Morgunblaðið - 22.08.2003, Blaðsíða 5

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. ÁGÚST 2003 B 5
Soyjamjólk
með höfrum
Alvöru heilsudrykkur
Heilsubúðin Njálsgötu - Lyfjaval
Vöruval Vestmannaeyja
ti árið 1977 til ársins 1986
r flutt á Bergþórugötu 20
rkmiðum Barnaheimilisins
g megi hugsa sér nafnið
knum sem rennur í hafið
g barnið sameinast í fjöl-
ð koma húsinu í Duggu-
a starfsemina, var fyrsti
velkominn haustið 1973.
hluti af fyrsta hópnum en
ættust í hópinn en barna-
stærri en 25. Í upphafi
daglegum störfum með
lda mat og gera hreint.
r breyst í gegnum tíðina
á fyrirfram skipulögðum
tarfsfólk heldur vikulega
di áhugi
ismálum
naheimilisins Óss er skráð
og fram kemur í gögnum
efni af tuttugu ára afmæli
starfsráði falið að standa
ppeldismál og þýða tíma-
um. Rætt var um inntöku
efjast skyldi af foreldrum
sín á Ósi. Í fyrsta lagi að
áhuga á uppeldismálum,
um það var mikil samstaða á fundinum. Í öðru lagi
að nýir foreldrar hefðu sama gildismat og þeir sem
fyrir væru og í þriðja lagi að báðir foreldrar tækju
virkan þátt í öllu starfi. Alltaf var lögð áhersla á
frjálst uppeldi á Ósi og að börnin væru systk-
inahópur.
Sá andi ríkir enn að barnahópurinn á Ósi séu
systkini og fjölskyldurnar allar tengdar, enda hefur
Ós verið foreldrarekið frá upphafi. Markmið með
slíku rekstrarformi er m.a. að koma í veg fyrir
þann aðskilnað á milli heimila og leikskóla sem
stundum vill verða. Ós á að vera annað heimili
barnanna og allir foreldrar, börn og starfsfólk eiga
að þekkjast, auk þess sem foreldrar eru sam-
ábyrgir fyrir rekstri heimilisins. En ekki er ein-
ungis átt við rekstrarformið, heldur að foreldrar
hafi tækifæri til að „fylgjast með og móta starfsem-
ina þannig að eðlilegt samhengi skapist á milli upp-
eldis á Ósi og heimili barnsins,“ eins og segir í
markmiðum Óss.
Þar kemur einnig fram að áhersla skuli lögð á fé-
lagsþroska barnanna, reyna skuli að opna augu
barnanna fyrir umhverfinu sem við lifum í, leggja
áherslu á hreyfingu og stuðla að því „í leik og starfi
að opna augu barnanna fyrir því að bæði kynin
hafa í okkar þjóðfélagi sömu réttindi og skyldur
varðandi atvinnuþátttöku og barnauppeldi.“
Sakna ekki leikfanga
Fyrsti foreldrahópurinn fékk til liðs við sig for-
stöðukonuna Lilju Thorp. Nokkrar hafa verið for-
stöðukonur eða leikskólastjórar á Ósi og nú í sumar
tók Guðrún Friðjónsdóttir leikskólakennari við
stöðunni. Á Ósi er farið eftir Hjallastefnunni þar
sem áhersla er m.a. lögð á kynjaskipt skólastarf og
einfalt umhverfi.
Stofnendurnir voru fullir hugsjóna og hrintu
hugmyndum sínum í framkvæmd. Á Ósi áttu börnin
að nota ímyndunaraflið og leikföng voru fá, en góð
og þroskandi. Börnin söknuðu ekki tilbúinna leik-
fanga og undu sér vel á Ósi, inni og úti þar sem
voru hefðbundin leiktæki og lögð áhersla á að gera
garðinn aðlaðandi fyrir börnin en þar var m.a.
ræktað grænmeti. Á sama hátt sakna börnin sem
nú eru á Ósi ekki tilbúinna leikfanga, en meðal þess
sem felst í Hjallastefnunni er að áreiti sé sem
minnst og sköpunarþörfinni sé sinnt. Börnin hafa
til þess trékubba, blöð, liti og leir.
