Morgunblaðið - 14.12.2002, Blaðsíða 47

Morgunblaðið - 14.12.2002, Blaðsíða 47
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 2002 47 mdastjórnar lltrúi. Ingi- g í forystu- æðum um inguna á al- tt þing- að ekki þingi. Á fán Jón borgarráði lking- herra for- njúkavirkj- r skoðunar ð byggja ál- rgarráði king- únar vera? agni R- uð út í horn ljós, þegar ss hve fjár- yrir árið ru Ingi- Alfreð Þor- inn eftir úti R-listanum uvörðurinn ðandi Kára- oga, sem t að setja tti sér ein- í tvær ný- nd með r og ræddi ar. Varð veikjan að fshóp til að júkavirkj- unar. Í hópnum sitja Friðrik Már Baldursson hagfræð- ingur fyrir hönd iðnaðarráðuneytisins, Sigurður Snævarr hagfræðingur fyrir hönd Reykjavíkurborgar og Arnar Árnason, löggiltur endurskoðandi, fyrir hönd Akureyr- arbæjar. Af hálfu Ingibjargar Sólrúnar er því haldið fram, að þessi kynning á fjárhagslegum undirbúningi Kára- hnjúkavirkjunar feli í sér mat á arðsemi hennar. Telur hún, að fjárhagsleg áhætta Reykjavíkurborgar sé tví- þætt, annars vegar ef arðsemi virkjunarinnar er minni en ætlað er og hins vegar ef Landsvirkjun lendir í fjárhags- legum erfiðleikum og ábyrgðir falla af þeim sökum á eig- endur. x x x Fyrir utan að setja fjárhagslega þáttinn vegna Kára- hnjúkavirkjunar í nefnd hefur Ingibjörg Sólrún Gísla- dóttir ýtt öðrum þáttum orkumálanna út af borði borg- arstjórnar og falið þá nefnd. Batt hún svo rækilega fyrir öll áhrif kjörinna fulltrúa á undirbúing heildarstefnu Reykjavíkurborgar í orkumálum, að hún bannaði borg- arstjórnarflokki sjálfstæðismanna að tilnefna tvo úr sín- um hópi, stjórnmálamenn, í nefndina. Þegar banninu var ekki sinnt afturkallaði borgarstjóri ósk sína um tilnefn- ingu og valdi menn í nefndina eftir eigin höfði. Starfar hún því sem einkanefnd borgarstjóra og án umboðs frá öðrum. Einræðistilburðir af þessu tagi eru ekki einsdæmi, því að á sínum tíma var svipaðri aðferð beitt við val á stjórn- armönnum í Línu.neti. Þá vildi R-listinn ekki, að sjálf- stæðismenn gætu fylgst með því, sem gerðist innan þessa fyrirtækis, eða hefðu áhrif á þróun þess. Spurningar vöknuðu um, hvort andstaða Ingibjargar Sólrúnar við stjórnmálamenn í orkustefnunefnd stafaði af ótta hennar við, að Alfreð Þorsteinsson heimtaði sæti í nefndinni. Nefndin er öðrum þræði sett til höfuðs honum, af því að hann krafðist þess að sitja áfram sem stjórnarformaður Orkuveitu Reykjavíkur og Ingibjörg Sólrún hafði ekki þrek til að standa gegn því. Borgarstjóranefndin um heildarstefnu Reykjavík- urborgar í orkumálum á meðal annars að leggja mat á líklega þróun og breytingar í orkumálum hér á landi á næstu árum og meta stöðu Reykjavíkurborgar innan Landsvirkjunar og móta framtíðarsýn varðandi eign- arhlut borgarinnar í fyrirtækinu. Á nefndin að skila áliti í júní 2003. x x x Þessi nefnd hafði ekki fyrr verið skipuð með þessari sérkennilegu aðferð en ábyrgðarmaður hennar innan borgarkerfisins, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, flutti fram- söguræðu um fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar fyrir árið 2003 og sagði meðal annars: „Hins vegar eru framkvæmdirnar á vegum Lands- virkjunar iðulega mjög umdeildar og það er erfið staða fyrir borgaryfirvöld að bera sem eigandi fyrirtækisins ábyrgð á virkjanaframkvæmdum í öðrum landshlutum, framkvæmdum sem jafnvel er sterk pólitísk andstaða við í borgarstjórn Reykjavíkur. Ég held að það sé tímabært fyrir ríki og borg að ræða það af fullri alvöru að ríkið kaupi hlut sveitarfélaganna í fyrirtækinu. Virðist mér að betri tími geti varla gefist til slíkra samninga en nú, þeg- ar ríkið hefur selt hlut sinn í ríkisbönkunum og hefur handbæra fjármuni.