Mánudagsblaðið - 09.11.1959, Blaðsíða 4

4
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 9. nóv. 1959
BlaóJyru alla
Biaðið kemur út á mánudögum. — Verð 3 kr. I lausasölu.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Afgreiðsla: Tjarnarg. 39. — Sími ritstj. 13498.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
fónas Jónsson, frá Hriflu:
,Estersbók neínir aldrei gu8“

Eitt af sálmaskáldum fortíðar-
:innar gerði að yrkisefni þá und-
örlegu staðreynd að í einum
íkafla heilagrar ritningar Esters
bók var guð ekki nefndur. Þó
er hér um að ræða virðulegan
þátt hinnar helgu bókar. Ef
komið er út í hversdagslífið
verða hliðstæðar undantekning-
ar títt á vegi manna. í síðustu
kosningum þar sem skönmgar
stjómmálaflokanna leiddu sam-
an hesta fund eftir firnd og í
'blöðum og tímaritum var hlið-
stæð vöntun. Þar skorti eitt þýð
ingarmikið orð, orðið sem eftir
teðli málsins átti að mynda
þungamiðju þessa þýðingarmikla
atburðar.
Vöntun hins rétta orðs í kosn-
Sngastríðinu verður skiljanleg
imeð því að lýsa tveim framboðs
fundum í stóru kjördæmi nærri
Reykjavík. Þar áttu tveir helztu
þingfíokkarnir leik með kjós-
«endum. Á öðrum fundarstöðum
voru á ræðupaUi fjórir fram-
bjóðendur, sama flökks og fjórir
'trúðar sendir af stjórn flokks-
fms, sem stóð fyrir fundinum.
Hér voru átta þátttakendur sem
Bkemmtu fundarmönnum til
ukiptis með því að sýna listir
sínar. Kjósendur klöppuðu komu
mönnum lof í lófa eftir hvem
gleðimálaþátt, en tóku annars
ekki þátt í þessum mannfagnaði
enda ekki annars af þeim kraf-
iizt fyrr en atkvæðisgjöf á kjör
degi.
Sama dag hélt andstöðuflokk-
•’urinn sína messu í næstu byggð.
Þar voru fjórir frambjóðendur
ten engir aðkomnir trúðar. Fi'am
jbjóðendur héldu álUr sínar
fekyiduræður og komu jafnframt
íram sem skemmtikraftar. Að
loknum frumræðum var kjós-
endum boðið orðið en þeir
þogðu allir lengi veí. Loks bað
miðaldra bóndi um orðið og
beindi til frambjóðenda fyrir-
iSpum um hver væri stefna
'þeirra og áhugamál að unnum
'kósningasigri. Þessu sögðust
frambjóðendur ekki geta svarað.
'Fiokksstjórnin hefði ekki gefið
r.nein fyrirmæli um verkefni eða
utefnu. Sjálfir hefðu þeir ekki
'heldur nein áhugamái. Pleira
gerðist ekki á fundinum og fóru
kjósendur heim hljóðir og nokk-
uð vonsviknir.
Sama sagan var endurtekin á
fundum um allt land og í blöð-
«m flökkanna. Það vantaði í
Jþessari þjóðarsenu þýðingar-
:mesta orðið líkt og í Estersbpk
Gyðinga. Hér skorti íslenzka
zrfantiðarhugsjón. Kosningaund-
fírbúnimgurinn var sjónarspil á
ieiðum Baldurs bg Konna. Trúð-
ar og söngpípur áttu á stjórn-
málafundum samleik með vænt
inlegum fulltrúum þjóðarinnar
5em verða að ráða fram úr stór
málum sem snerta framtíð ís-
lendinga /um daga og aldir.
Stefnuleysi á framboðsfund-
unum starfar ekki af því að hér
áafi verið óvenjulega hæfileika
litlir menn að verki. í þinginu
jr efni í skörunga, snjalla ræðú
menn og atorkusama framá-
menn en þeir 'beita ekki þessum
kröftum nema við hátíðleg
tækifæri t. d. undirbúningi þjóð
veldisin,s 1944 og þátttöku í
Atlantshafsbandalaginu 1949.
Anmars blundar ljónið. Síðan
1941 hefur efnaleg velsæld al-
mennings mótað allt þjóðlífið.
Frá Bandaríkjunum kemur sem
svarar einni milljón króna
hvern dag í opnum og duldum
greiðLslum, gjöfum og lánum.
Þann tíma sem hér var herlaust
þar til Marshall kom, hrundi
velsældin eins og spilaborg. Búð
ir tómar og lá við hungri. Koma
varnarliðsins „bjargaði“ þegar
Marshall þraut. Á stríðsárunum
hafði Stalín tekið upp hina
kænu yfirdrottnunarstefnu Hitl-
ers að vinna lönd með viðskipta
fjötrum. Stalín dró að sér hönd
ina 1946 til að tyfta íslendinga
fyrir Keflavíkursáttmálann. Hið
ægilega hallærisástand íslend-
inga 1948 sýndi hve þjóðin var
illa undirbúin viðskiptastríð eins
og heimsmálunum er nú stjóm
að.
