Morgunblaðið - 05.07.2003, Blaðsíða 12

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
12 LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
TEKJUR stærstu sjávarútvegsfyr-
irtækjanna aukast verulega á
næsta fiskveiðiári vegna aukningar
aflaheimilda. Þannig aukast tekjur
Brims um 649 milljónir króna, mið-
að við að hvert kíló af fiski upp úr
sjó gefi að meðaltali 200 krónur í
útflutningsverðmæti.
Þetta kemur fram hjá greining-
ardeild Kaupþings Búnaðarbanka,
en þar er tekjuaukning sjávarút-
vegsfyrirtækja á aðallista Kaup-
hallar Íslands reiknuð út vegna
aukningar á þorskkvótanum um
17%.
Tekjur Samherja eru taldar
aukast um 479 milljónir króna,
Þorbjarnar Fiskaness um 321, Þor-
móðs ramma Sæbergs um 271,
Hraðfrystihússins Gunnvarar um
202, Vinnslustöðvarinnar um 170,
Granda um 132, Síldarvinnslunnar
um 120, Eskju um 63 og Tanga um
32 milljónir króna. Til viðbótar
þessari tekjuaukningu bætist svo
eitthvað við vegna ýsunnar, en að
auki hefur gífurleg aukning kol-
munnakvótans mikla þýðingu fyrir
fyrirtæki eins og Síldarvinnsluna,
sem er með langmestan kolmunna-
kvóta, Eskju, Samherja og fleiri
sem eru með góðan kolmunna-
kvóta.
Framlegð í útgerð stöðug
Í greiningu Kaupþings Búnaðar-
banka er einnig fjallað um fram-
legð útgerðar. Þar kemur fram að
framlegðin hafi verið nokkuð stöð-
ug síðastliðin ár en fyrst og fremst
sé það landvinnslan sem líður fyrir
sterkari krónu. „Á árunum 1998 til
2002 sveiflaðist framlegð útgerðar
Samherja á bilinu 31 til 34% en á
hinn bóginn var framlegð land-
vinnslunnar á bilinu 10 til 24%.
Svipaða sögu er að segja af Granda
þó að framlegð landvinnslunnar
hjá Granda hafi verið ívið hærri á
tímabilinu. Framlegð útgerðar
sveiflaðist á bilinu 27–33% en
framlegð landvinnslunnar var á
bilinu 18 til 36%. Á myndinni hér
til hliðar sést þessi munur vel,
myndin sýnir samanlagða þróun
framlegðarhlutfalls hjá Granda og
Samherja síðastliðin ár.
Landvinnslan í klemmu
Samkeppni í landvinnslu hefur
aukist mikið að undanförnu, sér-
staklega frá Kína og má segja að
greinin sé í klemmu, annars vegar
vegna ruðningsáhrifa í tengslum
við stóriðju sem hækkar gengi
krónunnar og svo hins vegar vegna
alþjóðavæðingar sem veldur auk-
inni samkeppni frá láglaunalönd-
um. Því má telja líklegt að sjávar-
útvegsfyrirtækin munu á næstu
árum beina fjárfestingum sínum og
sölustarfi í meira mæli að útgerð-
inni,“ segir meðal annars í grein-
ingunni.
Mikil tekjuaukn-
ing vegna aukinna
veiðiheimilda
Morgunblaðið/Alfons
Aukinn þorskkvóti færir miklar
tekjur í þjóðarbúið.
Tekjur Brims
aukast um 650
milljónir vegna
17% aukningar
þorskkvótans
FJÁRHÆÐ tilboða í bresku leik-
fangaverslunina Hamleys hafa orð-
ið breskum fjölmiðlum tilefni um-
fjöllunar. Fjölmiðlar telja nokkurn
hita hafa færst í leikinn í keppni
Baugs og Tim Waterstone um
verslunina og að verðið sem boðið
er beri þess merki. Nýjasta tilboð
Baugs í hlutabréf Hamleys er ríf-
lega tvöfalt hærra en það verð sem
bréfin seldust á áður en tilkynnt
var um hugsanlegt yfirtökutilboð
um miðjan mars.
