Íslendingaþættir Tímans - 15.06.1974, Blaðsíða 13

Svavar Guðjónsson
umsjónarmaður
Fæddur 22. mai 1917
Dáinn 24. nóvember 1973
Mér myndi þykja það stórum miður
ef ég renndi grun i, að Svavari vini
minum kynni að þykja ég hafa verið of
seinn á mér að hripa niður á blað þess-
ar fáu linur, sem ég hafði ætláð mér að
fylgdu honum úr hlaði við flutninginn
héðan yfir á annað tilverusvið. Eða þá
að hann kynni að fyrtast við mig vegna
þessara skrifa um hann látinn. En
hann fyrirgaf mér svo margt blaðrið,
þessi góði drengur og gamli félagi, er
við hittumst á vegferð okkar, að ég
vona að hann afsaki siðata ávarp mitt
til hans.
Þar mun haia verið báðu jöfnu að
við hittumst á förnum vegi eða með
öðrum hætti sem það gladdi mig og
kætti návist hans með sinni léttu lund
og skemmtilegu tilsvörum, og sást það
ógjarnan á honum hvort með honum
blés eða móti og þvi minnisverðari
varð hann mönnum sem kynnin urðu
lengri svo og söknuðurinn að honum
látnum, er kynnin urðu lengri og gagn-
kvæmari.
Svavar var fæddur i Reykjavik 22.
mai 1917. Foreldrar hans voru hjónin
Guðjón Jónsson verkamaður og kona
hans Málhildur Þórðardóttir. Svavar
ólst upp meö foreldrum sinum i stór-
um systkinahópi sem hann strax i
frumbernsku var mjög tengdur og þvi
meira og traustar sem hann óx meira
frá grasi til manndómsára sinna og æ
siðan meðan lif hans entist. Svavar
varðsnemma hraustm. að burðum,
friður sýnum og þekkilegur, þrek
þessa manns var með þeim hætti að
aðdáun vakti meðal þeirra, er þekktu
hann, unz hann skyndilega hneig að
foldu á siðastliðnu hausti, er hinn geig-
vænlegi sjúkdómur lagði hann að velli
með engum fyrirvara langt um aldur
fram, að ættingjum hans og vinum
þrumulostnum af burtkalli hans.
Það var að loknum dansleik á einum
skemmtistað borgarinnar aðfaranótt
annars sunnudags i september siðast-
liðins að ég kvaddi Svavar vin minn og
gat þess um leið við hann að ég væri að
fara i sumarleyfi að morgni næsta
dags og urðum við ásáttir um að gam-
an yrði að sjást aftur við komu mina úr
friinu. Kvaddi hann mig svo með þeim
innileik sem venja hans var til. Það
islendingaþættir
liðu svo allmargar vikur þar til ég
mætti næst á þessum sama skemmti-
stað. Kom ég þar i seinna lagi og er ég
gekk inn i salinn, spurði ég dyravörð-
inn, sem vel þekkti Svavar, hvort að
Svabbi, en undir þvi nafnigekk Svavar
hjá okkur kunningjum hans, væri
mættur því ég átti gjafnan von á þvi,
þar sem hann bjó svo að segja i næsta
húsi við áðurnefndan skemmtistað.
Dyravörðurinn horfði stundarkorn á
mig en svaraði mér svo eftir andar-
taks þögn, að svo væri ekki og myndi
heldur ekki verða á næstunni. Mér
hnykkti nokkuð við en spurði svo hvort
nokkuð væri að. Ekki annað en það,
svaraði dyravörðurinn, að hann var
jarðaður fyrir um það bil mánuði sið-
an. Meira var ekki um það rætt. En
litlu siðar gekk ég hljóður til baka út úr
húsinu, heyrði aðeins með þykku eyra
að spurt var, hvort ég virkilega væri
farinn aftur sem ég þó svaraði engu.
Og það var nú það.