Á Ósi hefur ávallt ríkt sá andi að allir komi að
ákvörðunum. Svokallaðir stórfundir eru haldnir
einu sinni í mánuði og þar fer fram stefnumörkun
og kynning á starfinu og rekstri. Núorðið er kosin
stjórn Barnaheimilisins Óss en áður fyrr var engin
stjórn. Starfsráð skal einnig skipað á tveggja mán-
aða fresti, til þess að virkja alla foreldra sem
standa að Ósi við rekstur leikskólans. Stefnumótun
á Ósi hefur vissulega breyst í gegnum tíðina, með
breyttum áherslum í uppeldismálum og ólíku fólki.
Barnaheimilið Ós er þrjátíu ára um þessar
mundir og snemma hausts verður haldið upp á af-
mælið með því að kalla saman núverandi og fyrr-
verandi Ósara eina dagstund.
ergstaðastrætinu á árunum 1977–1986 og sama var upp á teningnum á upphafs-
–1977, en myndirnar tvær til hægri í neðri röð eru þaðan.
eimilið
að
ili
na
steingerdur@mbl.is
átíu ára
SKÚLI Á. Sigurðsson vará Ósi á árunum 1989-1993 og náði því tuttugu
ára afmæli barnaheimilisins.
Börnin hönnuðu t.d. hvert sitt
barmmerki í tilefni af tuttugu
ára afmælinu og barmmerkið
hans Skúla sýnir hjarta og Ós.
MH-ingurinn og bassaleikarinn
núverandi, hinn átján ára
Skúli, man ekki sérstaklega
eftir því hvernig hugmyndin að
barmmerkinu kviknaði en segir
einhverjar bjöllur hringja við
tilhugsunina. Hann á a.m.k.
góðar minningar frá árunum á
Ósi sem þá eins og nú, var í
bárujárnshúsinu númer 20 við
Bergþórugötu.
„Því hefur alltaf verið haldið
að manni að Ós sé besti leikskóli í
heimi og maður trúir því bara,
enda hefur maður engar for-
sendur til að efast um það,“ segir
Skúli. Hann man eftir því að
börnin hafi mikið leikið sér
frjálst og ekki mikið um skipu-
lagða dagskrá. Dögum var þó
skipt niður, venjulega var ein-
hver útivist eftir hádegi og
krakkarnir völdu sér sjálf við-
fangsefni, innan ákveðinna
marka.
Planið komst upp
Foreldrar skiptust á að koma á
mánudögum og vera með börn-
unum þegar starfsfólkið hélt sína
fundi. Skúli segir að börnunum
hafi þótt þetta skemmtilegt og að
tengslin á milli barnaheimilisins
og heimilanna hafi greinilega
verið mikil eins og til stóð. Pabbi
hans, Sigurður Karlsson, var
gjaldkeri til margra ára og
mamma hans, Ásdís Skúladóttir,
hefur í gegnum tíðina lagt sitt af
mörkum fyrir Ós, allt frá árinu
1973. Eldri systir Skúla, Móeiður
Anna, var meðal fyrstu barna á
Ósi.
Skúli var á Ósi á aldrinum fjög-
urra til átta ára en þá var Ós
einnig skóladagheimili. Skúli seg-
ir að þegar hann og félagar hans
þrír, Emil, Hrafnkell og Bjartur,
voru meðal þeirra elstu , hafi
þeir stundum notið þess. „Þegar
við vorum þarna var sú aðferð
notuð eftir hádegi til að ákveða
hvað ætti að gera næst að allir
settust í hálfhring og alltaf voru
þeir á endunum spurðir fyrst
hvað þá langaði að gera. Við
skiptum því liði á endana til að
meiri líkur væru á að við fengjum
að gera það sem okkur langaði,
en þetta plan komst því miður
upp, og farið var að byrja á mis-
munandi stöðum í hálfhringnum,“
segir Skúli. „En við gerðum hitt
og þetta af okkur og einn eða
fleiri fengu gat á hausinn,“ segir
hann og vill ekki gefa meira upp.
