Morgunblaðið - 13.10.2004, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 2004 25
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÉG ER EIN af þeim sem rökræða
hin ýmsu mál sem eru í þjóðfélags-
umræðunni þann daginn í kaffitím-
anum á mínum vinnustað. Þar er lít-
ill hópur sem situr uppi með röflið í
mér yfir hinum ýmsu málum. Aldrei
hef ég fundið mig knúna til að tjá
mig neitt um mínar skoðanir á al-
mannafæri enda alveg laus við at-
hyglissýki. Þangað til núna.
Hvað er í gangi eiginlega?
Á meðan 45 þúsund grunnskóla-
nemendur mæla göturnar í verkfalli
kennara sinna er menntamálaráð-
herra að spóka sig í París á íslenskri
menningarkynningu sem eflaust
hefur kostað margfalt sinnum
margföld árslaun kennara. Skyldu
Fransmenn vita af ástandinu hjá
menningarþjóðinni miklu?
Meðan á grunnskólaverkfalli
stendur kemur ríkissáttasemjari í
fréttaíma Stöðvar 2 og RÚV að
kynna rannsóknarniðurstöður sínar
um það hvað ég muni hafa það gott
árið 2040. Þ.e. ef ég missi nú ekki
vinnuna sökum þess að ég treysti
mér ekki fullkomlega til að skilja
sjö og níu ára dætur mínar eftir ein-
ar heima allan daginn svo vikum
skiptir vegna verkfalls. Fyrir mitt
leyti vil ég ekki sjá þann ágæta
mann næst í sjónvarpi fyrr en hann
tilkynnir lausn kennaraverkfallsins.
Á meðan 4.000 grunnskólakenn-
arar eru í verkfalli heyrast ekki
nema máttlaus mótmæli frá örfáum
hugrökkum foreldrum og nem-
endum sem þora að leggja nafn sitt
við slíkar aðgerðir og er þá gert
góðlátlegt grín að þeim. Hvað er
eiginlega í gangi spyr ég enn og aft-
ur? Eru foreldrar þessa lands virki-
lega svo uppteknir við að skuldsetja
sig upp fyrir eyrnasnepla að þeir
mega ekki vera að því að huga að
menntun barna sinna? Eru kannski
bara fegnir því að blessaðir ungling-
arnir fái vinnu á meðan? Krakk-
arnir geta þá borgað símareikning-
inn sinn sjálfir næst. Hvers konar
skilaboð er verið að senda börn-
unum?
Mér finnst ótrúlegt að ríkisvaldið
skuli ekki skipta sér af þessum
kjaradeilum. Það eru jú gildandi lög
í landinu sem kveða á um skóla-
skyldu fyrir börn 6–15 ára. Hvert
sæki ég rétt þeirra til þessarar
skólagöngu meðan á verkfalli stend-
ur? Það virðist ekki nokkur maður
hafa áhuga á því að leysa málin.
Kennarar benda á sveitarfélögin,
sveitarfélögin benda á ríkið og ríkið
bendir aftur á sveitarfélögin. Fyr-
irgefið strákar mínir en þessi mál-
flutningur er ekkert annað en
barnalegur þegar best lætur. Það er
deginum ljósara að verkfallið leysist
ekki meðan deiluaðilar ræðast ekki
við. Hvernig væri nú að iðka það
sem kennt er strax í leikskóla: Ef
upp koma deilumál þá skal setjast
niður og ræða málin. Ekki byrgja
allt inni því það endar bara með
ósköpum. Með réttu ætti að læsa
deiluaðila inni með sáttasemjara.
Fara hina vatíkanísku leið: Engum
hleypt út fyrr en búið er að semja.
45 þúsund grunnskólabörn mæla
göturnar og skilja ekki neitt í neinu.
Þið ættuð að skammast ykkar, ekki
síst ráðamenn þessa lands sem virð-
ast hugsa um það eitt að líta vel út á
erlendri grund að rembast við að
sýna umheiminum að Íslendingar
séu bestir og flottastir. Eða að
koma sínum útvöldu í fín og feit
embætti. Og hugsa svo með sér að
kjósendur séu fífl.
Það hefur löngum verið vitað að
Ísland er ekki barnvænt samfélag
og það virðist vera endanlega að
sanna sig þessa dagana. Við vitum
öll að það er til sandur af peningum
í þjóðfélaginu. Verst að þeir eru
bara á höndum fárra aðila.
Ég er heilshugar fylgjandi því að
kennarar fái mannsæmandi laun
svo að gott fólk tolli í vinnu en til
þess þarf peninga, peninga sem
sveitarstjórnir segja að séu ekki til
og ríkisvaldið ætlar ekki að útvega.