“ Í þessum orðum Ingibjargar Sólrúnar er ekki fjallað um arðsemi virkjana heldur hina raunverulegu undirrót Landsvirkjunaruppnámsins í Ráðhúsinu, pólitískan vandræðagang innan R-listans. Flýja á frá þessum vanda með því að selja Landsvirkjun, fórna góðri eign Reykvík- inga í öflugasta fyrirtæki þjóðarinnar, sem treystir láns- hæfi sífellt skuldugri Reykjavíkur, til að skapa ró innan R-listans. Landsvirkjun hefur ásamt Seðlabanka Íslands og ríkissjóði hæsta lánshæfismat í landinu og var það hækkað, eftir að alþjóðlega matsfyrirtækið Moody’s kynnti sér öll gögn varðandi Kárahnjúkavirkjun. Af orðum borgarstjóra má einnig draga þá ályktun, að hún geti ekki unnt ríkissjóði að hafa handbært fé, sölu- andvirði ríkisbankanna, seilast þurfi í þann sjóð og hrifsa til sín skerf af honum. Minnir þetta á það, þegar Ingi- björg Sólrún hækkaði skatta á Reykvíkinga, af því að rík- ið lækkaði þá. Þriggja flokka R-listi í Reykjavík hefur ekki innra þrek til að taka stórákvarðanir fyrir hönd Reykvíkinga vegna eignar þeirra í Landsvirkjun. Uppnámið í Ráðhús- inu á eftir að magnast, þar til yfir lýkur, við töku ákvarð- ana vegna Kárahnjúkavirkjunar. pnám í Ráðhúsinu bjorn@centrum.is rásinni á World Trade Center. ngin er ekki að skapa ótta með þess- m. Sannarlega er ólíklegt að af slíkri i. Má nefna í því sambandi að Norð- hafa kannað ofan í kjölinn, hvort sé að hryðjuverkamenn grípi til agða þar í landi. Niðurstaðan varð ki þyrfti að hafa af því ýkja miklar . em áður er möguleikinn fyrir hendi, ikilvægt að ala ekki á þeirri sjálfs- u að þessir hlutir snerti okkur með i. etur fer hafa þó stjórnvöld rækt það sitt, að tryggja öryggi borgara sinna, af skyldurækni. Til marks um það eru m.a. innkaupin á nýju öryggis- og sprengju- leitarkerfi vegna farangurs í Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Þá hefur verið útbúin sérstök neyðaráætl- un fyrir Keflavíkurflugvöll en í henni er m.a. að finna viðbragðsáætlun vegna hugsanlegr- ar beitingar sýklavopna. Um þessar mundir er mikið rætt um þá hættu sem stafað geti af dreifingu bólusótt- arveirunnar. Stafar þetta af því að bólusótt smitast auðveldlega milli manna og telst því sérstaklega hættulegt vopn, auk þess sem fullvíst er talið að illvirkjarnir hafi yfir þess- ari veiru að ráða. Við getum gefið okkur að hryðjuverka- menn, sem ákvæðu að beita slíku vopni, myndu dreifa veirunni á fjölförnum stað, s.s. í flughöfn, þaðan sem veiran myndi dreifast um allar jarðir. Um 7–10 dagar líða áður en sjúkdómsins verður vart og því ljóst að út- breiðsla hans yrði orðin afar víðtæk, þegar hættan yrði mönnum ljós. Fái menn veiruna eru um 30% líkur á því að hún dragi þá til dauða. Vart þarf að efast um að veiran bærist hingað til lands ef henni væri t.a.m. dreift á Heathrow-flugvelli í London, enda fljúga Flugleiðir um tíu sinnum á viku milli