrjú
börn, e) Pétur, f. 1969, sem er son-
ur Ragnhildar og fóstursonur Þor-
valdar, f) Önnu Katrínu, f. 1977 og
g) Þorvald Þór, f. 1980. 2) Elsa Sig-
ríður, f. 1939, gift Tómasi Gunn-
arssyni, f. 1937. Þau eiga synina a)
Gunnar, f. 1974, og b) Jón Snorra,
f. 1976. 3) Vignir Gísli, f. 1943,
kvæntur Sigríði Eiríksdóttur, f.
1944. Sonur þeirra er Eiríkur, f.
1966. Hann er kvæntur Ólöfu
Ólafsdóttur og eiga þau þrjú börn,
Katrínu sem er dóttir Ólafar og
fósturdóttir Eiríks, Vigni Gísla og
Eirík Hilmar. 4) Gunnar, f. 1945.
Hann kvæntist Herdísi Viggósdótt-
ur, f. 1945, þau skildu. Þeirra börn
eru: a) Jón Viggó, f. 1969, sem
kvæntur er Helgu Bryndísi Krist-
jánsdóttur og eiga þau tvær dætur,
Ingveldi Birnu og Emblu Katrínu;
b) Ingvi, f. 1971, og c) tvíburasystir
hans sem dó tveggja daga gömul;
d) Sigurður, f. 1978.
Jón ólst upp í Hvammi og Staf-
holti. Hann fór í Hvítárbakkaskóla
og Bændaskólann á Hvanneyri og
lauk búfræðiprófi 1924. Jón vann á
búi fóstra síns, prestsetrinu í Staf-
holti, til 1935, stundaði ýmis störf í
Reykjavík til 1937 en fluttist þá í
Borgarnes og vann hjá Kaupfélagi
Borgfirðinga við kjötverslun og
kjötvinnslu í nærri fimm áratugi.
Útför Jóns fer fram frá Borgar-
neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Efemía, f. 1887, d.
1971; Kristín, f. 1888,
d. 1977; Sigurlaug, f.
1891, d. 1974; Vigdís,
f. 1892, d. 1968; og
Björn, f. 1893, d. 1970.
Jón kvæntist 9. júní
1935 Sigríði Sigur-
veigu Sigurðardóttur,
f. 1903, d. 1989, frá
Víðivöllum fremri í
Fljótsdal. Foreldrar
hennar voru Sigríður
Þorsteinsdóttir, f.
1875, d. 1965, og Sig-
urður Brynjólfsson, f.
1879, d. 1903. Jón og
Sigríður eignuðust fjögur börn: 1)
Þorvaldur, f. 1936. Börn hans: a)
Áslaug, f. 1957, með Aðalbjörgu
Ólafsdóttur. Áslaug var gift Jó-
hanni Skarphéðinssyni og eiga þau
þrjú börn, Gauta, Sindra og Elísu.
Gauti og Maren Valsdóttir eiga Al-
exander Mána. Áslaug og Jóhann
skildu. Áður átti Áslaug soninn
Loga með Bjarna Steinarssyni.
Logi og Ásdís Arnardóttir eiga
dótturina Emblu Sól. Þorvaldur
kvæntist Önnu Katrínu Steinsen, f.
1935, d. 1965. Þau áttu tvær dætur:
b) Guðrún Marta, f. 1959, gift Óm-
ari Benediktssyni og eiga þau fjög-
ur börn, Arnar, Katrínu, Einar
Bjarna og Fannar Frey. c) Elsa
Sigríður, f. 1961, sem gift er Svein-
birni Sigurðssyni, börn þeirra eru
fjögur, Atli Steinn, Anna Sigríður,
Vegferð tengdaföður míns, Jóns
Sigurðssonar, var orðin löng. Hún
náði frá fyrstu dögum heimastjórnar
Íslendinga á árinu 1904 og fram á
fjórða ættlið afkomenda, enda var
hann að eigin sögn, fyrir nokkru,
tilbúinn til brottfarar.
Ljóst var síðustu misseri, að
æskuslóðirnar í Borgarfirði höfðu
mótað hug Jóns, meira en áður var
vart. Lífshættir í byrjun síðustu ald-
ar og fólkið í Stafholti og nágrenni
var honum mjög hugleikið. Jón var
hófsamur í framgöngu, jafnvel fá-
skiptinn, en greiðvikinn ef til hans
var leitað og áhugasamur um fram-
gang þeirra, sem næst honum stóðu
og mála þeirra. Jón var vel lesinn og
