Morgunblaðið - 06.05.2003, Blaðsíða 30

JARÐÝTUNEFND Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands auglýsti á blaða-
mannafundi í gær eftir þingfram-
bjóðendum sem vildu taka að sér að
sjá til þess að Tónlistarhúsið við
Austurbakka yrði byggt eins og
ríki og borg samþykktu í apríl í
fyrra að gera, og án frekari tafa.
Jarðýtunefndin er hópur hljóðfæra-
leikara innan hljómsveitarinnar
sem beitir sér fyrir því að bygging
Tónlistarhússins hefjist tafarlaust.
Sérstakur gestur fundarins var
heiðursstjórnandi hljómsveitarinn-
ar, Vladimir Ashkenazy.
Í ávarpi sínu sagði hann að nú
væru um tuttugu ár liðin frá því að
farið hafi verið að ræða af alvöru
um byggingu Tónlistarhússins.
Hann var staddur hér með Fíl-
harmóníusveit Lundúna, en þegar
hljómsveitin áttaði sig á því að hér
var ekkert tónlistarhús, bauð hún
Ashkenazy og Íslendingum að efna
til sérstakra tónleika í Royal
Festival Hall í London til styrktar
byggingu tónlistarhúss á Íslandi.
Tónleikarnir vöktu mikla athygli
úti og meðal gesta voru meðlimir
konungsfjölskyldunnar. „Hvað hef-
ur gerst síðan? Nánast ekki neitt,
þar til í fyrra er við sátum hér á
þessu sviði þegar ríki og borg skrif-
uðu undir samning um að Tónlist-
arhúsið yrði byggt. Enn er liðið ár
og ekkert hefur gerst annað en það
að búið er að skipa stjórn einka-
hlutafélags sem á að sjá um fram-
kvæmdina. Það er hryggilegt að
enn hafi málið tafist um heilt ár.
Það er talað um að með stofnun
einkahlutafélagsins sé málið í raun
komið úr höndum stjórnmála-
manna. Þessu trúi ég ekki. Stjórn-
málamennirnir halda um pen-
ingana, og stjórn einkahlutafélags-
ins þarf á peningum að halda til að
geta byggt húsið. Stjórnmálamönn-
um er því enn í lófa lagið að fresta
framkvæmdum ef þeim sýnist með
því að leggja ekki fé í verkefnið,
eins og um var samið.“
Finnar byggja tónlistarhús
Ashkenazy tæpti á þeim miklu
breytingum sem orðið hafa í um-
heiminum á þessum tuttugu árum
og nefndi sem dæmi tvö Persaflóa-
stríð fall Saddams Husseins, fall
kommúnismans í austur Evrópu,
fall aðskilnaðarstefnunnar í Suður-
Afríku, en þrátt fyrir þessar miklu
hamfarir í heimsmálunum væri enn
ekki búið að byggja Tónlistarhúsið
í Reykjavík. „Ég ætla að nefna
nokkrar tölur. Í Japan búa tæplega
150 milljónir manna. Þar eru um
1.500 tónleikahús, eða eitt á hverja
hundrað þúsund íbúa. Ekkert hús á
Íslandi. Í finnskum bæjum, með á
bilinu 40–60 þúsund íbúa, tónlistar-
hús. Þar hefur verið gert átak síð-
ustu fimm árin eða svo við að
byggja góð tónlistarhús. Það þarf
ekki að taka fram að í borgum eins
og Helsinki, Lahti, Tampere og
Turku eru veglegar tónlistarhallir.
Íbúar í Reykjavík eru mun fleiri en
í þessum finnsku bæjum sem nú
eiga frábær tónlistarhús. Hvers
vegna við eigum ekki enn tónlistar-
hús hér er mér fyrirmunað að
skilja. Mér skilst að kostnaður við
byggingu Tónlistarhúss á sex árum
nemi um 2% af heildarútgjöldum í
almannaþágu. Það er ekki mikið.
