Frjáls þjóð - 20.07.1967, Blaðsíða 3

i
9
FRAMSÓKN OG HERSETA
l Ritstjórnargreln
♦
o
é
*
Seint í októbermánnði
*»1. lýsti sambandsþing
angra framsóknarmanna
yfír þeim vilja sínum, að
bandaríska setuliðið hyrfi
héðan. Var hugmynd þeirra
sú, að herliðið yrði flutt
burt í áföngum á fjórum
árum og jafnóðum tækju
íslendingar við rekstri
mannvirkja þess hér.
Flokksþing Framsóknar-
flokksins, sem haldið var
í marz, tók stefnu ungu
mannanna nær óbreytta
upp á arma sína og gerði
hana að stefnu flokksins.
STUTT SPOR EN RÉTT
Að sjálfsögðu er þessi
leið framsóknarmanna óra-
f jarri því, sem íslenzkir her
námsandstæðingar geta
sætt sig við. Hún losar okk-
ur síður en svo við þann á-
byrgðarhluta á utanríkis-
stefnu Bandaríkjanna, sem
fylgir samstöðu okkar með
þeim. Hún bægir ekki frá
okkur hættunni á árás í
stríði, sem stórveldin kynnu
að stofna til í hroka sín-
um, valdafýsn eða klaufa-
skap. Hún stuðlar ekki held
ur að því, að friðarhug-
sjón festi rætur hér á landi.
Á hinn bóginn er að líta
á, að framkvæmd á stefnu
framsóknarmanna myndi
bægja frá ýmsum alvarleg-
um hættum, sem menningu
okkar og þjóðfélagi stend-
ur sífellt af herliðinu og
skýrast hefur komið í ljós
í sjónvarpsmálinu.
Af þessum sökum vakti
stefnubreyting framsóknaf-
manna misjöfn viðbrögð
meðal hernámsandstæð-
inga. Af sumum var henni
nánast fávíslega illa tekið,
annars staðar fagnað sem
stuttu spori í rétta átt. Þann
ig birti Frjáls þjóð 3. nóvem
ber ritstjórnargrein um sam
þykkt ungra framsóknar-
manna, og íýkur henni með
þessum orðum: „Við skul-
um því ekki æpa að þehn,
sem rialgast okkur í skoð-
unum, þó hægt miði, held-
ur fagna af einlægni hverju'
spori í rétta átt.“
LEIÐIN TÝNIST
Ályktun framsóknar-
manna var gerð skömmu
fyrir kosningar, og hefði
því mátt ætla, að sú stefnu
breyting, sem hún boðar,
fengi allmikið rúm í kosn-
ingabaráttu framsóknar-
manna. Til þess eru stjóm-
málaskrif og ræður t fyrir
kosningar að kynna stefúu-
mál frambjóðenda, ekki
sízt ef flokkurinn hefur eitt-
hvað nýtt á prjónunum. Nú
brá hins vegar svo við, að
framsóknarmenn minntust
tæpast á þessi mál í allri
kosningabaráttunni. Svo
má fletta Tímanum dag eft-
ir dag og viku eftir viku, að
hvergi sjáist þess getið, að
afstaðan til varnarliðsins
komi kosningunum nokkí
urn skapaðan hlut við.
Hvað eftir annað rekja
framsóknarmenn þau mál,
er þeir telja, að kosning-
arnar standi um, án þess að
herstöðvamálinu sé hreyft.
Hér er aðeins hægt að
nefna fá dæmi.
Daginn fyrir kosningar
birti Tíminn á forsíðu við-
tal við formann flokksins,
Eystein Jónsson, um það
sem honum væri efst í huga
í lok kosningabaráttu. Spyr
ill hans varpar fram spurn-
ingunni: „En hvað viltu
segja um málefnin?“ Ey-
steinn hefur ýmislegt að
segja um þau, en ekki orð
um herstöðvamál.
Inni í sama blaði eru
greinar eftir sjö unga kjós-
endur, þar sem þeir vitna
um ástæður fyrir fylgi sínu
við Framsóknarflokkinn.