minnugur á kveðskap og sögur og
áhugasamur um málefni líðandi
stundar, stjórnmálin, tækninýjungar
og stórframkvæmdir.
Þrek og langar starfslotur voru
dæmigerðar í lífi Jóns. Hann vann á
búi fóstra síns, prestssetrinu í Staf-
holti, fram yfir þrítugt, reyndi fyrir
sér við ýmis störf, einkum í Reykja-
vík, á kreppuárunum 1935 til 1937,
en starfaði síðan talsvert á fimmta
áratug í kjötverslun og kjötvinnslu
Kaupfélags Borgfirðinga, Borgar-
nesi.
Stórviðburður í lífi Jóns var sam-
dráttur hans og kaupakonu í Staf-
holti, Sigríðar Sigurveigar Sigurðar-
dóttur, kennara, frá Víðivöllum
fremri í Fljótsdal. Þau giftu sig árið
1935 og varð fjögurra barna auðið,
sem öll eru á lífi. Heimili þeirra í
Borgarnesi, sem þau héldu fram til
ársins 1989, er Sigríður lést, var
snyrtilegt og notalegt, griðastaður
stórfjölskyldunnar og vina, þar sem
ljúfmennska og gleði var í fyrirrúmi.
Ég og fólk mitt nutum ríkulega
nærveru Jóns, en hann bjó í húsi
okkar í Reykjavík um tíu ára skeið
fram til ársins 1999. Stuðningur hans
og hlýja gagnvart sonum okkar var
mikilsverð. En einnig kom til áhugi
Jóns og atorka að nauðsynjamálum
heimilisins, svo sem kartöflurækt-
inni, annarri umhirðu gróðurs og við-
haldi á húsi og húsmunum. Allt var
það unnið af lagni og snyrtimennsku.
Heilsa Jóns brást honum tvö til
þrjú síðustu árin, en þá fékk hann
vist á hjúkrunarheimilinu Eiri og
naut góðrar umönnunar. Vil ég
þakka forráðamönnum og starfs-
mönnum hjúkrunarheimilisins alúð-
lega þjónustu við tengdaföður minn
og hans fólk.
Minningar um Jón, farsæld hans
og vináttu, fylgja á vegferð okkar,
sem nutum samvista við hann.
Tómas Gunnarsson.
Þegar aldur færist yfir, hvarflar
hugsun tíðum til liðins tíma, ekki síst
bernsku og æskuára, þegar hver
dagur bar í sér ný fyrirheit og hugur
var opinn og næmur fyrir áhrifum
umhverfisins, sem gátu verið af
margvíslegum toga og misjafnlega
sterk. Minningar af þessu tagi hafa
undanfarna daga þyrlast upp í huga
mínum eftir að mér barst fregn um
fráfall Jóns Sigurðssonar, frænda
míns og góðvinar fjölskyldu minnar
svo lengi ég man.
Móðir mín og Jón Sigurðsson voru
systkinabörn og hann var frá fyrsta
ári alinn upp á heimili móðurforeldra
minna, Vigdísar Pálsdóttur og Gísla
Einarssonar prests í Hvammi og
Stafholti. Naut hann mikils dálætis
fósturforeldranna og með honum og
börnum þeirra, sem öll voru eldri en
hann, var ástríkt systkinasamband
sem hélst meðan aldur entist. Jón
stundaði nám við Hvítárbakkaskóla
og lauk búfræðiprófi frá Hvanneyri
og vann síðan við bústörf í Stafholti,
síðustu árin sem verkstjóri og ráðs-
maður, uns þeim búskap lauk vorið
1936. Um eins árs skeið dvaldi hann í
Reykjavík, en vorið 1937 flutti hann
með eiginkonu sinni, Sigríði Sigur-
veigu Sigurðardóttur, og ungum syni
í Borgarnes. Hóf hann þar störf hjá
Kaupfélagi Borgfirðinga við af-
greiðslu í kjötbúð, sem þá var verið
að setja á stofn og vann síðan hjá fyr-
irtækinu alla ólokna starfsævi. Hann
sinnti starfi sínu af háttvísi, frábærri
