Íslendingaþættir Tímans - 08.02.1984, Blaðsíða 3

Aldarminning Arnarneshj ónanna:
Gísli Þ. Gilsson
Fæddur 13. febrúar 1884 — Dáinn 29. mars 1962
Sigrún Guðlaugsdóttir
Fædd 4. febrúar 1881 — Dáin 27. mars 1960
Með fáum orðum vil ég minnast aldarafmælis
Gísla Þ. Gilssonar fyrrum bónda á Arnarnesi við
Dýrafjörð ogkonu hansSigrúnarGuðlaugsdóttur.
Foreldrar Gísla voru Guðrún Gísladóttir, Torfa-
sonar frá Hrauni í Keldudal fyrrum bónda á
Arnarnesi.
Hennar móðurætt er af Sólbakkaætt í Önundar-
firði sem margt athafnamanna er kornið af.
GilsÞórarinssonbóndi í Lambadal í Dvrafiröi.
Bróðir Gils, Guðmundur Þórarinsson bjó lengi
á Næfranesi í sömu sveit, faðir Björns kennara og
skólastjóra í Núpsskóla. Þeir Gísli og Björn voru
bræðrasynir.
Á bernskuárum mínum urn 1911, sá ég foreldra
Gísla og man hversu Guðrún var gjörfuleg kona,
blíð og veitul við mig.
Þá sá ég Gils natinn og athugulan við starf sitt
að velja útsæðiskartöflur úr kartöfluflekk sem
hann var að þurrka í hlaðvarpanum. Hann velti
hverri kartöflu í lófa sér. uns hún fékk þann dóm
að vera ágæt til útsæðis næsta vor, Fyrirmynd.
Fræg eru athyglisorð hans. þau að Hjallur og
Hærur hefðu hjálpað sér best við búskapinn.
Hærur yfirbrciðslur yfir hey úti. Hjallur til að
geyma það vel er aflað var.
Systkini Gísla voru þrjú, Guðrún gift Jóni
Kristjánssyni skipstjóra frá Alviðru, búsett á
Sæbóli á Ingjaldssandi og síðar á Gerðhömrum.
dó þar ung. Önnur Guðný gift Guðjóni Sigurðs-
syni vélstjóra á vitaskipinu Hermóði er fórst fyrir
Reykjanesi 1959.
Þriðja systkiniö var Guðmundur Þórarinn. dó
liðlega tvítugur, en hugur hans var allur við tónlist
og tónsmíðar. Þessi systkin voru öll söngelsk og
áberandi þátttakendur hvar sem þau voru nálægt.
Guörún Gilsdóttir er mér minnisstæðust vegna
hrífandi söngs hennar í Sæbólskirkju 1914 á
fermingardaginn minn og Gísli bróðir hennar
spilaði undir. Tilfinning mín fyrir athöfninni í
kirkjunni. söngur þeirra og undirspil við sálminn:
Skín á himni skír og fagur, o.s.frv. fyllir hug minn
cr hevri ég söng í kirkju.
Frá fvrri tíð var mikill kunningsskapur milli
Arnarnes og Hrauns á Ingjaldssandi. Kom þar til.
er Kristín Nikulásdóttir varð ekkja Eiríks Tómas-
sonar í Hrauni. föður afa míns. drukknaði við
Sæbólssjó 1849 frá 13 börnum. Tók þá Arnarnes-
fólk son þcirra Jón Eiríksson í fóstur.
Vinátta afa míns. Finns, við þetta fólk og einna
mest við Gils föður Gísla. Þessari vináttu til
eflingar gaf Finnur ati fermingargjöf. fermingar-
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
drengnum á Arnarnesi, Gísla, fagurt merfolald er'
varð skemmtileg reiðhryssa. Sá ég Gísla koma á
henni að Hrauni og heyrði afa tala um gjöfina.
Á fyrsta tug aldarinnar fóru nokkrir ungir menn
úr okkar sveit að heiman til menntunar að
Hvanneyri og víðar. Gísli vildi líka fara en eini
sonurinn gat þá eigi farið frá forcldrum sínum,
heilsa þeirra eigi nógu góð. Áður hafði hann þó
lært smíðar hjá ágætum meistara á ísafirði. En á
þessum árum kom námssólin upp í sveitinni
okkar.
Þrjú systkini fluttu norðan úr Eyjafirði í
Mýrarhrepp. Kristinn kom 1890 en Sigtryggur
1905 kosinn sóknarprestur í Dýrafirði og Sigrún
systir þeirra síðar húsfreyja á Arnarnesi.
Foreldra sína höfðu þau systkini misst er Sigrún
var aðeins á fimmta ári. dóu með stuttu millibili,
Sigrún langyngst sinna systkina. Drengirnir þá
komnir í skóla. en uppeldið á litlu systir önnuðuSt
systkinin í sameiningu, Friðdóra sú elsta giftist
litlu síðar og elur hana upp með sínum eigin
börnum.
Þessi aðfluttu systkini færðu okkur öllum er
vildu svo undurmargt. Öllum var þeim söng-
hneigðin sameiginleg og elska á söng og að hver
samtíðarmaður gæti elfst í þeirri gleði er fagur
söngur veitir. Þetta var þeim öllum gcfið í ríkum
mæli.
Þeir bræður gátu betur sýnt hæfni sína í gegnum
skólastarf síra Sigtryggs og Kristinn sem styrkt-
armaður bróður síns á margan hátt. Söngstjóri í
Núpskirkju í tugi ára og einnig með söngkennslu
á heimili sínu. og stjórnaði söngá mannamótum.
Öll systkinin frá Arnarnesi luku námi úr skóla
síra Sigtryggs. Áhrif þessara bræðra og Núpsskóla
hér og víðar eru ómetanleg og hafa glatt huga og
hæfni fjölda unglinga og fullorðinna til meiri
lærdóms og fríðari búnaðarhátta.
Gísli lærði ungur orgelleik og söngfræði hjá
Kristni á Núpi. Hann varð síðan söngstjóri í
Sæbólskirkju um árabil. Ég man Gísla frá
Arnarnesi rúmlega tvítugan er hann kom á heimili
mitt að Hrauni.
Mig barnið. vakti þá strax að sjá þennan fríða
glæsilega unga mann, með hlýlegt heilsunnar
handtak og hin þýða rödd hans í öllu ávarpi og í
umræðum jafnt við unga og aldna, þannig man ég
hann, háttprúðan og skemmtilegan. Gísli eign-
aðist strax sitt eigið orgel, sem mun hafa verið
fyrsta orgelið sem keypt var í fjörðinn.
Þeim systkinum óx ásmegin í söngog lagakunn-
“5