Tíminn Sunnudagsblað - 11.11.1962, Blaðsíða 15

Það er þessi gállinn á honum núna,
hugsar snáðinn. Leiðinlegt hvað bróð-
ir minn er lundleiður.
Svo glottir snáðinn drýgindalega,
stingur höndurn í buxnavasana, eyk-
ur ívið hossanda göngulagsins og
blístrar fjörlega.
Heima á bænum er bezta dægra-
dvöl snáðans 'að standa hjá járn-
smiðnum í smiðjunni. Járnsmiðurinn
er gróinn í smiðjukofanum, reiðir
hamarinn og hamrar glóandi járn á
steðjanum. Mótar skeifur og ljábakka;
þúsundþjala'Smiður.
Stundum grípur snáðinn inn í rás
viðburðanna. Hann fær að knýja
smiðjubelginn, dregur ekki af sér við
blásturinn. Rauðir neistar rjúka af
aflinum, fljúga jafnvel upp um
strompinn út á grasigróna þekjuna.
Þegar járnsmiðurinn hefur mótað
heitt járnið, bregður hann því í kalt
vatn Það brakar og brestur í járn-
inu, vatnið bullar og kraumar. Upp
í rjáfrið stíga Ijósleitir gufustrókar.
Snáðinn gefur gufunni nákvæmar
gætur — þar búa kynjaverur. Sum-
ar viðsjálar og blendnar eins og illir
andar sem lunkaðir vöru í þráðar-
leggi. Þá er nú alltaf alvara á ferð-
um, ef slíkir karlar leika lausum
hala í kofanum.
Leitandi augu snáðans iesa margt
í gufubólstrunum. Loftsýnirnar eru
að vfsu oft óljósar. En hugmynda-
flugið fyllir í eyðurnar. Snáðinn er
hraðmælskur, þegar hann lýsir því,
sem fyrir augun ber. Ef illt er á
seyði, bregur hann hart við og kyrj-
ar gamlar særingaþulur. Stendur
gleiður, fettir sig og þenur, svo að
maginn verður eins og risastór sápu-
kúla.
Járnsmiðnum líka vel frásagnir
snáðans og hressilegur kveðandi, ýtir
undir hugkvæmnina. —
Snáðinn gengur beint til smiðj-
unnar, þegar heim er komið úr kúa-
smöluninni. Járnsmiðurinn hamrar
rauðglóandi járn. Það syngur í steðj-
anum, gjallið hrynur af járninu.
Snáðinn víkur að efninu, sem hon-
um liggur á hjarta.
„Þekkirðu fugl, er valur heitir?“
„Þekki ég víst.“
„Hvernig fugl er það?“
„Heimsfrægur sómafugl,“ anzar
járnsmiðurinn og kælir járnið.
„Seg mér,“ biður snáðinn.
„Valurinn er fagur fugl og tignar-
legur, vitur og enginn aukvisi í þol-
raunum. Hann er víkingur loftsins,
hraðfleygur og slær bráðina með
vængbörðunum. Goggurinn er odd-
hvass og klærnar krókbognar.
í gamla daga fóru menn á fugla-
veið'ar með tamda fálka, sem þjálf-
aðir voru til sliks hernaðar. Var
metnaðarmál þjóðhöfðingja og aðals-
manna að eiga djarfa hauka og víg-
fima.
Þá voru fálkar handsamaðir á landi
hér til útflutnings, seldir dýrurn dóm-
um víðs vegar um álfuna. íslenzki
fálkinn þótti hugrakkur og snarráð-
ur, kenndur við ættlandið — kallað-
ur íslandus. Eigi ofmælt, að hann
væri frægastur allra íslendinga.
Það er ; sögur fært, að kóngurinn
á Englandi fékk að gjöf íslenzkan
veiðifálka, dýrgrip mikinn, fagran
og föngulegan Hann var afbragð
annarra hauka í kóngsgai’ði Fór
brátt frægðarorð af fálkanum; þótti
fuglinn kóngsgersemi.
Kóngurinn hafði miklar mætur á
þessum íslandus og lét festa á hann
litla silfurbjöllu.
Einn góðan veðurdag hvarf kóngs-
gersemið. Fálkans var leitað —
spurðist aldrei til hans í kóngsríkinu.
