Morgunblaðið - 29.09.2003, Blaðsíða 12

ERLENT
12 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TONY Blair, forsætisráðherra Bretlands, segist ekki
sjá eftir þátttöku Breta í innrásinni í Írak í vor. Blair
hélt blaðamannafund í borginni Bournemouth
skömmu áður en landsfundur Verkamannaflokksins
hófst þar í gær. „Nei, ég mundi hafa gert nákvæmlega
það sama,“ sagði hann þegar spurt var hvort hann sæi
eftir því að hafa sent hermenn til Íraks. „Ég get ekki
séð að við sem þjóð þurfum að biðjast afsökunar á
neinu … Ég biðst ekki afsökunar vegna Íraks. Ég er
stoltur af því sem við höfum gert.“
Blair viðurkenndi hins vegar í viðtali við breska rík-
isútvarpið, BBC, í gærmorgun að hann ætti fyrir
höndum erfitt verkefni við að vinna aftur traust al-
mennings vegna Íraksstríðsins. En hann sagðist vera
stoltur af því að Bretland og Bandaríkin skyldu hafa
fært Írökum frelsi og sagðist þess fullviss að upplýs-
ingar um að Saddam Hussein, fyrrum forseti Íraks,
hefði haft gereyðingarvopn undir höndum, myndu
reynast hafa verið á rökum reistar.
Flokksþing breska Verkamannaflokksins hófst í
gær og er búist við að Blair muni standa þar í ströngu
við að verja stefnu ríkisstjórnar sinnar. Skoðanakann-
anir, sem birtar voru í ýmsum breskum fjölmiðlum
um helgina sýna að vinsældir bæði flokksins og leið-
toga hans hafa dvínað verulega og hefur flokkurinn
ekki notið jafnlítils fylgis í skoðanakönnunum frá
árinu 1987 þegar Neil Kinnock var leiðtogi hans og
íhaldsmaðurinn Margaret Thatcher var forsætisráð-
herra.
Í könnun sem netfyrirtækið YouGov gerði fyrir
blaðið Observer meðal 300 félaga í Verkamanna-
flokknum kemur fram að 41% þátttakenda vill að
Blair segi af sér áður en næstu þingkosningar verða
haldnar. Önnur könnun, sem YouGov gerði fyrir blað-
ið Sunday Times sýnir að fylgi Verkamannaflokksins
mælist aðeins 30% sem er þrem prósentustigum undir
Íhaldsflokknum og jafnt Frjálslynda demókrata-
flokknum. Og könnun sem ICM gerði fyrir News of
the World sýnir að fylgi allra flokkanna er 31%. Þar
kemur fram að 64% segjast ekki treysta Blair og 48%
vilja að hann segi af sér.
Blair iðrast ekki ákvörð-
unar um Íraksstríð
Búist við harðri gagnrýni
á ráðherrann á flokksþingi
Verkamannaflokksins
Bournemouth, London. AFP, AP.
AP
Tony Blair kemur ásamt eiginkonu sinni, Cherie Blair,
til kirkju í Bournemouth í gærmorgun.
V
LADÍMÍR Zhírínovskí, leiðtogi
Frjálslynda lýðræðisflokksins í
Rússlandi, kvartar sáran undan
því við blaðamann í upphafi að
honum skuli aldrei hafa verið boð-
ið í heimsókn til Íslands. Samtalið fer fram á
fundi Evrópuráðsþingsins í Strassborg, sem
nú stendur yfir, en Zhírínovskí er þar einn af
fulltrúum rússneska þingsins. Zhírínovskí
virðist býsna afskiptur í þessum hópi, ekki er
að sjá að þingmenn frá öðrum aðildarríkjum
Evrópuráðsins leggi lag sitt við hann. Kemur
þetta kannski ekki á óvart, Zhírínovskí er um-
deildur í meira lagi og er m.a. minnst fyrir
ýmsar uppákomur í aðdraganda forsetakosn-
inga í Rússlandi 1996 og 2000, slagsmála við
aðra frambjóðendur í beinni sjónvarpsútsend-
ingu og þar fram eftir götunum.
Svo dæmi séu tekin af yfirlýsingum Zhírín-
ovskís í gegnum tíðina má nefna að hann hefur
hótað að innlima Alaska ef hann kæmist til
valda, varpa kjarnorkusprengjum á Japan og
drekkja Þýskalandi í geislavirkum úrgangi.
Þá hefur hann farið fögrum orðum um hug-
myndafræði Adolfs Hitlers og hann ræktaði á
sínum tíma vinskap við Saddam Hussein, fyrr-
verandi forseta Íraks. Athygli vekur að þrátt
fyrir allt þetta greiddu um þrettán milljónir
Rússa Zhírínovskí atkvæði sitt í forsetakosn-
ingunum 1996.