Financial Times fjallar um bar-
áttuna um Hamleys og segir að
þeir sem keppa um fyrirtækið,
bæði Baugur og Waterstone, hafi
ríka ástæðu til að vilja verða ofaná.
Í því sambandi er nefnt að í sept-
ember á síðasta ári hafi Baugur
orðið undir þegar Philip Green
keypti Arcadia verslunarkeðjuna,
sem Baugur hafði hug á að eignast.
The Daily Telegraph hefur eftir
sérfræðingi á fjármálamarkaði að
nú verði að bíða og sjá hvort Wat-
erstone svari og komi fram með
„enn fáránlegra tilboð upp á um
það bil 267 pens“, en tilboð Baugs
hljóðar upp á 254 pens og er 24%
hærra en fyrsta tilboð Baugs.
Times Online ræðir einnig við
sérfræðing á fjármálamarkaði sem
segir nýjasta boð Baugs nokkuð
hátt. Samkvæmt því sé fyrirtækið
verðlagt á 14,5-faldan þann hagnað
sem spáð sé á árinu, og það verð sé
yfir meðaltali smásöluverslana.
Lítil viðskipti voru með bréf
Hamleys í kauphöllinni í London í
gær og verðið hélst óbreytt frá
fyrra degi, 253,50 pens. Sú stað-
reynd að lokaverðið er undir því
verði sem Baugur býður hefur gef-
ið mönnum tilefni til að draga þá
ályktun að almennt sé ekki gert ráð
fyrir hærra tilboði frá Waterstone,
en hingað til hefur verðið á mark-
aðnum farið yfir tilboðsverð Baugs
og Waterstone. Um þetta er þó
ekkert hægt að fullyrða, því Water-
stone hefur ekki gefið upp hvort
hann hyggst leggja fram nýtt til-
boð.
Tilboð í Haml-
eys talið hátt
MATVÆLARÁÐHERRAR Norð-
urlanda komu saman til árlegs
sumarfundar síns dagana 24. til 26.
júní sl. Fundurinn fór fram í Kalm-
ar í Svíþjóð og sat Árni M. Mathie-
sen sjávarútvegsráðherra fundinn
af Íslands hálfu. Yfirskrift fund-
arins var; siðferði (etik), gildi og
réttindi.
Umfjöllunarefni fundarins féllu
enda vel að yfirskriftinni en m.a.
fjallað var um svokallaða sið-
ferðilega (etiska) vottun matvæla
en þar undir fellur m.a. vottun
fiskafurða m.t.t. sjálfbærrar nýt-
ingar sjávarauðlindarinnar en á
það höfum við Íslendingar lagt
áherslu á alþjóðlegum vettvangi.
Þá var fjallað um rannsókna-
samstarf innan geiranna á Norður-
löndunum, hvernig eignarhaldi á
erfðaauðlindum væri háttað og
matvælaöryggi. Fleiri efni voru
tekin til umfjöllunar, s.s. samstarf
við Eystrasaltsríkin.
Áður en ráðherrafundurinn
hófst var haldinn almennur fundur
ráðherranna með fulltrúum úr at-
vinnugreinunum. Árni M. Mathie-
sen tók fiskveiðistjórnun þar til
sérstakrar umfjöllunar og lagði
áherslu á mikilvægi hlutlægrar og
öfgalausrar umfjöllunar um þenn-
an mikilvæga málaflokk
Fundað um vott-
un fiskafurða
skiptum í Noregi og hafi jafnvel
útibú þar, einnig fyrirtækja sem
ekki séu í viðskiptum nú þegar en
vilji hefja markaðssókn inn á þenn-
an markað.
Viðskiptaráðstefna, lítil sýning,
fyrirtækjastefnumót og móttaka
verði skipulögð í áðurnefndum
borgum þar sem verði lögð áhersla
á að fá lykilaðila úr áðurnefndum
atvinnugreinum á staðinn. Sendi-
nefndin verður eingöngu skipuð
fulltrúum fyrirtækja í sjávarút-
vegi, fiskvinnslu og fiskeldi. ÚÍ
hefur valið samstarfsaðila sem
þekkja vel til í sjávarútvegi í Nor-
egi og eru búsettir ytra.