lipurð og samviskusemi og naut fyrir
það vinsælda og virðingar yfir-
manna, samstarfsfólks og viðskipta-
vina.
Fyrstu mánuðina bjuggu þau hjón
í sambýli við móðursystur mína og
afa þar til hann lést. Lá leið okkar
ættingjanna í sveitinni jafnan þang-
að, þegar komið var í Borgarnes og
hélst svo upp frá því alla tíð. Það var
ævintýri fyrir okkur sveitadrengina
að koma þar, kynnast nýjum aðstæð-
um, fara niður í fjöru eða upp í
kletta, blanda geði við kaupstaðar-
krakkana og máske skreppa á bíó
eða leiksýningu. Þá var það ekki síð-
ur ánægjulegt, þegar fjölskyldan
kom í sumarleyfinu upp að Hvassa-
felli, setti niður tjald í túnjaðrinum,
fór í berjamó, rétti hönd við hey-
skapinn og naut sólar og sumarblíðu.
Þeirrar viku var beðið með gleði og
tilhlökkun, bæði hjá börnum og full-
orðnum, enda var milli foreldranna
vinátta með frændsemi, sem aldrei
fölskvaðist og var rækt með þeim
hætti að hún styrktist með árum.
Þegar árum fjölgaði og þroski óx var
einnig oft gott og gagnlegt að setjast
niður við eldhúsborðið hjá þeim
hjónum og spjalla um landsins gagn
og nauðsynjar, máske reifa íhugun-
arefni og vandamál unglings á
gelgjuskeiði eða ýmsa þætti mann-
legra samskipta, sem leituðu á huga
ungra manna og lítt ráðinna. Í slík-
um samræðum var þar ekki komið að
tómum kofum. Í viðræðunum var
Sigríður löngum virkari, enda frá-
bær kona að gáfum og manngæsku,
en Jón fylgdist með og lagði á sinn
hljóðláta hátt minnisstæð orð í belg,
sem vitnuðu um glöggskyggni og
góðvild.
Það var lærdómsríkt að kynnast
heimili þeirra Jóns og Sigríðar. Sam-
búð þeirra var grundvölluð á traustri
vináttu, gagnkvæmri ást og virðingu.
Verkefni voru leyst í samstarfi, eftir
því sem þau lágu fyrir, en ekki eftir
skilgreiningu vanabundinnar verka-
skiptingar karls og konu. Því vakti
það í fyrstu nokkra undrun ungs
drengs að sjá heimilisföðurinn sinna
störfum sem hefð aldanna skil-
greindi sem verkefni kvenna. Fljót-
lega síaðist þó inn í huga piltsins að
rekstur heimilis og umönnun og upp-
eldi barna er sameiginlegt verkefni
beggja foreldra og farsæld og árang-
ur ræðst af því hvernig til tekst í því
efni. Í fjölskyldunni ríktu fáar skýrar
grundvallarreglur og þeim var fylgt
fram með hljóðlátri festu. Þar þurfti
aldrei að brýna raust eða fara kall-
andi um götur í leit að fjarverandi
börnum. Í þessu efni voru þau hjón
samstiga og ber raun vitni um árang-
ur þessara uppeldishátta. Jón Sig-
urðsson var maður fríður sýnum, alla
tíð grannvaxinn og sporléttur, bros-
hýr og hlýlegur í viðmóti, enginn
málrófsmaður og lítið fyrir að láta á
sér bera, en jafnan gamansamur og
léttur í máli og gat með góðlátlegri
hnyttni afgreitt hávaðamenn og
gasprara. Hann var snyrtimenni í
sjón og raun, hreinn og beinn í sam-
skiptum og vandaði öll sín verk.
Strengur skoðana og lífsviðhorfs
hvers manns er brugðinn úr mörgum
þráðum, uppeldi, áhrifum skóla og
fræðara og síðast en ekki síst kynn-
um af fjölskyldum og einstaklingum,
sem með fordæmi hafa markað spor í
huga og mótað hugsun og gildismat.