Forráðamenn flokkanna vita
að þjóðin unir allvel velsælc
yfirstandandi tíma. Allir þekkja
ágalla núverandi kjarabótalífs
Þjóðin getur hvenær sem er
staðið gjafalaus og ein á beru
svæði eins og 1948.
Meðan allt flýtur sættir þjóð
in, bæði liðsmenn og foringjar
sig við nægtaborð, hlaðið upp
bótum sem ekki eiga neitt for
dæmi með öðrum þjóðum. Hlu
verk þings og stjórnar nú er að
halda opnum leiðum, annari úr
vestri en hrnni úr austurvegi
Öll gagnrýni. um eðli þessa
skipulags er blandin sársauka
og þessvegna er sneitt hjá um
ræðum, er snerta grundvöll vel
sældarinnar. Menn una gjöfun
um. Leiðtogar borgarafl. þriggja
eru nátengdir í margháttuðum
atvinnu- og fésýslufyrirtækjum
á Keflavíkui’velli. S.ums staðar
eru þessi tengsli svo mikilsverð
að þeim er haldið leyndum
með sérstakri varasemi. Á
Keflavíkurflugvelli er inniieg
samvinna milli leiðtoga og liðs
KAKALi skrifar:
í HREINSKILNI SACT
Heimskulegf byggingaræði — Vegleysur og forpokaðir arkilektar —
Þjóðvegakerfið malbikað á næstu 3-5 árum ef réftir aðilar vinna verk-
ið — Til borgarstjóra og ríkisyfirvalda
Það er undarlegt og
heimskulegt æði, 'sem gripið
hefur þá kynslóð, sem nú er
komin til fullorðinsára og
telst nokkurnveginn efna-
hagslega sjálfstæð.
Það er búið að byggja yfir
eftirkomandi kynslóður a. m.
k. næstu 2—300 árin. Börn
okkar og kynslóðir þær, sem
á eftir koma eru dæmd til
þess að búa í þeim stein-
runnu byggingum, sem núlif-
andi fólk krefst að byggja,
þótt það ætti að vera lýðUm.
ljóst, að byggingarstíll breyt-
ist næstum óendanlega og
efniviður . til húsagerðar sé
sífellt að breytast og batna,
láta grannvitrir peninga-
menn og enn fleiri félitlir
bjálfar hafa sig út í það að
byggja „vönduð og sterk“
hús til að búa í og stæra sig
af gagnvart nágranna sínum.
Það má vel segja og með
sanni, að verzlunarhús og
önnur slík megi byggja á
venjulegan hátt. Þessi hús
hafa ekki breytzt að ráði,
þótt t. d. Ameríkumenn og
Þjóðverjar hafi gjörbreytt
slíkum húsum að verulegu
leyti. En þetta ofsalega og út-
gjaldasama byggingaræði
verður eftirkomendum okk-
ar úndarlegt. Fyrir næstu
slóðir verða lítil sem engin
verkefni. Feður og mæður í
dag hafa lagt allt sitt lxf og
allt sitt fé í steinhúsin miklu,
börnin erfa og verða að búa
þar nema sama „klondæk*'
og nú ríkir haldi áfram
næstu 2—300 árin og allir
vita að svo verður ekki. Þjóð
in er orðin stórskuldug vegna
þessa gerræðis í byggingar-
málum en samt örlar hvergi
á að hlé verði á þessu brjál-
æði.
En það er ekki einungis í
byggingarmálum, að þessi
ósómi blómgast. Vegamálin
okkar lofa í dag góðu um
það, að hverjir 800—1000 m
af lögðum vegi kosti 15—20
milljónir króna.
Miklubrautarkapparnir hafa
nú gefið . gott og heilbrigt
fordæmi. Þessi glæpsamlega
dýri vegarspotti er glöggt
dæmi um- þann pokahátt
sem er aðalsmerki flestfa
verkfrseðinga okkar og þá
einkum þeirra, sem starfa
fyrir hið opinbera og eyða úr
sjóðum almennings.
Eins og alkunna ei', þá
keppa Rússar og Amerikan-
ar um hylli . smærri þjóðr-
anna og þá éinkum þeirra ■
frumstæðu í Asíu og Afríku.