Enginn þeirra nefnir brott
för varnarliðsins á nafn og
er þó ýmislegt tínt til. Jafn
vel þekktur og einlægur her
námsandstæðingur eins og
Páll Lýðsson drepur ekki á
þessi mál. Honum virðist
ekki hafa verið ofarlega í
huga, að stuðningur við
Framsóknarflokkinn gæti
losað okkur við bandaríska
herliðið. — Eða hefur Tím-
inn afþakkað yfirlýsingar í
þá átt?
Síðustu vikumar fyrir
kosningar hafði Timinn
venjulega feitletraða
rammaklausu á forsíðu und
ir fyrirsögninni „Þetta vill
Framsóknarflokkurinn“. 2.
júní er fjallað um utanrík-
ismál. Er þar síðast komið
áð fterstöðvamálinu og það
afgreitt á eftirfarandi hátt:
„Flokksþingið taldi rétt, að
óbreyttum aðstæðum, að ís-
lendingar séu aðilar að varn
arsamtökum vestrænna
þjóða en minnir jafnframt
á þann fyrirvara af hálfu
íslendinga, að hér verði
ekki her á friðartímum og
að þá sé algerlega á valdi
íslendinga sjálfra að meta
þær aðstæður."
Hér er ekkert getið um,
að flokksþingið hafi talið
tímann kominn til að
flytja herinn burt. Sagt er
frá ályktun þess á þann veg,
að hún segi ekkert meira en
framsóknarmenn hafa allt-
af gert, síðan þeir sviku lof
orð sín um uppsögn her-
stöðvasamningsins 1956.
Ummæli Tímans þýða því
annað hvort brotthvarf frá
stefnu flokksþingsins eða
nýja, óvænta túlkun á álykt
un þess. Vel má vera, að á-
lyktunin sjálf hafi að geyma
einhvern leyndan varnagla,
að slík túlkun sé hugsan-
leg, en þannig var hún að
minnsta kosti ckki skilin
eða túlkuð, er hún kom
‘ fram.
HVAÐ VILL FRAM-
SÓKNARFLOKKURINN?
Af þessum sökum er á-
stæða til að spyrja: Hver er
stefna Framsóknarflokks-
ins í herstöðvamálum?
Telja þeir tíma til kominn
að hefja undirbúning að
brottför hersins? Eða vilja
þeir enn bíða eftir friðará-
standi um heim allan, á-
standi sem aldrei getur
skapazt, meðan þjóðir Vest-
ur-Evrópu — þeirra á með-
al íslendingar — veita
Bandaríkjunum sið-
ferðilegan stuðning í hern-
aðarbrölti þeirra í fátæka
heiminum? Þótt kosningar
séu nú afstaðnar og ekki á
valdi þjóðarinnar á naest-
unni að lyfta framsóknar-
mönnum til valda eða
svipta þá þingsætum, á hún
fulla kröfu á að vita, hvaða
stefnu flokkurinn fylgir í
þessu mikilvæga máli.
FRJÁLS ÞJÓÐ
Útgefandi: HUGINN HF.
Ritstjórn:
Gunnar Karlsson (ábm.),
Einar Hannesson, Haraldur Henrýsson.
Áskriftargjald kr. 400.00 á ári. VerB I lausasðlu kr. 10.00.
PrentsmiSjan Edda prentaBi
ÞVÍ VAR SNÚIÐ VIÐ?
Önnur . spurning blasir
einnig við: Hvaða rétt hafði
Tíminn og forsprakkar
Framsóknarflokksins til að
stinga löglegri samþykkt
flokksþingsins undir stól,
þegja um hana og mistúlka
hana? Eru það reykvískir
framsóknarmenn, sem fara
með samþykktir flokksins
að vild, þegar utanbæjar-
menn eru komnir heim af
flokksþingum? Eða var
samkomulag um það frá
upphafi að miðla svo mál-
um milli hernámsandstæð-
inga og varðbergsliða í
flokknum að samþykkja
brottför hersins á flokks-
þingi, en leggja þá sam-
þykkt í salt við fyrsta tæki-
færi?
Ólíklegt er, að framsókn
armenn hafi talið sér væn-
legra til fylgisöflunar að
fela samþykkt sína um her-
stöðvamálið. Þeir hljóta að
vitá, að þeir hafa tapað
miklu fylgi vegna hernáms-
stefnu sinnar, og það tap
heldur áfram. Fremur hlýt-
ur manni að detta í hug, að
samþykktin hafi verið fal-
in til þess að hún yrði farin
að fyrnast og gleymast, þeg-
ar kæmi að því að gefa út
málefnasamning um stjórn
arsamstarf með sjálfstæðis-
mönnum eftir kosningar.