ÚTFLUTNINGSRÁÐ Íslands
(ÚÍ) skipuleggur um þessar mund-
ir ferð viðskiptasendinefndar til
þriggja borga í Noregi í október
nk. Í för með sendinefndinni verð-
ur sjávarútvegsráðherra, Árni M.
Mathiesen.
Markmið ferðarinnar er að
styrkja núverandi viðskiptasam-
bönd á markaðssvæðinu og koma á
nýjum. Borgirnar þrjár sem um
ræðir eru Tromsö, Álasund og
Bergen.
Í kynningu ÚÍ á ferðinni segir að
hún sé sölu- og viðskiptaferð og að
hún sé sérstaklega ætluð fulltrúum
fyrirtækja sem þegar séu í við-
Viðskiptasendinefnd til
Noregs í haust á vegum ÚÍ
FULLTRÚAR sjö erlendra banka
frá löndum víðs vegar í Evrópu und-
irrituðu í gær lánssamning við
Pharmaco hf., ásamt þremur íslensk-
um bönkum. Við undirritunina kom
fram að um væri að ræða einn
stærsta lánssamning á alþjóðlegum
bankamarkaði sem gerður hefur ver-
ið af íslensku fyrirtæki.
Fjárhæð lánsins nemur 185 millj-
ónum evra, jafnvirði um 16 milljörð-
um íslenskra króna. Er þetta 25
milljónum evra hærri lánsfjárhæð en
gert var ráð fyrir í maí síðastliðnum.
Þá var greint frá því að Pharmaco
hefði undirritað samkomulag við Ís-
landsbanka, Landsbanka og Búnað-
arbanka um sambankalán, sem ætl-
unin væri að bjóða erlendum
bönkum þátttöku í, að fjárhæð 160
milljónir evra. Þá var jafnftamt
greint frá því að þýski bankinn
WestLB hefði þegar samþykkt að
gerast lánveitandi og vinna með Ís-
landsbanka og Landsbanka að sölu
lánsins, en þessir þrír bankar höfðu
umsjón með lánveitingunni og í til-
kynningu frá Pharmaco kemur fram
að umsjónarbankarnir hafi unnið að
undirbúningi lánsins síðan í vor og að
sú vinna hafi gengið vel og greiðlega.
Lánið hafi fengið mjög góðar viðtök-
ur á markaði og í kjölfar umfram-
eftirspurnar hafi Pharmaco tekið
ákvörðun um að hækka lánsfjárhæð-
ina. Kjörin á láninu eru ekki gefin
upp.
Að sögn Róberts Wessman, for-
stjóra Pharmaco, gerir lántakan fyr-
irtækinu kleift að endurfjármagna
allar langtímaskuldbindingar. Hann
segir að fjármagnskostnaður
Pharmaco muni lækka því kjörin séu
mun betri en fyrirtækið hafi notið til
þessa. Það muni skila sér í betri
rekstri. Þar að auki muni Pharmaco
hafa úr að spila 25 milljónir evra,
jafngildi rúmlega tveggja milljarða
íslenskra króna, sem verði notað til
að byggja upp rekstur til framtíðar.
Fyrirtækið sé að sækja inn á marga
erlenda markaði en ekki sé tímabært
að greina frá því á þessu stigi í hvað
þetta fjármagn verði notað sérstak-
lega.
Róbert segir að aðkoma erlendra
banka að fjármögnun Pharmaco sé
mjög jákvæð. Sá áhugi sem komi
fram í því hvað margir erlendir
bankar skuli koma að láninu sýni vel
það traust sem Pharmaco hefur
áunnið sér á alþjóðlegum vettvangi.
Mikilvægur samningur
fyrir íslenskt efnahagslíf
David J. Sell, framkvæmdastjóri
hjá þýska bankanum WestLB, en
hann undirrtaði lánssamninginn af
hálfu bankans, segir að lánskjörin
séu góð og í samræmi við það besta
sem gerist í þeim efnum í Evrópu.
