Morgunblaðið - 22.08.2003, Blaðsíða 6

DAGLEGT LÍF
6 B FÖSTUDAGUR 22. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
T
ENGSL Íslands og Dan-
merkur á sviði húsgagna
ná aldir aftur í tímann.
Þegar loksins var farið að
nota hér alvöru húsgögn
var gjarnan talað um að „möblera“ og
útskorin borð, skatthol og stólar voru
flutt á skipsfjöl frá Danmörku. Enn í
dag eru húsgögn í daglegu tali kölluð
„mubblur“, tökuorðið „skenkur“ er
víða viðhaft í borðstofum og dönsk
hönnun nýtur virðingar hérlendis.
Nægir þar að nefna húsgagnahönnuði
á borð við Arne Jacobson og Hans
Wegner, auk þess sem Alþingishús
Íslendinga var teiknað af dönskum
arkitekt, Ferdinand Meldahl. Þá má
nefna sígilda tækjahönnun Bang &
Olufsen og húsbúnað Georgs Jensen.
Engin aldurstakmörk í hönnun
Fyrir hálfum öðrum áratug lét Eyj-
ólfur Pálsson í Epal hanna sófa sem
kallaður var Ole, í höfuðið á hönnuðin-
um. Í gömlu tölublaði af Hús & híbýli,
frá 1987, er að finna mynd sem sýnir
sófann í útstillingarglugga húsgagna-
verslunarinnar Illums Bolighus í
Kaupmannahöfn.
Eyjólfur veifar þessu blaði bros-
andi, þar sem hann stendur á gólfi
verslunar sinnar, við opnun sýningar
á nýjustu línu Illums.
„Ég gróf upp þetta blað því mér
finnst þetta skemmtileg tenging. Þeir
sýndu sófa frá okkur fyrir fimmtán
árum og nú eru þeir komnir hingað og
frumsýna hönnun sína utan Dan-
merkur,“ segir Eyjólfur, en tekur
fram að samstarf Epal og Illums hafi
alls ekki verið hafið árið 1987. „Nei,
nei, þá var allt annar verslunarstjóri
hjá þeim. Okkar samstarf hófst tölu-
vert seinna.“
Samvinnan, sem á þessar
óvæntu sögulegu rætur, hefur
nú leitt af sér verkefni sem felst
í því að íslenskir hönnuðir
munu í haust sýna hönnun sína
hjá Illums Bolighus í Kaup-
mannahöfn. Enn á eftir
að velja þátttakend-
urna, en að sögn Eyj-
ólfs koma margir til
greina úr hópi ís-
lenskra samtíma-
hönnuða.
Valið
mun m.a. ráðast af hagnýtu gildi hlut-
anna, notkun og meðferð efnis – og
ekki síst áferð og fegurð hlutanna.
Hinn hluti verkefnisins er fyrrnefnd
frumsýning Epal á verkum dönsku
hönnuðanna Mikals Harrsen og And-
ers Nørgaard.
Við opnunina kemur í ljós að gestir
á öllum aldri hafa áhuga á hinum
hreinu línum. „Einmitt, það hafa
nefnilega allir áhuga á hönnun, þar
eru engin aldurstakmörk,“ segir Eyj-
ólfur yfirvegaður. Hönnuðirnir eru
sjálfir viðstaddir og svara fyrir Illums
Bolighus Collection-línuna sem sam-
anstendur meðal annars af sófum,
sófaborðum, borðstofuborðum og
stólum. Línan er í þróun en þessi út-
færsla tvímenninganna er spánný,
fyrst kynnt í heimalandinu í júní sl.
Samspil manneskju og umhverfis
Harrsen er arkitekt og iðnhönnuð-
ur og rekur sína eigin teiknistofu í
Danmörku. Við hönnun sína hefur
hann m.a. að leiðarljósi 3000 ára gam-
alt indverskt rit, sem segir að hið
sanna eðli allra veraldlegra hluta sé
samsett af útliti, duldum og ljósum
áhrifum, náttúru, krafti, tilgangi og
skyldleika hlutanna, og loks samræm-
anleika allra þessara eiginleika. Í ljósi
þessa megi rannsaka og skilja sam-
band manneskjunnar við umhverfi
sitt, en fólk skilgreinir sig gjarnan í
gegnum hlutina sem það velur sér til
heimilisins, að mati Harrsens.
Nørgaard hefur tekið að sér ýmis
verkefni á sviði hönnunar í Dan-
mörku, Þýskalandi, Japan, Sviss og
Frakklandi, allt frá stökum húsgögn-
um til heilla veitingastaða. Hann er
mótaður hjá húsgagnaverksmiðjunni
Uidun Möbelfabrik en hefur þróað
sinn eigin stíl á liðnum áratug.