„Ég stefni að því að ná öðru sætinu og síðan
hyggst ég vinna sigur í kosningunum 2008. Ég
verð forseti Rússlands 2008. Þetta er mín spá,“
segir Zhírínovskí þegar hann er spurður um
áform sín á næsta ári en þá fara fram forseta-
kosningar. Hann segir að stjórnarskrá Rúss-
lands kveði á um maður geti aðeins verið for-
seti í tvö kjörtímabil. Pútín geti þess vegna
ekki sóst eftir endurkjöri 2008. „Ég mun því
taka við af honum 2008.“
Zhírínovskí segir að líklega muni tveir til
þrír til viðbótar sækjast eftir kjöri 2008. „En
þeir hafa enga sýn á framtíðina. Hana hef ég.“
Þarf sterka leiðtoga
„Ég vil gera Rússland að hernaðar- og lög-
regluríki [e. military police regime],“ segir
Zhírínovskí en hann hefur áður látið hafa eftir
sér að rússneski herinn eigi að telja 3,5 millj-
ónir hermanna, auk þess sem aðrar lögreglu-
og öryggissveitir yrðu skipaðar tveimur millj-
ónum manna. „Þetta yrði öflugri stjórn,“ segir
hann, „ekki einræðisstjórn og hvorki fasismi
né rasismi myndu eiga upp á pallborðið. En
það er betra fyrir Rússland að því sé stýrt með
krafti, árangurinn verður betri.“
Zhírínovskí segist ekki vera að leggja til aft-
urhvarf til Sovétáranna með þessum hug-
myndum. „Ég er ekki kommúnisti. Við munum
ekki hverfa aftur til keisaratímans eða Sovét-
áranna. Ég horfi fram á veginn. Við munum
einfaldlega stýra landinu af festu í þeim til-
gangi að þróa sannkallað lýðræði, með öflugan
efnahag og þar sem mannréttindi eru virt.“
Zhírínovskí er bent á að sumir kynnu að
halda því fram að lýðræði fái ekki þrifist í lög-
regluríki. Segist hann þá hlynntur frelsi fjöl-
miðlanna og að honum sé umhugað um rétt-
indi minnihluta. „Mér er alveg sama hverrar
trúar menn eru eða hverrar kynhneigðar þeir
eru. En við þurfum sterka valdhafa til að ráða
niðurlögum aðskilnaðarsinna og hryðjuverka-
manna, berjast gegn útbreiðslu eiturlyfja og
þeim sem vilja stríð, s.s. milli Rússlands og
Kína, Indlands og Pakistans og Ísraels og
arabaheimsins. Hættan á því að menn efni til
stríðs, vilji jafnvel beita kjarnorkuvopnum, er
fyrir hendi og því þarf Rússland styrka stjórn.
Rússland er stórt ríki og þar er ekki hægt að
tryggja frið og öryggi án öflugra valdhafa.“
Hvernig finnst þér Pútín hafa staðið sig?
„Hann fer með völdin í landinu en hann er
ekki nægilega sterkur leiðtogi. Ég segi ekki að
hann sé veikur leiðtogi en hann þyrfti að vera
sterkari,“ segir Zhírínovskí. „Pútín er betri en
Jeltsín var og betri en Gorbatsjov. Ekki nægi-
lega sterkur þó til að tryggja hagsæld í Rúss-
landi. Það þarf að fjölga ríku fólki í Rússlandi,
tryggja góðan efnahag og lýðræði. Þetta getur
Pútín ekki. Ég get það hins vegar. Pútín
stjórnar án þess að hafa stjórnmálaflokk á bak
við sig. Ég hef haft minn eigin flokk síðustu
fjórtán árin.“
Zhírínovskí er minntur á hugmyndir, sem
hann hefur sett fram, þess efnis að Ísland verði
gert að fangelsi fyrir alla Evrópu. Segist hann
enn þeirrar skoðunar að slíkt fyrirkomulag
yrði efnahagslega hagkvæmt fyrir Evrópu
alla, einnig Íslendinga sjálfa. „Ísland yrði gott
fangelsi. Það er erfitt að komast frá eyjunni.
Fjöldi fangelsa í Evrópu er gífurlegur og það
kostar sitt að reka þau. Ef við hefðum einfald-
lega eitt, risastórt fangelsi fyrir alla evrópska
glæpamenn kæmi þetta betur út.“
Telur Zhírínovskí að Íslendingar eigi að
geta unað þessu fyrirkomulagi. „Þetta yrði
líka gott fyrir Ísland því við myndum borga
ykkur fyrir að vista fangana og sinna starfi
fangavarðar,“ segir hann.