Skúli Á. Sigurðsson
Skúli Á. Sigurðsson nú
og þá.
Barmmerkið sem Skúli
hannaði 8 ára gamall.
Morgunblaðið/Jim Smart
Besti leikskóli í heimi
MARGRÉT Örn-ólfsdóttir tónlist-armaður var í
fyrsta barnahópnum á
Ósi haustið 1973. Hún var
sex ára og var ásamt
tveimur öðrum börnum
fylgt í Ísaksskóla eftir há-
degi. Margrét á góðar
minningar frá Ósi, hún
minnist frelsisins og
uppátektarsamra barna.
Leikskólinn var í iðn-
aðarhverfi í Dugguvog-
inum og Margrét segir að
umhverfið hafi verið sér-
stakt þess vegna. Leik-
völlurinn var hefðbund-
inn með rólum og renni-
braut. „Eins og ég man
þetta, þá var nánast ekkert þarna inni en rosalega mik-
ið pláss. Það var samt einhver risafígúra eða dýr úr
frauðplasti sem var hægt að klifra upp á. Það var aðal-
leiktækið inni en þar var líka dýna eða trampólín. Í
minningunni er þetta annars frekar tómt,“ segir Mar-
grét.
Uppreisnin á barnaheimilinu
Vírgirðing var í kringum lóðina og Margrét man eft-
ir því að elstu börnin hafi nokkrum sinnum skipulagt
„flótta“ sem fólst í því að komast yfir girðinguna og
liggja svo fyrir utan þar til einhver tæki eftir því að þau
væru horfin, með samsvarandi spennu.
Margrét var á Ósi á svipuðum tíma og „Uppreisnin á
barnaheimilinu“ kom út í þýðingu föðursystur hennar,
Olgu Guðrúnar Árnadóttur, sem einnig las söguna í út-
varpinu. Bókin var til heima hjá Margréti og var lesin
fyrir hana, af foreldrum hennar Helgu Jónsdóttur og
Örnólfi Árnasyni. „Ég tengi alltaf Ós við Uppreisnina á
barnaheimilinu og ég held að mörkin þar á milli séu
svolítið óskýr fyrir mér. Hlutinn þar sem börnin taka
fóstrurnar og binda þær og sprauta á þær súrmjólk…
mér hefur alltaf fundist ég næstum því hafa upplifað
þessa senu! Við vorum alla vega að fantasera svolítið
með það að taka völdin. Þetta var náttúrlega á hippa-
tímanum og okkur fannst við vera dálítið róttæk.“
Allsberir strákar í skrúðgöngu
„Ég man ekki eftir neinum reglum. Ég man eftir
þeim anda meðal krakkanna að okkur fannst við vera
mjög frjáls og ráða þessu mikið sjálf. Í barnahópnum
voru til dæmis forystusauðir eins og Helgi Hjörvar sem
var mjög uppátektarsamur. Ég man eftir því þegar
Helgi safnaði öllum strákunum saman og þeir klæddu
sig úr öllum fötunum og svo fóru þeir berir í skrúð-
göngu. Þetta fór mikið í taugarnar á mér af því að litla
bróður mínum, Jóni Ragnari sem var þriggja ára, var
smalað í þennan hóp. Ég vona að Helgi fyrirgefi mér
fyrir að rifja þetta upp.“
Ós eins og Margrét man eftir honum hefur verið
töluvert frábrugðinn leikskólum eins og þeir eru í dag.
Þetta var fyrsta starfsár leikskólans og stefnan mótuð
eftir því sem á leið. Ós þrjátíu árum síðar er eflaust
ekki eins og fyrsti Ós. „Ég held að ég hafi upplifað til-
raun á frumstigi. Í minningunni er þetta ekki eins og
leikskóli heldur var eins og ég væri að fara í brjálað
partí á hverjum degi.“
Margrét Örnólfsdóttir
Brjálað partí á hverjum degi
Margrét Örnólfs-
dóttir nú og þá.
Morgunblaðið/Jim Smart