Við Svavar höfðum þekkzt frá þvi
við vorum ungir drengir, ég þó nokkru
eldri að árum og ávallt verið með
okkur hinn mesti góðleiki og órofa vin-
átta. Þvi var það að vonum að mér
féllust hendur er ég frétti hiö sviplega
fráfall hans með svo óvæntum hætti og
má hver lá mér það, sem vill.
Mér er þvi ljóst að um þvert tré er aö
mæla er ég nú að svo löngum tima
liðnum ota penna minum á blað til að
minnast þessa góðvinar mins fátæk-
legum saknaðarorðum. Það angrar
mig að ég þykist þess ekki umkominn
sem verðugt væri svo góðum dreng og
svo tregt er mér um tungu að mér er
augljóst að tilraun min og tilburðir
steypa mér kollhnis i vanmætti getu
minnar til þessa hlutar. Það er að von-
um, að margar minningar brutust
fram i huga mér á þessu hljóða
haustkvöldi, er ég frétti lát hans svo
snögglega. Þær eru þó ekki auðfundn-
ar sökum þess hve þær taka yfir lang-
an tlma. En heildin öll gerir Svavar að
einum athyglisverðasta manni er ég
hef kynnzt á leið minni um hrakhóla
dýrlegra anna, enda er þetta aðeins
brot af þvi sem ég hefði viljað sagt
hafa um manninn.
Svavar var að visu ekki allra manna
og mat samferðamanninn að dóm-
greind sjálfs sins, gildi þeirra mann-
kosta er fram komu i dagfari og geð-
slagi þeirra, er hann gerði sér að vin-
um eða viðtalsmönnum þvi var það að
þeir urðu færri en margur kynni að
ætia eftir tölu þeirra er augljósast
vildu gera hann að kunnmanni sinum.
Þvi maðurinn var að eðlisfari hrein-
skilinn og talaði jafnan út frá hjart-
anu, en það vildi brenna við að samtið-
armennina vanhagaði æði oft um góð-
vild til að hafa rétt og hlutlaust sam-
hengi i flutningi af orðum hans, og þeir
einir urðu andstöðumenn hans og aðrir
ekki.
Við Svavar urðum samferða um
fimmtiu ára bil og brast þar aldrei á
góðvild hans og kærleika i minn garð.
Og þvi er það að ég á þessum tima-
skiptum færi honum alúðarþakkir
minar fyrir vináttu hans og hrekk-
lausa glaðværð, er jafnan hlýjaði mér i
samskiptum okkar. Hið hlýja hjarta
hans tók það sárt þegar hann frétti að
einhver vina hans ætti við sorgir og
raunir að búa og skeytti þá ekki um i
hvaða tröppu launastigans þeir stóðu,
hins vegar lét hann þess jafnan ógetið
ætti hann sjálfur við erfiðleika að etja.
Þjóðlegt orðtak segir svo að hver sé
sinnar gæfu smiður og er þá oftast
vitnað til atgervismanna andlegra eða
likamlegra. Það er svo annað mál að
mönnum er misjafnlega lagið að halda
um stýristaum gæfu sinnar. Hvert
okkar fer sinn veg og skilja þá oft leið-
ir þeirra er sizt mætti ætla fyrir aug-
um mannanna.
Með lokaorðum minum vil ég svo
þakka þessum góða og eðlisgreinda al-
þýðumanni sem aðeins að litlu leyti
fékk notið meðfæddra hæfileika sinna
sökum erfiðra aðstæðna i uppvexti sin-
um, en var þó með ýmsu móti dæmi-
gerður fyrir þá kynslóð er ól hann.
Erfiðleikarnir fengu þó aldrei bugað
þennan æðrulausa mann sem ól allan
aldur sinn sem traustur og trúverðug-
ur þegn samtiðar sinnar, og bar jafnan
vammlausan skjöld sinn hreinan og
fágaðan. Þótt ég undirritaður sé
þeirra óverðugastur sem nutu tryggð-
ar hans og hjartahlýju vil ég biðja hon-
um velfarnaðar á nýjum leiðum og
kveð hann i guðsfriði. Svavar andaðist
i sjúkrahúsi eftir stutta legu þann 24.
nóv. siðastliðinn. Kristján Þórsteinsson
13