Auðvitað þarf að byggja samgöngu-
mannvirki um það er ekki deilt, og
á síðustu tuttugu árum hafa breyt-
ingar í samgöngumálum verið
hreint ótrúlegar. En nokkrir veg-
kílómetrar gætu alveg beðið meðan
húsið er byggt. Ég vitna líka í tölur
um það að á síðustu árum hafi fleiri
Íslendingar sótt menningarviðburði
en íþróttaviðburði. Stjórnmála-
menn þurfa auðvitað að taka mið af
þessu. Þetta eru ekki bara tölur, á
bak við þær eru líka atkvæði. Hve
lengi enn á að bíða eftir Tónlistar-
húsinu? Ég veit ekki hvort fólk geri
sér grein fyrir því að hér í Há-
skólabíói hafa hljóðfæraleikarar
ekkert afdrep eða skiptiklefa til að
skipta um föt, og þurfa þó sér-
stakan vinnufatnað. Getið þið
ímyndað ykkur íþróttamannvirki án
skiptiklefa?“
Barenboim stjórnar ekki í bíói
Ashkenazy minntist þess að vin-
ur hans hljómsveitarstjórinn og pí-
anóleikarinn heimsþekkti Daniel
Barenboim kom hingað og stjórnaði
Sinfóníuhljómsveitinni á fyrstu ár-
um Listahátíðar í Reykjavík. Þegar
hann var beðinn að koma aftur,
spurði hann hvort hljómsveitin
væri enn í bíóhúsinu. Þegar honum
var sagt að svo væri, sagði hann nei
takk. „Rómverjar til forna virtu
máltækið heilbrigð sál í hraustum
líkama. Það deilir enginn um það að
fólk þurfi að vera heilbrigt og
hraust. En hér á Íslandi er sálinni
ekki sinnt. Það er óskiljanlegt
hvers vegna svo illa er búið að tón-
listinni og tónlistarmönnunum sem
hér starfa. Það má bara ekki tefjast
lengur að Tónlistarhúsið verði
byggt. Ég kem ekki hingað úr
kirkjugarðinum til að stjórna í nýju
Tónlistarhúsi – það yrði erfitt.“
Ashkenazy sagði framkvæmdina
ekki snúast um það hvort við
stjórnartauma væru hægri- eða
vinstrimenn. Allt sem þyrfti væri
vilji og peningar. Hann sagði gildi
menningarinnar stórlega vanmetið.
„Hún skilar ekki miklum arði hratt,
en þegar til lengri tíma er litið,
skilar hún annars konar verðmæt-
um sem eru hverju samfélagi mik-
ilvæg, og á endanum peningum
líka. Nú eru kosningar framundan
og sem íslenskur ríkisborgari get
ég kosið. Ég vona að næsta rík-
isstjórn láti þetta mál til sín taka
og heykist ekki á að halda þeirri
áætlun sem gerð hefur verið um
byggingu Tónlistarhússins.“ Ashk-
enazy rifjaði upp þegar hann á sín-
um tíma ræddi við þáverandi
menntamálaráðherra Gylfa Þ.
Gíslason um að efnt yrði til
Listahátíðar í Reykjavík. „Hann
var strax ótrúlega jákvæður og
kappsamur um að af þessu gæti
orðið. Hann gerði allt sem í hans
valdi stóð til að Listahátíð í
Reykjavík yrði að veruleika. Svona
stjórnmálamenn vantar okkur í
dag, fólk með hugsjónir, sem þorir
að segja: Já, við byggjum Tónlist-
arhúsið á næstu fimm árum, – ég
set þingmannssæti mitt að veði.“
Einar Jóhannesson klarinettu-
leikari og fleiri fundarmenn tóku
undir orð Ashkenazys um eldmóð
Gylfa Þ. Gíslasonar í málefnum tón-
listarinnar og Ólöf Þorvarðsdóttir
fiðluleikari sagði hljómsveitina aug-
lýsa eftir stjórnmálamönnum sem
þyrðu að taka af skarið. Hljóðfæra-
leikarnir ítrekuðu að að ekki yrði
unað við frekari tafir – aðstaða
hljóðfæraleikaranna í Háskólabíói
væri ekki boðleg, en auk þess væri
nú komið að mörkum þess sem
hljómsveitin gæti betrumbætt sig í
leik sínum við lélegan hljómburð í
bíóinu. Ashkenazy tók undir það.