Það endurspegli sterka stöðu
Pharmaco og sé til vitnis um að þeir
evrópsku bankar sem taka þátt í lán-
inu hafi trú á fyrirtækinu
Sigurjón Þ. Árnason, bankastjóri
Landsbankans, segir að lánssamn-
ingurinn sé stór áfangi, bæði fyrir
Pharmaco og fyrir íslenskt efnahags-
líf. Samningurinn sýni að hér á landi
sé komið það stórt og sterkt fyrir-
tæki, að það geti tekið lán af þessari
stærðargráðu á alþjóðlegum banka-
markaði.
Bjarni Ármannsson, forstjóri Ís-
landsbanka, segir að lánssamningur-
inn endurspegli mikinn áhuga er-
lendra banka á því sem Pharmaco
hefur verið að gera á alþjóðlegum
vettvangi og það traust sem sú starf-
semi njóti. Pharmaco sé orðið sterkt
fyrirtæki á alþjóðavettvangi, með
viðskipti sem séu líkeg til að vaxa og
skila sér í framtíðinni.
Aðgangur að stærri
fjármagnsmarkaði en áður
Lánið er fjölmyntalán í þremur
hlutum og er að mestu leyti til fimm
ára með framlengingarákvæði. Segir
í tilkynningunni að lántakan styðji
við væntanlega skráningu Pharmaco
í erlendri kauphöll í framtíðinni. Auk
Íslandsbanka, Landsbanka og
WestLB, eiga Kaupþing Búnaðar-
banki, Raiffeisen Zentralbank Öster-
reich, Bank Austria Creditanstalt,
Commercial Bank of Greece, Land-
esbank Saar, Raiffeisenlandesbank
Niederösterreich-Wien og Vereins-
und Westbank aðild að samningnum.
Tíu bankar gera 16 milljarða króna
lánssamning við Pharmaco
Sýnir það traust sem
Pharmaco nýtur
Morgunblaðið/Sverrir
Frá undirritun lánssamningsins í gær. Sigurjón Þ. Árnason, bankastjóri
Landsbankans, David J. Shell, framkvæmdastjóri hjá þýska bankanum
WestLB, Róbert Wessman, forstjóri Pharmaco, og Bjarni Ármannsson, for-
stjóri Íslandsbanka.
ÁHRIF hás gengis krónunnar á af-
komu iðnfyrirtækja eru neikvæð á
heildina litið en mismikil eftir grein-
um og stærð fyrirtækjanna. Há-
gengið kemur verst niður á lyfja- og
hátæknifyrirtækjun, plast- og veið-
arfæragerð auk málm- og skipa-
smíða „vegna lakari samkeppnis-
stöðu á alþjóðlegum markaði“. Þetta
er meðal niðurstaðna nýrrar könn-
unar Samtaka iðnaðarins (SI) á
stöðu og horfum í iðnaði í júní. Könn-
unin náði til 85 meðalstórra og stórra
fyrirtækja í ýmsum greinum iðnaðar
með samtals um 6,500 starfsmenn,
að því er fram kemur í tilkynningu
SI. Sérstaklega var spurt var um
áhrif hins háa gengis krónunnar á af-
komu.
Fram kemur að mörg fyrirtæki í
jarðvinnu, matvæla- og drykkjar-
framleiðslu auk prent- og pappírs-
fyrirtækja njóti góðs af hágengi þar
sem það létti afborganir erlendra
lána. „Ef gengið lækkar á ný munu
áhrifin snúast við,“ segir í tilkynn-
ingunni. Áætlað er að velta í iðnaði
aukist um 2% í ár og um 8% á næsta
ári að raunvirði.
Starfsmönnum í iðnaði fjölgaði um
5% á fyrri hluta ársins en SI gerir
ráð fyrir að aukningin gangi að
nokkru til baka með haustinu.
Ólík áhrif
gengis á
iðnfyrirtæki