Kynni og vinátta við þau Jón og Sig-
ríði voru mikilvægur þáttur í lífi
mínu á því skeiði ævinnar, þegar
áhrif umhverfis eru smátt og smátt
að móta og byggja upp persónuleika
og margt sem ég lærði af þeim kynn-
um hefur náð að búa um sig og eign-
ast fastan sess í huga mínum. Von-
andi sér þeirra áhrifa einhvern stað í
verkum mínum og dagfari.
Við bræðurnir á Hvassafelli og
fjölskyldur okkar þökkum ástúð og
hlýju þeirra hjóna, sem náði til allra,
maka okkar og barna allt frá blautu
barnsbeini. Við sendum börnum og
öllum niðjum þeirra Jóns og Sigríðar
okkar innilegustu samúðarkveðjur
og biðjum Guð að blessa þeim minn-
ingu foreldra, afa og ömmu og lang-
afans góða.
Sannarlega er sú minning þess
eðlis að ekki mun fyrnast þótt líði ár.
Snorri Þorsteinsson.
Þá er hann afi í Borgarnesi dáinn,
hefði orðið 98 ára gamall 11. mars.
Um leið og við finnum til söknuðar
vegna þess að hann er farinn úr
þessu jarðlífi erum við þakklátar fyr-
ir að hafa fengið að hafa hann svona
lengi hjá okkur.
Afi okkar var einstakur maður.
Kornungur var hann tekinn í fóstur á
heimili föðurbróður síns sem var
prestur í Stafholti í Borgarfirði. Þeg-
ar afi kom á heimilið voru fyrir á
heimilinu 7 stálpuð börn, fimm syst-
ur og tveir bræður, sem kepptust öll
um að passa hann og leika við hann.
Hann ólst því upp við gott atlæti og
heilmikið „dekur“ sem skilaði sér í
sérlega heilum og góðum einstak-
lingi.
Afi kynntist dásamlegri konu
henni Sigríði ömmu okkar og saman
eignuðust þau fjögur börn sem öll
bera þeim gott vitni. Þau áttu öll sín
búskapar ár heima í Borgarnesi,
lengst af á Berugötu 7.
Við systur misstum móður okkar
ungar að árum og þá var ómetanlegt
að eiga góðar ömmur og góða afa í
báðar ættir. Á uppvaxtarárum okkar
dvöldumst við mikið í fríum hjá afa
og ömmu í Borgarnesi. Oft var
mannmargt á heimilinu en aldrei
fundum við fyrir því að það væri
þröngt. Ótrúlegt hvað margir kom-
ust fyrir við eldhúsborðið! Í minning-
unni var alltaf nóg pláss en eftir að
við urðum fullorðnar skiljum við
ekkert í því hvernig allt þetta fólk
komst fyrir. Líklega var það „hjarta-
rúmið“ sem hafði þessi áhrif á að
enginn fann fyrir þrengslum.
Þetta var góður tími. Amma var
heimavinnandi en afi vann í Kjöt-
vinnslu Kaupfélagsins. Hollur og
kjarnagóður matur á borðum en ekki
fannst okkur hræringurinn, skyr og
hafragrautur, sem afi borðaði mjög
spennandi og svo var alltaf kvöld-
kaffi og „sunnudagakjöt“ í hádeginu
á sunnudögum.
Afi tók mikinn þátt í störfum á
heimilinu, vaskaði gjarnan upp og sá
um að við systur færum ekki skít-
ugar í rúmið, hann þvoði okkur vand-
lega með þvottapoka um háls, andlit
og eyru. Afi var ekki maður sem tal-
aði af sér, hann lét ömmu um að tala
en hann hafði sínar skoðanir. Hafði
bara enga sérstaka þörf fyrir að láta
alla heyra hvað honum fannst. En
þegar að hann talaði þá hlustaði
maður og kom það okkur oft á óvart
hvað hann hafði mikla kímnigáfu. Afi
og amma höfðu bæði „græna fingur“
og var garðurinn á Berugötu sann-