Við nánari eftirgrennslan kemur sem betur
fer í ljós að Zhírínovskí ætlar ekki að þvinga
þessu hlutverki upp á íslensku þjóðina. „Að-
eins ef þið Íslendingar samþykkið,“ segir
hann. „Ef þið eruð ekki reiðubúnir til að sinna
þessu verkefni þá væri hægt að koma slíku
fangelsi fyrir einhvers staðar í Rússlandi.“
Veröldinni skipt í valdasvæði
Zhírínovskí segir mikilvægt að tryggja frið í
heiminum, í Afganistan og Írak, svo dæmi séu
tekin. Hann segir að væri hann forseti Rúss-
lands myndi hann kynna fyrir forseta Banda-
ríkjanna þá hugmynd sína að skipta heiminum
í þrennt milli Washington, Moskvu og Brussel.
Heiminum yrði stýrt frá þessum þremur höf-
uðstöðvum heimsmála. „Opinber tungumál í
heiminum yrðu líka þrjú, enska, franska og
rússneska. Við myndum líka aðeins hafa þrjá
gjaldmiðla í gangi, dollarann, evruna og rúss-
nesku rúbluna. Einnig yrðu herir Bandaríkj-
anna, NATO og Rússlands þeir einu sem yrðu
starfræktir.“
Kína vill Zhírínovskí skipta upp í sex hluta,
með því yrði dregið úr þeirri hættu sem hann
telur að stafi af þessa risastóra ríki.
Zhírínovskí segir að auðvitað verði fólki
frjálst að nota önnur tungumál sín á milli en að
hugmyndir hans miðist við að aðeins enska,
franska og rússneska yrðu notaðar í alþjóð-
legum samskiptum. Þannig mætti einfalda
hlutina mjög, eins og með því að fækka gjald-
miðlum. „Eins og staðan er núna gnæfir eitt
ríki yfir öll önnur; Bandaríkin. Það er ekki
nóg. Við þurfum jafnvægi, þrjú valdasvæði.
Þannig tryggjum við friðsæld. Öllu yrði skipt
upp á milli þessara þriggja valdablokka,“ segir
Vladímír Zhírínovskí.
Heiminum verði
skipt í þrennt
Rússneski þjóðernissinninn Vladímír Zhírínovskí stefnir að
því að tryggja sér annað sætið í forsetakosningunum á
næsta ári en segir að forsetaembættið verði síðan hans fjór-
um árum síðar. Davíð Logi Sigurðsson hitti Zhírínovskí að
máli í Strassborg og spurði Rússann m.a. um þær hug-
myndir hans að gera Ísland að evrópskri fangaeyju.
Vladímír Zhírínovskí, leiðtogi Frjálslynda lýð-
ræðisflokksins svonefnda í Rússlandi. Þrátt
fyrir nafnið er flokkur hans einkum þekktur
fyrir þjóðernisöfgar og hernaðaranda.
’ Þetta yrði líka gott fyrirÍsland því við myndum
borga ykkur fyrir að vista
fangana og sinna starfi
fangavarðar. ‘
david@mbl.is
LJÓST er að minnst einn lét lífið og 27 slösuðust, þar af nokkrir alvarlega, í
gær þegar tvær farþegalestir lentu í árekstri á lestarstöð við bæinn Holz-
dorf í grennd við Weimar í austanverðu Þýskalandi. Aðeins eitt spor er á
stöðinni og óku lestirnar tvær í gagnstæðar áttir þegar þær skullu saman.
Reuters
Manntjón í lestarslysi
ÍHALDSMENN héldu meirihluta
sínum í tveimur héruðum Austurríkis
þar sem gengið var til kosninga í gær.
Frelsisflokkurinn, sem helst er
kenndur við fyrrverandi leiðtoga sinn,
öfgamanninn Jörg Haider, galt hins
vegar afhroð. Fyrstu tölur bentu til
þess að helsti flokkur íhaldsmanna,
Þjóðarflokkurinn, myndi fá 40% at-
kvæða í Efra-Austurríki, sem er lítils
háttar aukning á fylgi frá kosningum
fyrir tveimur árum. Flokkurinn virt-
ist myndu fá rúmlega 51% atkvæða í
Týról.
Sósíaldemókratar fengu næstflest
atkvæði í báðum héruðum, nærri 38%
í Efra-Austurríki og um 26% í Týról.
Frelsisflokkur Haiders missti meira
en helming fylgisins í Efra-Austur-
ríki, fór í tæp 9%, og í Týról fékk hann
8% samkvæmt fyrstu tölum.
Frelsisflokkurinn berst hart gegn
Evrópusambandinu og innflytjend-
um. Talið er að ósigurinn í gær geti
orðið til þess að Haider reyni að verða
aftur leiðtogi flokksins sem hefur orð-
ið fyrir búsifjum síðustu árin vegna
innanflokksdeilna.
Flokkur Haiders
galt afhroð
Vín. AFP.