Kefla- víkur og London. Hér á landi var bólusetningum gegn bólu- sótt hætt á áttunda áratug síðustu aldar og því eru allir Íslendingar sem fæddir eru eftir það óvarðir með öllu. Raunar er það svo, að 9. september 2001 var ekki til ein einasta eining af bóluefni á Ís- landi. Árásin á Bandaríkin og eftirleikur þeirra – hryðjuverkaógnin sem nú skekur veröldina – varð hins vegar til þess að heil- brigðisyfirvöld hér á landi, eins og annars staðar, hófu innkaup á ný. Eru nú til birgðir af bóluefni sem geta dug- að fyrir fjörutíu til fimmtíu þúsund manns, að sögn Haraldar Briem sóttvarnarlæknis, en hann segir að það ætti að duga til að hefta út- breiðslu sóttarinnar, ef hennar yrði vart hér á landi. Ef til bólusóttar kæmi hér á landi yrði líklegast beitt bólusetningum, einangrun og afkvíun eftir því sem við ætti. Engin ákvörðun hefur verið tekin um að fylgja fordæmi Bandaríkjastjórnar frá því í þessari viku, að bjóða öllum landsmönnum bólusetningu. Ljóst er hins vegar af fram- ansögðu að samhæfing aðgerða gegn bólu- sótt er í góðum farvegi. Þar njótum við góðs af samkomulagi sem heilbrigðisráðherrar Norðurlandanna gerðu sín á milli í júní um viðbúnað við hugsanlegri sýkla- eða eituref- naárás. Haraldur bendir á í þessu sambandi að innkaup á bóluefninu hafa beint forvarnar- gildi; minni líkur eru jú væntanlega á því að hryðjuverkamenn noti þetta ógnvænlega vopn ef þeir vita sem er að það bíti lítt. Hann segir hættuna á bólusóttarárás á Íslandi sannarlega sáralitla en afleiðingarnar hörmulegar ef til þess kæmi. Ýmislegt megi hins vegar gera til að draga úr líkunum á að illa fari. Upplýst umræða og skynsamlegt hættu- mat er liður í því starfi. íka í hættu Reuterslíu. david@mbl.is K aupauðgisstefna eða merkantílismi, er efnahagsstefna sem ruddi sér til rúms víða í Evr- ópu á sautjándu öld og varði fram á þá nítjándu. Samkvæmt henni fólst auðlegð þjóða fyrst og fremst í því hversu auðugar þær voru af gulli og silfri. Gull og silfur var notað sem gjaldmiðill í milliríkjaviðskiptum og mest kapp var lagt á að hafa sem mestan afgang af viðskiptajöfn- uði við útlönd. Útflutningur var talinn jákvæður þar sem ríkið fékk greitt fyrir útflutningsvör- urnar með gulli og silfri en inn- flutningur var álitinn slæmur þar sem ríkið þurfti að láta af hendi gull og silfur. Mikilvægast var að örva út- flutning með styrkjum til fram- leiðslufyrirtækja. Á móti var með öllum ráðum reynt að koma í veg fyrir innflutning til að vernda innlenda framleiðslu. Tollar voru settir á innfluttar vörur og innflutningskvótum og höftum var beitt af mikilli hörku. Litið var svo á að framleiðslan og verðmætasköpunin ætti að fara sem mest fram innan lands og voru nýlendur Evrópuríkj- anna einungis nýttar sem út- flutningsmarkaður en einnig sem forðabúr fyrir hráefni. Áhangendur kaupauðgisstefn- unnar óttuðust frelsið og höfn- uðu frjálsum alþjóðaviðskiptum. Sett voru gríðarleg höft og regl- ur á atvinnulífið og aðgangs- hindranir á markaði sem oft gátu af sér einokunarfyrirtæki. Sem dæmi um hve langt reglugerð- arfarganið gekk má nefna að franski fjármálaráðherrann Jean-Baptiste Colbert (kaup- auðgisstefnan var kölluð Col- bertismi í Frakklandi) lét árið 1666 setja reglugerð um að dúk- ar, sem voru ofnir