kallaður unaðsreitur þar sem við lék-
um okkur í búleik á sumrin og finnst
okkur eins og alltaf hafi verið gott
veður!
Árið 1989 fluttu amma og afi til
Reykjavíkur í íbúð í húsi dóttur
þeirra, en því miður dó hún amma
okkar fljótlega eftir þennan flutning
þannig að afi bjó einn í þessari íbúð.
Hann naut þess að vera í nábýli við
dóttur sína og hennar fjölskyldu,
eins var stutt fyrir okkur hin að
koma í heimsókn. Afi var duglegur
að hjálpa þeim í garðinum og var
mikill áhugamaður um kartöflurækt.
Hann var afar laginn og hefði getað
orðið góður smiður eða hönnuður
væri hann ungur í dag. Þegar heilsu
afa hrakaði fyrir tveimur árum flutt-
ist hann á hjúkrunarheimilið Eir, þar
dvaldi hugurinn oft við liðnar ævi-
stundir í Borgarfirði.
Við systur teljum það fjársjóð að
hafa fengið að dveljast mikið með svo
yndislegu fólki sem ömmur okkar og
afar voru, þar sem gildi manngæsku
og kærleika var í hávegum haft. Þau
gáfu okkur veganesti út í lífið sem
seint verður metið til fjár.
Í dag eru breyttir tímar því nú eru
ömmur og afar yfirleitt í fullri vinnu
úti í atvinnulífinu og hafa því minni
tíma fyrir ömmu- og afa-hlutverkið.
Við sem yngri erum ættum að
staldra við og reyna að veita nýjum
kynslóðum smá innsýn inn í þetta líf
þar sem voru meiri rólegheit, friður,
heitur matur í hádeginu og tími fyrir
spjall. Við kveðjum afa okkar með
þessu stutta versi og óskum honum
góðrar heimferðar með innilegri
þökk fyrir allt sem hann var okkur.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Guðrún Marta og Elsa
Sigríður (Únna og Elsa).
Við höfum ekki komið á Berugötu
7 í Borgarnesi síðan afi og amma
fluttu þaðan, en þegar við erum á
ferðinni í Borgarnesi keyrum við
stundum framhjá og þá rifjast upp
þær góðu stundir sem við áttum þar.
Eftir langt ferðalag okkar frá Ísa-
firði stóðu afi og amma undantekn-
ingarlaust á tröppunum og tóku á
móti okkur. Í minningunni var alltaf
gott veður og ýmislegt dundað með
afa í garðinum, teknar upp kartöflur,
legið í sólbaði eða spáð í sprettuna á
gulrótunum. Einnig áttum við marg-
ar góðar stundir með gömlum leik-
föngum föður okkar og systkina
hans, sem geymd voru upp á lofti,
ásamt glænýjum stuðara af
Volkswagen bjöllu, umvafinn í brún-
an umbúðapappír. Dagblaðinu Tím-
anum var haldið til haga þannig að af
því voru til miklir bunkar, okkur til
mikillar gleði, því tilvalið var að
klippa út og safna gömlum teikni-
myndum af Denna dæmalausa.
Veiðiferð á bryggjuna með afa er
líka minnisstæð sem og kötturinn
sem át svo kolann sem við veiddum.
Þau voru ófá skiptin sem við bræð-
urnir horfðum á afa og ömmu standa
á tröppunum á Berugötunni og veifa
okkur bless og góða ferð. Nú stönd-
um við á tröppunum og kveðjum afa
okkar. Guð geymi þig.
Jón Viggó, Ingvi og Sigurður.
JÓN
SIGURÐSSON

 


 
 

 





    
 




 
  
   
 



 
 


 

 ! "# $%  &' 

 ! "# 
#  &' 

' (
#  &' 
( )
" !
$#& *+, -
#  &' 
 !! !! .'!!

# 
!/
( !
0 1 !
( &' 
.'! ! 
 !!
$#&
#2#!&&' 

' ( 0 !3&'  $% #   !