„Hljómsveitin er frábær, og það
segi ég í fullri hreinskilni. Það væri
hverjum hljómsveitarstjóra heiður
og sæmd að fara með hana í tón-
leikaferð í bestu sali heims. Það er
hrein skömm að þessi ágæta hljóm-
sveit skuli enn búa við þessar von-
lausu aðstæður. Hér hljómar hún
ekki nema að litlu leyti það sem
hún getur hljómað við kjöraðstæð-
ur. Ég hef fylgst með þessum fram-
förum hljómsveitarinnar, en nú er
komið að því að hún fái að njóta
þess hve góð hún er og leika í húsi
við hæfi. Öðruvísi getur hún ekki
haldið áfram að bæta sig. Að búa
áfram við þetta er hrein skömm, og
nú er komið að stjórnmálamönn-
unum að standa sig jafnvel og
hljómsveitin hefur gert.“
Jarðýtunefnd Sinfóníuhljómsveitar Íslands brýnir stjórnmálamenn
til að standa við fyrirheit um Tónlistarhús við Austurbakka
Allt sem þarf er vilji
manna og peningar
Morgunblaðið/Kristinn
„Þetta er ekki spurning um vinstri- eða hægristjórn. Þetta er spurning um
vilja stjórnmálamanna.“ Vladimir Ashkenazy á blaðamannafundi jarðýtu-
nefndar Sinfóníuhljómsveitar Íslands í gær.
LISTIR
30 ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐRÚN Jóhanna Ólafsdóttir
messósópransöngkona hlaut
ljóðasöngsverðlaunin (Song
Prize) í úrslitakeppni minning-
arsjóðs Kathleen Ferrier, sem
fram fór í Wigmore Hall í Lund-
únum á dögunum. Kathleen Fer-
rier-verðlaunin, sem keppt hefur
verið um árlega síðan 1956, þykja
ein virtustu söngverðlaun Breta
en þátttökurétt hafa söngvarar á
Bretlandi og Írlandi sem eru
yngri en 29 ára. Eftir tvær und-
anrásir kepptu nú sjö söngvarar
til úrslita. Verðlaunin eru þrenns
konar, fyrstu verðlaun, önnur
verðlaun og ljóðasöngsverðlaun,
eða Song Prize. Einnig eru veitt
undirleikaraverðlaun.
Minningarsjóðurinn Kathleen
Ferrier Memorial Fund var stofn-
aður 1953 til minningar um söng-
konuna Kathleen Ferrier (1912–
53) sem naut fágætrar viðurkenn-
ingar og vinsælda. Margir
söngvarar sem hafa unnið til
Kathleen Ferrier-verðlauna hafa
orðið víðþekktir. Upphaflega var
keppnin aðeins opin þegnum í
breska heimsveldinu og á Írlandi
en nú hafa þátttökurétt allir
söngvarar og söngnemar sem búa
á Bretlandseyjum, óháð þjóðerni.
Tónlistargagnrýnendur í Lund-
únum hafa lokið lofsorði á
frammistöðu Guðrúnar Jóhönnu í
úrslitum keppninnar. Stephen
Pettitt skrifaði í Evening Stand-
ard hinn 28. apríl:
„Ljóðasöngsverðlaunin hlaut
heillandi messósópransöngkona
frá Íslandi, Guðrún Ólafsdóttir.
Rödd hennar var kannski ekki sú
kraftmesta í keppninni en klár-
lega sú fallegasta.“
Hilary Finch skrifaði í The Tim-
es hinn 30. apríl:
„Það eru frábær tíðindi að ís-
lenska messósópransöngkonan
Guðrún Ólafsdóttir hafi fengið
ljóðasöngsverðlaunin. Hún reynd-
ist vera skilningsríkur söngvari
og frísklegur persónuleiki í
heillandi og litríkri túlkun á ómót-
stæðilegri efnisskrá með Grieg,
Lorca, Chausson og Mozart.“
Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir
stundaði söngnám hjá Rut Magn-
ússon í Tónlistarskólanum í
Reykjavík og lauk meistaragráðu
í söng frá Guildhall School of Mus-
ic and Drama í London 2001. Hún
stundar nú nám við óperudeild
skólans undir leiðsögn prófessors
Lauru Sarti. Guðrún Jóhanna hef-
ur unnið til ýmissa verðlauna auk
Kathleen Ferrier-verðlaunanna,
s.s. Miriam Licette Scholarship í
Konunglega óperuhúsinu Covent
Garden, Madeline Finden Memor-
ial Trust í Royal Academy of
Music, og Schubert Lieder Prize í
Guildhall. Hún hefur auk þess
hlotið styrki frá Styrktarsjóði
Önnu Karolínu Nordal, Félagi ís-
lenskra leikara og Íslandsbanka.
