Tíminn Sunnudagsblað - 24.08.1969, Blaðsíða 20

ANPRÉS B. BJÖRNSSON:
Á skammri stundu
skipast veður í lofti
•oðinna eitijárniungsljáa af norskrj
gerð, þannig smíðaða, að það verð-
ur að leggja þá á hverfistein í
sbsíS þess að dengja þá í srniðju,
er harla göm-uil. Þannig ritaði
Ói-afur Óiafsson prófessor (1754—
1832) á Kóngsbergi í Noregi, Um
Uáadengslu á íslandi, í rit Lær-
dómslistafélagsins X. bi-ndi 1790.
Leggu-r Ól-afu-r þar tl, að íslendin-g
ar taki upp norska háttu á þessu
sviði. Bar hann þar mest fyrir
brjÓ9ti. hve ha-rt væri gengið á
skógana við notku-n den-gsluljá-
an-na. Telur ha-nn, að tiT þess þurfi
áriega um 21—22 þúsund tu-nnur
viðarkola. Hyggilegra sé að smíða
„norska" ljái og koma sér upp
hverfisfceieu-m.
Þótt ég hafi nú sbrifað langt
mál u-m þetta — lítið efni — viil
ég að lokum t-aka það fra-m grei-ni-
lega, að ég hef aldrei talið Ey-
landsljáina neina uppgötvun né
uppfinningu, sií'kt e-r f-ja-rri huga
mín-uim. Þetta var a-ðeins fram-
kvæmd við nok'k-ra fyrMiöf-n, s-e-m
kom bændu-m að góðu gagni um
Skeið. Einföld tækni, sem ég fiut-ti
á milli landa. Nú er þetta da-uð
fcæk-n-i og flesituim gley-md. Ko-m
það Ijóslega fra-m á iandbúnaðar-
sýnin-gu-nni miklu hér í Reykjavík
suma-rið 1968. Þar va-r, svo sem
men-n muna, aHmerkileg þróunar-
deild, er svc var nefnd. Þar voru
amboð göm-u! og nýleg, en Ey
landsijár var þar eniginm. Þei-r, seim
völdiu muni í deild þessa, t-öldu þá
víst of ómerkilega tl þe-ss að sýna
með amboðum þeim, sem bænd-
uir hafa notað afflt fram á síðustu
ár. Breytingarnar í búskapnum eru
öra-r og fljótt að fe-n-na yfir hið
liðn-a. Er það að vonium, þegar
iitið e-r í ©M, en ga-m-an hafði é-g
af þv-í, er bændu-r í Hruna-man-na-
hreppi sendu mér ávarp á 70 ára
afmæli mínu, að þeir þökkuði'. mér
sérstaklega fyrir Eylamdsljáina. í
fáum sveitum munu bændur þó
vera komnir jafnrækile-ga fram úr
slíkri tækni eins og einmitt í
Hrumamann ahreppi.
□
Stu-ttu fynr sumiairmá-l 1916 gekk
niður norðanátt, sem búi-n va-r að
ríkja svo vik-uim og mánuðum
slkipti með hörkubyiljiuim o-g fann-
fergi, svo að hvergi sásit á þúf-u
eða barð upp úr þykk-uim gaddi.
Lágreist gripahús voru komi-n í kaf
í fömn, og var stumigið niður í fönin
iina priiki eða stau-r v-ið húsdyrn-air
tl fllýtis -að finn-a dyrn-ar í byljuim.
Menrn óskuðu og vom-uðu, að s-urn-n
anáttim með hækkan-di sól o-g sumri
færi a@ n-á yfi-rhemdin-ni og kveða
Norðra gaml-a niðuir, se-m búinm var
len-g-i að blása köldu og þjarm-a að
mönnu-m og máH-eyisinigjuim um alt
Norð-u-rland og Norðaust-urland
þenm-an roinniiss-tæða harðindavet-
ur .
