Morgunblaðið - 07.03.2002, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. MARS 2002 11
„EVRÓPUDÓMSTÓLLINN kemst
að þeirri niðurstöðu að ákvæði stofn-
samnings Evrópusambandsins um
bann við viðskiptahindrunum með
vörur og þjónustu eigi við þegar
áfengisauglýsingabann er annars
vegar. Þessi ákvæði eru samskonar í
EES-samningnum,“ segir Árni Páll
Árnason hdl. um hvort dómur sem
féll í undirrétti í Svíþjóð og heimilar
tímaritinu Gourmet að birta áfeng-
isauglýsingar myndi hafa áhrif hér á
landi. Dómur Evrópudómstólsins lá
til grundvallar dómnum sem undir-
réttur kvað upp í Svíþjóð en tímaritið
sem um ræðir fjallar um mat og vín.
Auglýsingabann gæti hindrað
vöruviðskipti og þjónustu
Árni Páll segir Evrópudómstólinn
hafa komist að því að áfengisauglýs-
ingabann gæti bæði hindrað vöruvið-
skipti, þ.e. viðskipti með áfengi, svo
og viðskipti með þjónustu, þ.e. með
sölu á auglýsingaplássi til framleið-
enda í öðrum löndum. „Dómstóllinn
segir hins vegar, og ákvæðin í EES-
samningnum og Evrópusambands-
sáttmálanum eru eins hvað það varð-
ar, að í báðum tilvikum sé heimilt að
réttlæta aðgerðir sem brjóta gegn
þessari meginreglu af tilteknum
ástæðum, þar á meðal á grundvelli
heilbrigðis. Evrópudómstóllinn lét
hins vegar dómstólum í aðildarríkj-
unum eftir að meta hvort auglýsinga-
bannið félli innan meðalhófsreglu og
væri viðunandi til að ná þeim mark-
miðum um minni áfengisneyslu sem
bannið byggist á. Nú liggur hins veg-
ar fyrir það mat sænska dómstólsins
að áfengisauglýsingabannið sé ekki
réttlætanlegt og fyrir því geta verið
mörg rök.“ Nefnir Árni Páll í því
sambandi að mjög víða geti fólk nálg-
ast áfengisauglýsingar, í gegnum
Netið og í erlendum blöðum og tíma-
ritum svo eitthvað sé nefnt, „en aug-
lýsingabannið hér á landi bitnar að-
allega á innlendum miðlum og rýrir
þannig samkeppnisstöðu þeirra
gagnvart erlendum miðlum. En eftir
stendur að Evrópudómstóllinn lætur
dómstólum í aðildarríkjunum eftir
þetta mat. Það er alveg ljóst að þarna
er um að ræða brot á meginreglu
Rómarsamningsins og að réttlæta
þarf þau brot með sterkum rökum.“
Fyrirvarar við skuldbindingar
sem leiða af EES-samningnum
Árni Páll bendir á að í tengslum
við EES-samninginn hafi verið gerð
yfirlýsing, m.a. af hálfu ríkisstjórnar
Íslands, um einkasölu á áfengi. Þar
segir að með fyrirvara um skuldbind-
ingar sem leiði af samningnum sé
áréttað að áfengiseinkasala ríkjanna
sé grundvölluð á mikilvægum sjón-
armiðum er varða stefnu þeirra í
heilbrigðis- og félagsmálum. „Það er
svo spurning hvort dómstóll EFTA
myndi telja að þessi yfirlýsing hefði
einhver áhrif á túlkunina á niður-
stöðu Evrópudómstólsins, þegar
reyndi á túlkun ákvæðanna innan
EES.“
Árni Páll segir að í ljósi aðstæðna í
áfengismálum á hverjum stað sé
dómstólum aðildarríkjanna falið að
leggja mat á árangurinn af banninu
og þar með hvort það standist með-
alhófsprófið. „Það er því rétt að miða
umræðuna við skýringar Evrópu-
dómstólsins, því túlkun hans er bind-
andi hér á landi, en leggja ekki of
mikið í hið efnislega mat sænska
dómstólsins, sem er byggt á aðstæð-
um þar í landi.“
Árni Páll segir að tækniþróun og
framfarir hafi reynt á grundvöll
áfengisbannsins og að Evrópudóm-
stóllinn telji það greinilega umhugs-
unarefni hvort þær aðstæður séu
fyrir hendi að bannið nái tilgangi sín-
um á svo afgerandi hátt að réttlæt-
anlegt sé að gera undantekningu á
meginreglunni um frjáls viðskipti
þegar áfengi er annars vegar. Sam-
kvæmt frétt Morgunblaðsins í gær
mun umboðsmaður neytenda í Sví-
þjóð, sem stefndi tímaritinu Gourm-
et á sínum tíma, áfrýja dómi undir-
réttar. „Það mun aldrei breyta
grunnniðurstöðu Evrópudómstóls-
ins um hvernig eigi að túlka reglurn-
ar,“ segir Árni. „Áfrýjunarréttur í
Svíþjóð gæti komist að annarri nið-
urstöðu en undirrétturinn um hags-
munamatið og talið að bannið væri
ekki úr hófi miðað við aðstæður. En
um það er erfitt að segja á þessu stigi
málsins.“
Sænsku tímariti heimilt að birta áfengisauglýsingar samkvæmt dómi undirréttar
Ákvæði EES og ESB um
frjálsan flutning vöru og
þjónustu eru samskonar
DÓMARAFÉLAG Íslands telur
leiðbeiningar fyrir lögreglustjóra
um meðferð umferðarlagabrota fyrir
héraðsdómstólum ekki í samræmi
við ríkjandi dómvenju um lengd
sviptingartíma í ölvunarakstursmál-
um.
Umræddar leiðbeiningar gaf rík-
issaksóknari út í nóvember í fram-
haldi af nýrri reglugerð um sektir og
önnur viðurlög vegna brota á um-
ferðarlögum. Nýja reglugerðin fól í
sér að í heildina hækkuðu sektir um
50%.
Þannig hækkaði t.d. lægsta sekt
vegna ölvunaraksturs úr 30 þúsund
kr. í 50 þúsund. kr. og hæsta sekt úr
60 þúsund í 100 þúsund.
Heimilt er að ljúka ölvunarakst-
ursmálum með viðurlagaákvörðun-
um og er í samræmi við leiðbeining-
ar ríkissaksóknara boðið upp á ljúka
máli með tilteknum hætti.
Athugasemdir dómarafélagsins
við leiðbeiningarnar beinast að lengd
ökuréttindasviptinga, sem er í leið-
beiningum tilgreindur meiri en
dæmt hefur verið til þessa.
Umferðarlagabrot
Leiðbeiningar
ekki í samræmi
við dómvenju