Hlaut söngverðlaun í
Kathleen Ferrier-keppninni
Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir
Ný stjórn
kosin í Ný-
listasafninu
ANNA Hallin tekur við for-
mennsku stjórnar Nýlistasafnsins
af Ásmundi Ásmundssyni, fráfar-
andi formanni, en ný stjórn var
kjörin á ársfundi safnsins sem hald-
inn var á sunnudag. Aðrir félagar í
stjórninni eru Magnús Sigurðarson,
Elsa Dóróthea Gísladóttir, Ragnar
Kjartansson rit-
ari og Sirra Sig-
rún Sigurðar-
dóttir gjaldkeri.
Varamenn
stjórnar safnsins
eru Hlynur
Helgason, Ólöf
Nordal og Stein-
grímur Eyfjörð.
Að sögn fram-
kvæmdastjóra
Nýlistasafnsins, Geirs Svanssonar,
var mæting á fundinn prýðileg og
áhugi fundarmanna mikill. „Þetta
var líflegur og góður ársfundur og
ég tel að allir hafi verið sáttir við
nýja stjórn, sem lítur mjög vel út.
Þarna var farið yfir margvísleg
mál, m.a. hugmyndafræði safnsins,
sýningahald og húsnæðismál. Safn-
ið er því langt frá því að vera dautt
úr öllum æðum – það er heilmikill
áhugi fyrir hendi,“ sagði hann í
samtali við Morgunblaðið. Ásmund-
ur Ásmundsson gaf ekki kost á sér
til áframhaldandi stjórnarsetu í
Nýlistasafninu. „Hann er að fara
utan og var auðvitað bara kosinn til
eins árs á sínum tíma, en kemur til
með að vera nýju stjórninni innan
handar, eins og svo margir félagar
eru,“ segir Geir.
Anna Hallin
Vorfundur
háskóla-
kvenna
VORFUNDUR Félags íslenskra há-
skólakvenna verður haldinn á
fimmtudag kl. 19.30 í Þingholti, Hót-
el Holti. 75 ára afmæli félagsins
verður sérstak-
lega haldið hátíð-
legt á fundinum
en þema kvölds-
ins er Frakkland.
„Jafnan er
fjallað um ákveð-
ið land innan al-
þjóðasamtaka há-
skólakvenna á
vorfundinum og
varð Frakkland
fyrir valinu að þessu sinni, bæði fyrir
það hvað maturinn þaðan er góður
og eins að Björg C. Þorláksson varði
þar doktorsritgerð sína og hvatti til
þess að Félag háskólamenntaðra
kvenna, eins og það hét þá, yrði
stofnað. Anna Bjarnadóttir stofnaði
félagið formlega,“ segir Geirlaug
Þorvaldsdóttir, formaður félagsins.
Ræðumaður kvöldsins verður Sig-
ríður Snævarr, sendiherra Íslands í
Frakklandi, og mun hún tala um
franska menningu, konur í Frakk-
landi og tengsl landanna. Borinn
verður fram franskur matur.
Fundurinn er öllum opinn meðan
húsrúm leyfir. Nauðsynlegt er að
skrá sig hjá formanni félagsins.
Sigríður Snævarr
Houellebecq
kemur ekki
EINS og fram kom í Morgunblaðinu
fyrir helgi stóð til að franski rithöf-
undurinn Michel Houellebecq kæmi
hingað til lands í boði franska sendi-
ráðsins, Máls og menningar og HÍ
og héldi m.a. fyrirlestur í HÍ hinn 10.
maí. Af óviðráðanlegum persónuleg-
um ástæðum verður ekkert af Ís-
landsferð höfundarins að sinni en
hann hefur lýst áhuga á að koma
hingað til lands síðar, að sögn Frið-
riks Rafnssonar, þýðanda verka
hans.
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