Þen-nan vetu-r v-ar le-ng-i búið að
s-tandia tiil, að BorigfiirðinigaT færu
hópferð cil Seyðisfjarðar strax o-g
veðrátta ská-n-aði að -sækja ýmsar
niauðsy-njar á bakimiu ham-da heiimil
urn siniuim. Um sk-iipafierð-ir var
ekik-i að ræða á Borgarfjörð að
vetrarlagi, allra sízt á stríðsárun-
uim. Þegar n-orðamigarðuir-inm gekk
niður fyrir sum-a-rmáiin, h-uir-fiu
bvítiir -skýjabólstrar ú-r l'ofti o-g -gat
þá sðlin sent okku-r jarða-rbúum
sí-na verm-andi gei-sla úr he-iðskíru
tofti. Þá giaðna-r ávafflt yfir f-ólki og
féniaði að koma út í gott veður,
eánkuim eftir langa og dimima.inmi
veru. Sncmma morgum-s stigu átta
Borgfirðimgar á sk'íði í björtu og
góðu veðri og Skunduðu in-n í sveít
á Teið til Seyðisfjarðar. Vemja var
að ta'ka stefn-u á Kækjuskörð, en
þetta sinn var steifm-a teki-n á
Húsavík-urheiði. Þ-að átt-i að fá Tán-
aðan bát i Húsavík til Seyðisfjarð
ar, því að gott útiiit var með sjó
veður, logn og Tádeyða og ekki
sjáanleg veðr-abreytin-g í Tofti.
Skíðaleið: var hið bezta og skilaði
ferða-hópuurn vefi áfram upp Desj
armýrarafrérti. Víða sá á heyfcoll
á Fitjuimuim upp úr þykku-m ga-ddi.
Þegar yf-ir heiðina ko-m, slóg-u-m
við okk-ur út í Gun-nhldardal og
Bem-gu-m þægi'l-egar skíðabrekku-r
niiöu-r í víkina.
Við renndii-m h-ejim í hiað á Dal-
Tandi. Sveinin bóndi Pálsson stóð á
hlaði með hendu-r í vösurn. Við
stiguim af skíðuim og hel-suðu
ötduinigmum m-eð hand'aihandi.
Sve'im hafði ég ekk-i áður séð, en
hieyrt mi-kið u-m hanm taiað sem
góðan bónda og fj-áixim-anm. Sveinm
álfeti margt íé. og va-r það fle-st mi-s
Tiifet og ferhyrnt og sérstafcle-ga d-ug-
llegt o-g afurðaimikið. Mig m-inm-ir
Sveiinin vera sjötuigan þenn-an vet
ur og nýkvæn-tan umigri og Ta-g-
ilegri kon-u. Með hemmii eignaðist
hia-nin fjórai d-ætur . Mér fanm-st
gaimlH maðurin-n vörp-uliegur, þar
sam ha-nm röl-bi -um liTaðiið, bei-nn í
baki o-g teinrétfeuir, og ræddi um
barðiindin, sem nú væru vamamdi
að en-da. Hann sagði, að Tangt væri
síðan svona fagurt v-eður hefði kom
ið, og Teit til sólar, se-m var í há-
degissfeað. Hamm var svo h-ugfang
inm af góða veðrdmu, að hanm
gleymdi að bjóða okk-ur í bæinm.
Jóh-amm-a kona hams sn-araðist út ú-r
bæjardyruwum og t-alaði hveliuim
i'óm-i:
„Hvað erfeu, m-aður, að hugsa?
Ætflia-rðu -ekk'i að bjóð'a gest'umum
iinm? Ég er meö kaffi á könmu-nm-i“.
Við d-rufck-uim -gott fcaffi og feng-
uim mieð því heita-r luimimitur og
fHe-i-ra góðgæfei. Við kvöddum svo
hijóni-n og þökik-uð'uim -góðar mót-
böfcur á DalTamdi. Sti-gum aftu-r á
sfeíðim og héldum Téfefcir í spori að
Húsavík. Þar höfðum við tal af
bæn-d-umum Birni Sveinssyni á
Parti, ETíasi Guðjó-nssyni á Hól-s
húsuim og G-unn-ar-i Jórusisynii, setm
síðar va-r kenmdiur við Fos-svelli.
■ B-átur var í Húsaví'k, og ham-n
ofckur vel komdnm í sn'ögga ferð
til Seyðisfjarðar ÆtTum okkar var
nú að fá véibát nneð o'kku-r til baka
heiim á Borgarfjörð, ef veður héld-
663
M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