í Dijon skyldu hafa 1.408 þræði, hvorki fleiri né færri! Brot gat varðað háum sektum eða jafnvel fangelsi. Þekktasti gagnrýnandi kaup- auðgisstefnunnar er líklega Adam Smith, sem einnig hefur verið nefndur faðir nútíma- hagfræði. Í rannsóknarriti sínu Auðlegð þjóðanna benti Smith réttilega á að þjóðir högnuðust mest með verkaskiptingu og frjálsum viðskiptum sín á milli. Viðskipti milli ríkja væru ekki ólík viðskiptum milli manna að því leyti að allir geta hagnast. Alþjóðaviðskipti eru hagkvæm og þjóðir verða ekki ríkar af fjöl- menni eða hráefnisöflun, gull- eða silfurforða. Allra síst verða þjóðir ríkar sem haga efnahags- stefnu sinni í anda kaupauðg- isstefnu með tilheyrandi ríkisaf- skiptum, innflutningshöftum, tollamúrum og útflutnings- styrkjum. Þvert á móti hefur verið sýnt fram á að þær þjóðir verða ríkar sem feta vegu frels- isins. Þrátt fyrir þessi alkunnu sannindi gengur draugur kaup- auðgisstefnunnar laus. Með reglulegu millibili verður hans vart í stjórnmálum víða um heim. Í kreppunni miklu í Bandaríkjunum brugðust stjórn- málamenn ranglega við með því að hindra alþjóðaviðskipti. Ís- lendingar fóru ekki varhluta af draugsa á haftaárunum. Útflutningur var styrkt- ur á kostnað almennings í landinu og innflutn- ingur heftur eða bann- aður. Á tímabili mun inn- flutningur hljóðfæra hafa verið bannaður á Ís- landi! Sem betur fer fer lítið fyrir kaupauðgisstefn- unni nú til dags. Engu að síður er ástæða til að vera stöð- ugt á varðbergi. Af einhverjum ástæðum hafa stjórnmálamenn gjarnan meiri áhuga á útflutn- ingi en innflutningi. Íslensk stjórnvöld ganga til dæmis fremst í flokki þeirra ríkja sem vilja afnema höft á viðskipti með sjávarútvegsvörur og hafna rík- isstyrkjum í greininni, sem er gott og vel. Minna fer þó fyrir kröfum á alþjóðavettvangi um frelsi í landbúnaðarviðskiptum enda yrði þá innflutningur land- búnaðarvara algengari. Líkt og á dögum kaupauðgisstefnunnar ber almenningur í landinu mest- an skaða af. Nýjasta dæmið um drauga- ganginn, sem vart hefur orðið í opinberri umræðu er málefni Sementsverksmiðjunnar á Akra- nesi. Hún mun standa höllum fæti vegna innflutnings á sem- enti frá Danmörku. Hags- munaaðilar krefjast þess nú að íslensk stjórnvöld grípi í taum- ana og verndi innlendu fram- leiðsluna, væntanlega með toll- um, innflutningsbanni eða styrkjum. Innflutningsaðilinn er sakaður um að selja sement und- ir kostnaðarverði en því hefur verið hafnað. Á móti hefur verið sýnt fram á að verð á sementi á Íslandi hefur verið með því hæsta sem gerist í heiminum. Al- menningur hagnast því mest á ódýru og innfluttu sementi. Að sjálfsögðu eiga íslenskir stjórnmálamenn ekki að svara þessu kalli sérhagsmunaaðila. Ef Íslendingar geta ekki framleitt samkeppnishæft sement verður svo að vera. Kaupauðgisstefnan er tóm steypa. Því fyrr sem ís- lenskir stjórnmálamenn átta sig á þessu, því betra. Draugur kaupauðgis- stefnunnar Eftir Magnús Þór Gylfason ’ Þrátt fyrir þessi alkunnu sannindi gengur draugur kaupauðgis- stefnunnar laus. Með reglulegu millibili verður hans vart í stjórnmálum víða um heim. ‘ Höfundur er formaður Heimdall- ar, félags ungra sjálfstæðismanna í Reykjavík. Morgunblaðið/Kristinn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.