Það þarf að halda úti milljarða
króna utanríkisþjónustu svo að Kín-
verjar skilji það nú í eitt skipti fyrir
öll hvað við Íslendingar erum öll
frábær. Svo ekki sé talað um hinar
sérstöku lífeyrisgreiðslur til manna
sem hætta störfum á besta aldri.
Leiðinlegt þetta með menntun
barnanna. Það er bara ekki til pen-
ingur fyrir henni. Sorrí!
Við foreldrar erum lítið skárri.
Varla mælanleg mótmæli eða þrýst-
ingur. Þetta er allt í lagi, vinnuveit-
andinn og íþróttafélögin redda mál-
unum með skipulagðri
barnapössun. Á öðrum heimilum
hafa börnin komið upp litlum fé-
lagsheimilum þar sem krakkar
koma saman og góna á myndbönd
eða leika sér í tölvunni eftirlitslaus.
Ætli það muni ekki koma annað
hljóð í strokkinn þegar verkfall fer
að hafa áhrif á einkunnir barnanna
og möguleika þeirra á að komast í
framhaldsskóla? Ég held við ættum
öll með tölu að skammast okkar.
SIGRÍÐUR JÚLÍA
SIGHVATSDÓTTIR,
Hjaltabakka 18,
109 Reykjavík.
Skamm!
Frá Sigríði Júlíu Sighvatsdóttur,
bókasafns- og upplýsingafræðingi:
ALÞINGI var nýlega sett og nýr for-
sætisráðherra hélt sína fyrstu stefnu-
ræðu. Margir munu hafa orðið fyrir
talsverðum vonbrigðum með ræðu
nýja forsætisráðherrans. Ég átti að
vísu ekki von á miklum breytingum
ef marka má þann tíma sem liðinn er
af kjörtímabilinu. Þó get ég ekki neit-
að því að ég vonaði að veruleg breyt-
ing yrði gerð í skattamálunum, en
ekki haldið endalaust áfram að lækka
skatta á þeim sem mestar hafa tekj-
urnar og líka á þeim sem mestar
eignir eiga. Sumt er þó fengið með
vafasömum hætti. Ég bjóst satt að
segja við að farin yrði önnur leið,
samanber viðtal fréttamanns við nú-
verandi forsætisráðherra fyrr í sum-
ar. Þá gaf hann í skyn að líklega yrði
tekjuskatturinn lækkaður um 1% á
næsta ári og svo yrði virðisaukaskatt-
urinn lækkaður eitthvað. Ekki tók ég
eftir því að hann nefndi virð-
isaukaskattinn á nafn í stefnuræðu
sinni. Ég hef lengi verið þeirrar skoð-
unar að fella hefði átt virðisaukaskatt
af öllum landbúnaðarvörum sem
framleiddar eru hér á landi og sem
seldar eru hér innanlands. Er það
ekki ósvífni að ríkið skuli taka 14%
skatt af innlendri landbúnaðarfram-
leiðslu sem mun nema hátt í 8 millj-
arða króna á ári, en á síðasta ári,
samkvæmt nýlegum útreikningum,
voru tekjur sauðfjárbænda innan við
800 þúsund á liðnu ári. Ekki einu
sinni öryrkjar eða atvinnulausir hafa
jafn lítil laun. Það kæmi öllum lands-
mönnum til góða ef þessi aðferð yrði
notuð. Neytendur hafa oft kvartað
undan því hvað innlend matvæli væru
dýr. Það þurfa allir landsmenn að
borða og líka erlendir ferðamenn. Ég
er alveg viss um að svona skatta-
lækkun yrði mjög vel tekið og rík-
isstjórninni veitir ekki af að auka eitt-
hvað vinsældir sínar. Það væri hreint
hneyksli ef farið yrði að kröfu Sjálf-
stæðismanna og eignaskattur afnum-
inn. Þá get ég ekki ímyndað mér ann-
að en að stjórnin mundi hrökklast frá
völdum.
Að lokum vil ég taka fram að ég
var lengi flokksbundinn en er nú utan
flokka. Vegna stærðarmunar á
stjórnarflokkunum virðist mér minni
flokkurinn alltaf láta undan þeim
stóra. Þannig samstarf getur naum-
ast endað nema á einn veg. Mér fynd-
ist það leiðinlegur endir á löngum og
að mörgu leyti farsælum þingmanns-
og ráðherraferli ef hann neyddist til
að segja af sér og rjúfa þing.
SIGURÐUR LÁRUSSON,
Árskógum 20b,
Egilsstöðum.
Engar breytingar til bóta
Frá Sigurði Lárussyni:
KENNARI er ekki bara kennari.
Sumir eiga að hafa hærri laun en
aðrir. Þú hefur góða kennara sem
eru óborganlegir og aðra sem ættu
ekki að fá kauphækkun. Ég hef
reynslu af þessu. Annað: stoppum að
opinberir embættismenn kaupi flug-
miða á hæsta verði á Saga klass og
breyti þeim í venjulegan miða og
bjóði einhverjum með sér. Þetta er
búið að vera svona í mörg ár og tími
til að hætti. Þetta fólk á að skila
brottfararseðli í viðkomandi ráðu-
neyti. Mál að linni.