Hins vegar veittu menn því athygli
úti á íslandi, að stór hvítur fálki
nam land í gamalli valabyggð Það
var mælt, að valurinn sá bæri silfur-
bjöllu í klónum. Hljómur bjöllunn-
ar bergmálaði í björgunum.“
Snáðinn iðar í skinninu og augu
hans leiftra undfrfrásögn járnsmiðs-
ins. Þegar járnsmiðurinn lýkur máli
sinu, tekst snáðinn á loft, réttir fram
hendurnar og. hrópar:
„Eg læt neglurnar vaxa, þá verða
þær eins og klær. Og ég verð kóngs-
gersemi eins og valuri.nn!“
Járnsmiðuiinn hlær. Nýslegin
skeifa flýgur af steðjanum. Ryðguð-
um járnbút er stungið í glóðina, efnj
í aðra skeifu.
Snáðinn ryðst að smiðjunni og
blæs af miklum móði. Járnsmiður-
inn raular dimmraddaðu--
„Ek bar einn
af ellefu
banaorð.
Blástu meir!“
Þeir standa í eldregni, tveir starfs-
bræður.
Snáðinn hvílir sig eftir skorpuna,
styður höndum á síður, stígur fram
á fótinn og ber sig borginmannlega.
„Ek em nú karl í krapinu," mælir
hann andstuttur.
Fáum dögum seinna þarf bóndinn
að' sækja hest inn í engið. Snáðinn
fær að sækja hestinn með föður sín-
um.
Snáðinn er í sjöunda himni. Hann
lætur móðan mása, þar sem hann
skokkar, klofstuttur og hraðstígur.
Talar um allt milli himins og jarðar;
bíður í ofvæni eftir að sjá valinn í
Valshamri, hlakkar yfir því, að verða
jafningi hans að viti og gervileika.
Neglurnar vaxa hratt fram yfir fing-
urgómana, flugbeittar.
Feðgarnir eru komnir inn undir
engið. Fjalldrapinn vefst um fætur
þeirra, svitinn bogar af snáðanum,
kringlótt andlit hans er rautt af á-
reynslu; mælska hans hefur fjarað
út á göngunni.
Þeir nema staðar, feðgarnir. Föð-
urnum hrjóta orð af vörum. Snáðinn
endurtekur orð hans.
„Þú mátt ekki blóta, strákur.“
„Þú blótaðir, pabbi.“
„Hér sérðu verksummerki eftir
ránfuglinn."
„Fálkann.“
„Hvaða ránfugl?“
„Hvaða fálka?“
„Valinn í Válshamri."
Snáðinn er þungt hugsandi. Hann
hefur brugðið litum, starir stóreygur.
Það er hrollur í herðum hans og ó-
þægindi undir bringspölunum.
í lágvöxnu kjarri við hraunbolla,
höfðu verið mörg egg í hreiðri. En
þar er ekki hreiður lengur. Öll eggin
eru brotin, í miðjum valnum liggja
blóðugar rytjur af fugli. Fiðrið af
fuglinum er á víð og dreif úti á milli
runnanna.
„Valurinn hefur slegið öndina í
hreiðrinu," segir faðirinn.
„Haltu fast í höndina á mér, pabbi.
Mér er svo kalt,“ andvarpar snáð-
inn.
Hestarnir liggja á flötunum undir
ásnum innan við engið. Feðgarnir
ganga hlið við hlið og leiðast, fara
fram hjá tjörninni. Þar hímir skraut-
legur andarsteggur vesældarlegur og
fyrirferðarlítill — leitar ekki skjóls
í tjarnarsefinu.
„Þetta er sjálfsagt bóndi frúar-
ínnar, sem fálkinn drap. Hann er
heldur daufur í dálkinn," segir fað-
irinn.
Snáðinn horfir með hluttekningu
á ekkilinn. En verðandi víkingur
verður að leyna öllu meyrlyndi.
Snáðinn þegir og kyngir munnvatn-
inu.
Þeir eru komnir að litla læknum,
sem rennur úr tjörninni. Faðirinn
tekur snáðann á háhest. Snáðinn
hreyfir fæturna, dinglar þeim í ökkla
liðunum. Það gera góðir reiðmenn.
Það er svo virðulegt ,að láta krík-
ana vera dálítið kvikandi. Það gerir
pabbi — og presturinn!
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
855