Tæknideildir þessara stói'-
þjóða senda þangað nýtízku
vélar og lærða verkmenn —
jafnmennta þessum speking-
um, sem hér annast vegagerð
og kalla sig arkitékta-. Fréttir
birtast nú í öllum málsmet-
andi tímaritum, að þarna séu
að ske kraftavei'k. Þjóðveg-
ir teygja sig um auðnirnar
4—6 akreinir og einu vopnin
sem notuð ei'U, eru nýtízku
vegavinnuvélar sem leggja
allt að 3 þúsund mílna vegi
á einu sumri. Allt vegakerfi
íslánds eru röskar 4 þúsund
mílur. Á íslandi höfum vér,
að sögn, menntaða vegagerð-
armenn. Menntun þeirra er
augljósust þegar Miklabraut-
in ér athuguð. Arkitek.tar
Miklubrautar segjast byggja
til áratuga, jafnvel aldar.
Hvað lengi á að þola þessum
skussum svona aðfarir? Hví
þurfa íslendingar í dag að
búa við vegleysur og hættu-
lega þjóðvegi þegar allir
möguleikar benda til þess,
að skapa megi bærilegt vega
kerfi hér á landi á næstu
fimm árum? Svarið er aug-
ljóst. Stjórn vegamálanna
skilur ekki hlutverk sitt, sér
ekki að útgjöldin við núver-
andi ástand er margfallt dýr-
ara, margfallt hættulegra en
ef lagt yrði malbik á þjóð-
vegina þegar í stað, án þess
að flytja fósturmoldina í pok
um milli hreppanna. Ef hing
að væru fengnar vélar og
kunnáttumenn ráðnir til
starfa mynduj vegir- verða
bærilegir og bifreiðaviðhald,
viðgerðir, varahlutir og ann-
að verða hverfandi og gjald-
eyrir svo tugmilljónum skipt
ir sparast.
í dag er svo komið málum,
að bifreið af gerð 1959—60
ekur vart svo til Akureyrar
á sumri, að ekki þurfi að
herða hana upp og lagfæra
á allan hátt þegar norður
kemur.
Ef það er svo nauðsyn-
legt að steypa þjóðvegina
— og það er nauðsynlegt
þegar fram í sækir —
skaðar það ekkert þótt
malbilc sé fyrir. Undir
staða allra helztu þjóð-
vega landsins er svo hörð
að vegheflar vinna ekki á
henni með góðu móti. Ætl-
ar vegamálastjórnin svo
að halda því fram, að það
þurfi einhver jar feikna-
miklar aðgerðir til þess
þjóðvegi? Sfíkt er ekki
annað en fyrirsláttur, sví-
virðilegur fyrirsláttur,
sem kostar ríkissjóð ár-
lega milljónir. Fróðir
menn segja, að enn muni
verða margra ára bið unz
steypa fæst að ráði í vegi.
Árlega eyðast milljónir og
ökutæki ónýtast vegna ó-
færanna á þjóðvegunum.
Fær enginn ábyrgur aðili
í vegamálum séð þetta,
eða er alltaf verið að bíða
eftir „hinu fullkomna
vegakerfi“ á 20. öldinni?
Það er löngum raunalegt
að aka um Hlíðarnar og önn-
ur moldai'hverfi. bæjai’ins.
Þarna er oss tjáð, er jarð-
vegurinn of mjúkur of blaut-
ur etc., en enginn minnist á
það, að tilraunir t. d. Vatns-
mýrin (Hringbrautin), Lang-
holtsvegur og fjölmargir aðrr
ir vegir eru malbikaðir und-
irbúningslaust —- og hafa allt
af staðið sig prýðilega og
stórkostlega ef miðað er við
forargöitlumiar, sem eruj að
verða aðalsmerki bæjarstjórn
armeirihlutans.
Það, sem hér er rætt, ligg-
ur öllum rétthugsandi mönn
um í augum uppi. Það eru
aðeins nokkrir forpokaðir
„originalar" eins og komm-
únistinn Bolli Thor., sem
hafa gaman af að hafa skrif-
stofur og þykjast vera að
„huigsa“ fyrir velferð og
framtíð bæjarins — „spakir“
menn eins og Solon íslandus
er hann reiknaði börnin í
griðkonur nyrðra. Það eru
þessir dauðu rassar í þjón-.
uþtu bæjar ’og ríkis, sem
hindra allan eðlilegan frain-
gang svona mála. Þeir eru
of uppteknir af sjálfum sér
vizku sinni og menntun, og
vilja að verk þau, sem þeir
stjórna verði ævarandi minn
ismerki um snilld þeirra. ís-
lendingar á miðri 20. öld
þurfa ékki að byggja vegi og
hús fyrir ókomnar kynslóðir
100—200 ár fram í tímann.
Þessi öld breytinga og fram-
fara þolir ekki svona
drumba. Við krefjumst þess
að ábyrg bæjarstjórn og rík:
isstjórn skipi þessum möim-
um að „makka rétt“ ella
hverfa þegjandi burtu.
- Það er svo margt, sem má
lagfæra og bæta með litlum
tilkostnaði, ef ekki er verið
að stritast við sið augljósa.
Við þurfum tækin ag yfir-
stjómina T" vegamálum.
aS legg ja malbik á þessa Tæknimeimtaðú' menn í þess