Virðingarfyllst,
GÍSLI ÓSKARSSON,
Hæðargarði 19 a,
Reykjavík.
Kennarar og
laun þeirra
Frá Gísla Óskarssyni:
Í LJÓSI þess að DV hefur und-
anfarið unnið í því að upplýsa þjóð-
ina um hrottaskap þann sem fylgir
starfsemi svokallaðra handrukkara,
þá langar mig til þess að spyrja að
því hvort ekki séu e-r mörk fyrir því
hversu langt megi ganga þegar litið
er til persónufrelsis? Það er auðvitað
virðingarvert að starfsfólk DV beri
hag þjóðarinnar fyrir brjósti og
leggi líf sitt að veði við það að benda
á það óeðli sem á sér stað hjá þeim
sem slíka starfsemi stunda, en á
sama tíma þykir mér afar ámæl-
isvert að benda á og nafngreina fólk
í því sambandi. Það að ráðast á einn
ákveðinn aðila og nota hann sem ein-
hvers konar tákn fyrir alla þá sem að
slíkri starfsemi koma, þykir mér
benda til ákveðins greindarskorts
þeirra sem við á. Það mætti líkja
þessu við það að birta mynd af og
nafngreina persónu sem hafi misst
ökuleyfið vegna hraðaksturs, í þeim
tilgangi að benda fólki á að aka á lög-
legum hraða. Ef ástæða þykir til að
varpa ljósi á vanda sem þarfnast um-
fjöllunar, ætti a.m.k. að reyna að
gera það á málefnalegan hátt.
HRUND ALBERTSDÓTTIR,
Miklubraut 7, 105 Reykjavík.
Hversu langt á að ganga?
Hrund Albertsdóttir fjallar um
handrukkara:
Moggabúðin
Stuttermabolir, aðeins 1.000 kr.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt af
markmiðum með stofnun þjón-
ustumiðstöðva er bætt aðgengi í
þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan mis-
jafnlega þolinmóður við sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr
vatnsorku til álframleiðslu verði
í framtíðinni fyrst og fremst
unnin í tiltölulega fámennum,
en vatnsorkuauðugum, lönd-
um...“
Tryggvi Felixson: „Mikil
ábyrgð hvílir því á þeim sem
taka ákvörðun um að spilla
þessum mikilvægu verðmætum
fyrir meinta hagsæld vegna
frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson: „Ég
hvet alla Seltirninga til að
kynna sér ítarlega fyrirliggj-
andi skipulagstillögu bæjaryfir-
valda ...“
Gunnar Finnsson: „Hins vegar
er ljóst að núverandi kerfi hefur
runnið sitt skeið og grundvall-
arbreytinga er þörf...“
Eyjólfur Sæmundsson og
Hanna Kristín Stefánsdóttir:
„Öryggismál í landbúnaði falla
undir vinnuverndarlög og þar
með verksvið Vinnueftirlitsins.“
Jakob Björnsson: „Með þvílík-
um vinnubrögðum er auðvitað
lítil von um sættir.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nemend-
ur með, nema síður sé.“
María Th. Jónsdóttir: „Á land-
inu okkar eru starfandi mjög
góðar hjúkrunardeildir fyrir
heilabilaða en þær eru bara allt
of fáar og fjölgar hægt.“
Hafsteinn Hjaltason: „Landa-
kröfumenn hafa engar heimildir
fyrir því, að Kjölur sé þeirra
eignarland, eða eignarland
Biskupstungna- og Svínavatns-
hreppa.“
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðslan
í Reyðarfirði og línulagnir þar á
milli flokkist undir að verða
„sjálfbærar“!“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég
hvet alla sjómenn og útgerðar-
menn til að lesa sjómannalög-
inn, vinnulöggjöfina og kjara-
samningana.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
berjast við að kaupa þak yfir fjöl-
skylduna, og þarf að greiða af lán-
um og að auki af námsláni og heldur
þessi maður að 3.000 kr. á dag í
verkfalli (minna þegar greiddur hef-
ur verið skattur) dugi minni fjöl-
skyldu til að lifa hvað þá heldur að
standa skil á öllu öðru? Ef ég gæti
þá væri ég mætt til vinnu því það er
enginn að óska sér þess að vera í
verkfalli en ég er heldur ekki tilbúin
að leggjast í gólfið og leyfa fólki
(t.d. eins og þér, Kristinn Þór, og
samninganefnd sveitarfélaga) að
ganga yfir mig á skítugum skónum.
