Tíminn Sunnudagsblað - 12.12.1965, Blaðsíða 20

sagð'ur vera sex þúsund krónur og
þótti gífurlegur þá. Menn undruðust
framtaki og spáði félaginu ófarnaði.“
Svona var nú hljóðið úr þvi horn-
inu í þá daga.
Um Kristin" farast Ólafi þannig
orð: „Auk afskipta sinna af skólamál
um, mundi nú enginn kjósa, að
óhreyfð væru enn þau hin mörgu
hugðarefni til þjóðþrifa, sem óðals-
bóndi Núps hefur þegar unnið að,
né ógerð væru öll hin meiri háttar
menningarmál héraðs og sveitar, sem
hann hefur veitt stuðning sinn.“
Þannig hljóða hin rökréttu um-
mæli Ólafs Ólafssonar.
Um skólastjórann, séra Sigtrygg,
farast Ólafi þannig orð: „íslenzkir
Björn Guðmundsson á Núpi.
sveítaprestar hafa hvorki verið utan
né ofan við söfnuði sína, heldur deilt
lífskjörum sínum með alþýðu manna.
Þeir, sem skildu hlutverk sín bezt,
lifðu með henni í blíðu og stríðu,
miðluðu henni af efnum sínum og
anda — voru menningarfrömuðir i
orðsins beztu og eiginlegustu merk-
ingu. Einn af þessum ágætu mönn-
um var prófastur Sigtryggur Guð-
laugsson. Hann hafði í sér efni braut
ryðjandans: menntun, áhuga, fórn-
fýsi og óbilandi trú á gróðurmagni
æsku og moldar.“
Og enn fremur: Prúðmennska,
kjarnmikil og yfirlætislaus hæverska,
lærist ekki af bókum, heldur um-
gengni. Að vita mikið og vilja vel,
fer ekki ávallt saman. Menntun og
fróðleikur eru nátengd hugtök, en
þó einatt lítt samræmd.
Vizkumeiðir manndóms verða að
vökvast frá Mímisbrunni göfugs
hjartalags og siðferðisþroska."
Þessi ummæli Ólafs skólastjóra um
þá Núpsbræður gefa glögga inn-
sýn í hið gróskumikla starf þeirra
og alúð við að koma skólan-
um upp auk fjölþættra félagsstarfa
innan héraðs og utan.
Eins og kunnugt er bæði af blöð-
um og útvarpi héldu nemendur séra
Sigtryggs hundrað ára minningarat-
höfn um ævistarf hans 4. ágúst 1963
og afhjúpuðu minnisvarða af þeim
hjþnum, séra Sigtryggi og seinni
konu hans, Hjaltlínu Guðjónsdóttur,
í gróðurreitnum Skrúði til minning-
ar um þá atorku, er tengir saman
hina lífrænu grósku skóla- og rækt-
unarmála fyrir land og þjóð.
*
Um síðustu aldamót fór yfir mikil
vakningaralda, er vakti vorhug með-
al uppvaxandi æskumanna, er ung-
mennafélagshreyfingin lagði undir
sig hvert byggðarlag landsins af
Séra Eiríkur Eiríksson
öðru með einkunnarorðunum: „ís-
landi allt.“
1909 var Ungmennafélag Mýra-
hrepps stofnað með frábærri forystu
Björns Guðmundssonar kennara og
síðar skólastjóra að Núpi.
Ungmennafélögin breiddust ört út
um Vestfirði og mynduðu Héraðs-
samband U.M.F. Vestfjarða með
Björn Guðmundsson sem brautryðj-
anda og forystumann.
Alls staðar, þar sem ungmennafé-
lögin hafa starfað, hafa þau leitt til
gróandi þjójlífs og aukið bjartsýni
og trú á land og þjóð. Eins og að
líkum lætur, var náið samstarf á
milli Ungmennafélags Mýrahrepps
og stúkunnar Gyðu i öllum menning-
armálum, enda sömu starfsfélagar að
jafnaði í stúkunni og ungmennafé-
laginu. Ógleymanlegar verða fjöl-
breyttar skemmtisamkomur stúkunn-
ar á hverjum vetri með leikstarfsemi
upplestur, söng og hljóðfæraslátt.
Voru þessar skemmtisamkomur ætíð
vel sóttar og hugljúfar í hvívetna og
með ríkum menningarblæ. Þær lyftu
fólkinu upp yfir hversdagsleikann og
víkkuðu andlegt útsýni.
Auk þess að sýna sjónleiki á
skemmtisamkomum, hafði stúkan
með höndum opinberar leiksýningar
í næstu kauptúnum, svo sem á Þing-
eyri og Flateyri. Var starfsemi þessi
í mestum blóma á árunum 1910-1915.
Voru á þessum árum meðal annars
sýndar þar í leikritsformi sögur Jóns
Thoroddsens, Maður og kona og Pilt-
ur og stúlka, og Borgir Jóns Trausta.
Þóttu sýningar þessar takast vel. Ár-
ið 1942 lagði Björn Guðmundsson
niður skólastjórn á Núpi, en við tók
séra Eiríkur J. Eiríksson, er verið
hafði við kennslu í skólanum. Hann
er núverandi þjóðgarðsvörður á Þing
völlum — sókndjarfur bindindis-
frömuður og forystumaður Ung-
mennafélags íslands eins og alkunn-
ugt er.
Hér hafa nú verið nefnd nöfn sex
manna, er allir höfðu búsetu í Dýra-
firði og vörðu þar kröftum sinum til
þess að skapa hið gróandi þjóðlíf,
Fimm þessara manna eru nú komnir
undir torfuna. En „straumur tímans
stöðvast eigi,“ því að:
Lífið yrkir þrotlaust
og botnar aldrei braginn.
Trúin á framtíðina er óbugandi
máttur. Stephan G., er taldi sig
vera heiðingja, lýsir lífstrú sinni, er
hann segir:
Allt er lífs, því líf er hreyfing,
jafnt ljóðsins blær sem kristalls-
steinn.
Líf er sambönd, sundurdreifing,
sjálfur dauðinn þáttur einn.
í umróti aldarfars og efnishyggju
örlar ósjaldan á umróti hyggjuvits
og eðlislægum efasemdum mannlegs
skilnings á hinum djúpstæðu rökum
trúarbragðanna, sem birtast í svo
mörgum myndum, og allar telja sig
jákvæðar i þroskabaráttu mannsins.
Kristin kirkja á sína sorgarsögu á
sagnaspjöldum liðinna alda, þó að
hún eigi að glæða innri sýn og trúar-
hugð manna, er þeir tileinka sér og
túlka hið mikla boðorð meistarans
frá Nazaret: „Sýn þú mér trú þína
af verkunum.“
Hinn skyggni andi Stephans G. var
fljótur að koma auga á meinsemdina
miklu í trúarbragðasögunni og verða
þar samferða meistaranum frá Nazar
et, er hann mælir fyrir munn hans
í hinu djúpstæða verki: Guð minn,
hví hefur þú yfirgefið mig:
I
„Hann sá, að eiginelskan blind 1
var aldarfarsins stærsta synd. ^
1148
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