Stundum var að því fært í
blöðum hernámsandstæð-
inga, að framsóknarmenn
myndu svíkja þessa stefnu
sína eftir kosningar, eins og
þeir gerðu 1956. Hitt hef-
ur víst fæstum dottið í hug,
að þeir myndu verða svo á-
kafir að ganga á bak orða
sinna, að þeir svikju hana
fyrir kosningar. En þetta
hefur Frámsóknarflokkn-
um farið fram á ell<efu ár-
um. — GK.
hver heilvita maður getur
sagt sér sjálfur, hvert rétt-
mæti sé í öllum þessum
„höftum.“
ÞaS gæti veriS fróSlegt
fyrir hina menningarelsk-
andi íslenzku þjóS, aS
kynna sér þær ráSstafanir
herf oringj ast j órnarinnar
grísku, sem lúta að ræktun
menningar og mennta. Hér
er eitt atriSi.
Fyrir nokkru var gefin
út tilkynning í Grikklandi
þess efnis, að bannaSur
væri flutningur tónlistar
eftir mann nokkurn aS
nafni Mikis Theodorakis.
Jafnframt var stöðvuS sala
á hljómplötum hans. ÁstæS
an til bannsins var sögS
sú, aS tónlist hans myndaSi
„tengsl“ viS kommúnista.
Nú veit ég ekki, hvaS nafn-
iS Mikis Theodorakis seg-
ir ykkur, en til skýringar
skal þaS tekiS fram, aS þessi
maSur samdi tónlist við
kvikmyndina Grikkinn
Zorba, sem margir munu
hafa séS hérlendis. Nú læt
ég ykRur eftir aS dæma um
þaS, hvaS þiS tengdust
kommúnistum mikiS, er þiS
hlýdduS á þessi lög.
,,Um héraSsbrest ei get-
ur, þótt hrökkvi sprek 1
tvennt“, sagSi skáldiS. Eins
má vera, aS tónlistarbann
þetta hefSi gleymzt furSu
fljótt, ef ekki hefSi veriS
minnt ónotalega á þaS fyr-
ir skömmu. ÞaS er ekki
nema rúm vika síSan gríska
herforingjastjórnin bann-
aSi sýningar á þrem forn-
um, grískufh harmleikjum
á grísku leiklistarhátíðinni,
sem haldin verSur í Aþenu
í sumar. Og hver skvldi nú
vera ástæSan fyrir þessu
banni? Jú, tónlistin sem
flytja átti viS harmleikina,
er eftir fyrrnefndan Theo-
dorakis. Tilkynning þessi
^var birt um svipaS leyti og
tilkynningin um, aS nokkr-
ir Grikkir hefSu veriS svipt
ir ríkisborgararétti sínum;
meSal þeirra var fræg kvik-
myndaleikkona. Lifi mennt
og listir!
InngangsorS NorSur-Atl
antshafssamningsins hefj-
ast þannig:
„ASilar samnings þessa
lýsa yfir af nýju tryggð
sinni viS markmiS og meg-
inreglur sáttmála Samein-
uSu þjóSanna og ósk sinni
um aS lifa í friSi viS allar
þjóSir og allar ríkisstjórn-,
ir.
Þeir eru staSráSnir í því
að varðveita frelsi þjóða
sinna, sameiginlega arfleifð
þeirra og menningu, er
hvíla á meginreglum lýð-
ræðis, einstaklingsfrelsi og
lögum og rétti.“
Kenningin lýtur svo sem
nógu fagurlega út á papp-
írnum, en skyldi það hafa
verið ætlunin, að breytnin
væri slík, sem nú í Grikk-
landi? Er sameíginleg arf-
leif dg menning bezt varð-
veitt á þennan hátt? Það
kynni svo að fara, að kenn-
ingin fagra yrði útbreidd í
verki til fleiri aðildarríkja.
Þá þætti einhverjum þrengj
ast fvrlr dynim.
•••—.•••

Cmn.h.HQflur 20. júli 1967
f
I
l
i