Þessi „viðskiptafræðingur“ ætti
einnig að athuga að í þennan svo-
kallaða digra verkfallssjóð er ég
ásamt öðrum kennurum búin að
greiða töluvert af launum mínum og
er aðeins að fá til baka hluta þess,
þú veist svona fullorðins líkt og sér-
eignarlífeyrissjóður! Atvinnulausir
fá sífellt að heyra frá fólki eins og
þér að þeir vilji ekki vinna, það sé
svo fínt að vera á bótum og gera
ekki neitt, m.ö.o. að bótakerfið sé
svo vinnuletjandi. Það skín í gegn
hrokinn hjá sumu fólki, það telur
sig miklu meira og verðmætara en
fólkið í kringum það. Ég vil bara
spyrja þennan mann, hver voru þín
byrjunarlaun sem „viðskiptafræð-
ingur“ og hver eru laun þín í dag?
Ég held að þú ættir að sækja þér
einhverja endurmenntun. Ég ætla
að vona frá innstu hjartarótum að
þú sért ekki í starfi hjá ríki eða
borg því ekki vildi ég hafa þig í
vinnu og er því ekki tilbúin til þess
að sjá skatta mína og eða útsvar
fara í það að greiða þér laun. Ef
þetta „módel“ þitt yrði ofaná þá
myndi ekki vera jafnt á komið með
deilendum því það yrðu kennarar
sem yrðu undir í því tafli, þyrftu að
sætta sig við þá ölmusu sem að
þeim yrði rétt því sveitarfélögin
væru sko hæstánægð með að hafa
kennarana í „sýndarverkfalli“ þar
sem þeir myndu vera í vinnu og
þyrfti ekki að greiða þeim laun né
heldur launatengd gjöld til sam-
félagsins. Ég að minnsta kosti fór
ekki í framhaldsnám bæði í HÍ og
KHÍ til þess að vinna hjá ein-
hverjum launalaust, fyrr segi ég
upp starfi mínu og finn mér annað
að gera.
Höfundur er BA í félagsfræði
og kennari.
ógæfu í þá daga og að það þurfti ekki
að vera þannig. Og Vigdís Gríms-
dóttir rithöfundur segir: Sennilega
hefði mér þótt meira en ljúft að horf-
ast í augu við að öll víma, nema sælu-
víman auðvitað, ruglar sköp-
unarkraftinn, bælir gleðina, skyggir
á fegurðina og sendir hamingjunni
langt nef. Þessi orð hefi ég leyft mér
að hafa sem fyrirsögn þessa grein-
arkorns og hér þarf engin orð frek-
ar.
’Það fer oftast fjarskalítið fyrir umræðu um
þann ofurháa skatt, sem
þó yrði örugglega hærri
og bæri með sér meiri
vá, ef áfengisskattarnir
yrðu lækkaðir.‘
Höfundur er form.
fjölmiðlanefndar IOGT.
sjómenn og útgerð með sér ávinn-
ingnum, útgerð samt í meira hlut-
falli en sjómenn.
En það hafa líka á síðastliðnum
áratug orðið miklar breytingar
gagnvart gæðum á hráefni.
Í uppsjávarfiski hefur orðið sú
breyting á síðustu áratug að farið
er að vinna þær tegundir meira til
manneldis bæði til sjós og lands.
Í bolfiski var farið fyrir tveimur
áratugum að frysta fisk úti á sjó og
þá miðast við að vinna aflann í fljót-
unnar pakkningar og fá vörunúmer.
Hámarksnýting fékkst á fjárfest-
inguna. Nú er það orðið þannig í
sjófrystingunni að mikil breyting
hefur orðið á kröfum um gæði, fleiri
vöruflokkar og pakkað í smærri
pakkningar, þannig að það þarf sí-
fellt fleiri handtök við hverja fram-
leidda einingu og því ekki hægt að
afkasta eins miklu á sólahring og
áður var með sama fjölda sjó-
manna, nema að brjóta vökulög,
þ.a.s. menn standi frívaktir við
vinnsluna sem menn fá ekki borgað
fyrir sérstaklega, heldur í formi
meira aflaverðmætis og því meira
til skipta.
Á mörgum ísfisktogurum er nú
orðið lögð mikil áhersla á ferskleika
fisksins, farið er að stytta veiðiferð-
irnar, stærðarflokka fisk um borð
og merkja stærðir fisksins í viðeig-
andi kör til hagræðingar fyrir
vinnsluna í landi.
Ef það kæmi til mín ungur maður
sem hygðist leggja sjómennskuna
fyrir sig sem framtíðarstarf og
myndi spyrja mig ráða þá gæti ég
ekki samvisku minnar vegna ráð-
lagt honum annað en að snúa sér að
einhverju öðru starfi með betra
starfsumhverfi.
Höfundur er starfandi
stýrimaður á Hrafni GK 111.