„Þetta eru mjög ólíkir hönnuðir,“
segir Eyjólfur. „Hönnun Harrsens er
fremur óhefðbundin, miðað við það
sem gengur og gerist. Það er djörf til-
raun að koma með sófa án baks, sem
hvílir að auki á mjög grönnum fótum.
En unga fólkið kann að meta þetta,
enda vill það nú til dags liggja hálf-
partinn í sætum sínum. Það situr ekki
lengur á hefðbundinn hátt,“ segir
hann og brosir. „Nørgaard er aftur á
ögn hefðbundnari nótum en gefur
ekkert eftir í stíl.“
Í danska tímaritinu Bo Bedre var
sófi Harrsens, MH-400, nýlega á lista
yfir tíu bestu sófakaupin og sagður
„öruggur smellur“ með sína grönnu
stálfætur og fínu línur. Á sama lista
var leðursófi eftir Nørgaard kallaður
„súperflottur, kúbískur hornsófi sem
sýnist svífa yfir gólfinu“.
Sýningin er opin á hefðbundnum
afgreiðslutíma Epal.
Alveg
hreinar
línur
Leðursófi úr Illums-línunni eftir Anders Nørgaard.
Hornsófinn svífandi eftir Mikhal Harrsen.
Morgunblaðið/Jim Smart
Baklaus sófi og palesanderborð eftir Mikal Harrsen úr Illums-línunni.
Snyrtilegar línur í hús-
gagnahönnun njóta fylg-
is í upphafi 21. aldar og
þægindi eru skilgreind á
nýjan máta. Sigurbjörg
Þrastardóttir kynnti sér
danska heimsókn sem
opnar íslenskum hönn-
uðum tækifæri í Kaup-
mannahöfn.
sith@mbl.is
FYRIR opnun sýningar á Ill-ums Bolighus-línunni íEpal var tilkynnt að
ónefndur íslenskur listamaður
myndi sýna svífandi listaverk í
rýminu. Við opnunina varð ljóst
að listamaðurinn leynilegi væri
hinn góðkunni myndlistarmaður
Vignir Jóhannsson og afhjúpaði
hann verkið Vetrarflug. Um er að
ræða fljúgandi álft úr gleri, en
hún er unnin með aðferð sem
Vignir hefur sjálfur þróað ásamt
hérlendum glerfræðingum um
árabil.
„Ég tek fyrst stórar, glærar ör-
yggisrúður og mölva þær,“ lýsir
hann. „Svo bæti ég við gler-
brotum sem ég hef sjálfur orðið
mér úti um. Það er litað gler frá
Frakklandi sem um aldir hefur
verið framleitt í steinda kirkju-
glugga. Fyrstu kirkjugluggarnir
þar í landi voru prýddir þessu
gleri, sem er mjög þykkt, og
framleiðsluaðferðin er enn sú
sama.“
Þá er verkið mótað og steypt í
sérstakt, límkennt plastefni, en
Vignir féll frá tilraunum til að
bræða glerbrotin á sinn stað. „Þá
varð þetta bara hrúgald, því gler-
brotin missa lögun sína þegar
þau hitna og festast við næsta
brot.“
Lituðu, frönsku brotin sjást svo
tilviljanakennt í gegnsæjum svan-
inum, eftir því hvernig flísarnar
raðast saman og birtan fellur á
verkið.
Flogið út í heiminn
Glersvanurinn í Epal er for-
smekkurinn að safni glerverka
sem Vignir vinnur nú að og mun
sýna í St. Pétursborg í sept-
ember, í Berlín í október og í
Kaupmannahöfn í kjölfarið. Hann
hlakkar til ferðanna og kveðst
þegar hafa fengið viðbrögð við
svaninum. „Í sjálfu sér er þetta
nefnilega einföld hugmynd, samt
hefur engum dottið þetta í hug
fyrr,“ segir hann, en útlendingar
hafa haft á orði að enginn nema
Íslendingur hefði getað stigið
fram „með fugl úr
gegnsæju gleri sem
minnir á klaka“.
Sjálfur er Vignir
hrifinn af symb-
ólsku inntaki svans-
ins. „Hann hefur í
gegnum tíðina verið
dulargervi í ást-
arleikjum, tákn mann-
anna um frelsi, nú eða
prins í álögum. Hann er
tindrandi og glæsilegur,
stór og mjúkur og
hreinleikinn lifandi
kominn.“
Morgunblaðið/Jim Smart
Vignir Jóhannsson og Vetrarflug
í bakgrunni.
Álftir
í oddaflugi
Eikarborðstofuborð og stólar
eftir Anders Nørgaard.
Dönsku hönnuðirnir
Anders Nørgaard og
Mikhal Harrsen halla
sér í sófa að hætti
nútímamanna.