Tíminn - 23.06.1971, Blaðsíða 9

(HÐVTKUDAGUR 23. júní 1971
TIMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarinsaon (áb), Jón Helgason, Lndrifli G. Þorsteínsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjórl: Steingrimur Gíslason Rlt-
stjórnarskrifstofur 1 Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
etofur Bamkastræti 7. — Afgreiflslusimi 12323. Auglýsingasimi:
10523. Aflrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr 195,00
é mánuði lnnanlands. í lausasök^ fcr. 12,00 eint. — Prentsta
Edda hf.
Málflutningurinn
fyrir kosningarnar
Fyrst eftir ósigur ríkisstjórnarinnar í kosningunum,
bar Mbl. sig furðu vel og skrifaði öllu skynsamlegar um
úrslitin en vænta mátti. Það hefur hinsvegar skipt alveg
um síðan Ólafi Jóhannessyni var falin stjórnarmynd-
un og það ljós rann upp fyrir ritstjórum Mbl., að svo
gæti farið, að Sjálfstæðisflokkurinn yrði utan stjórnar
næstu árin. Aðstandendur Mbl. hafa bersýnilega verið
farnir að trúa því, að Sjálfstæðisflokkurinn hefði tryggt
sér þá stöðu, að hann gæti haft stjórnarforustuna enda-
laust vegna klofnings vinstri aflanna.
í kosningunum nú hafa úrslitin hins vegar orðið þau,
að hægt er að mynda starfhæfa ríkisstjóm, án þátttöku
Sjálfstæðisflokksins, ef nægur vilji er fyrir hendi hjá
þeim, sem áður voru í stjómarandstöðu, og annarleg
sjónarmið verða ekki látin standa í vegi.
Ef litið er á þann málflutning, sem var rekinn af
stjómarandstöðuflokkunum fyrir kosningar og þeir ætl-
uðust til, að sérstaklega væri kosið um, ætti ekki að
vera örðugt að koma á sameiginlegri stjóm þeirra. Svo
lík var afstaða þeirra til þeirra mála, sem lögð var á
mest áherzla. Þessi mál vom m.a.:
Utfærsla fiskveiSilandhelginnar í 50 mílur fyrir l.
september 1972 og uppsögn landhelgissamninganna.
Hafizt yrði handa um áætlunarbúskap, án óeðli-
legra hafta, með það fyrir augum að tryggja sem
bezt nýtingu fjármagns og vinnuafls og stöðuga at-
vinnu.
Gerðar yrðu róttækar og víðtækari ráðstafanir til
að tryggja jafhvægi í byggð landsins.
Unnið yrði að því að bæta hlut láglaunastéttanna,
sem hafa dregizt aftur úr í kjarakapphlaupi undan-
farinna ára, þ.e. bænda, verkafólks, sjómanna, og
verulegs hluta skrifstofu- og verzlunarfólks. Þetta
yrði ekki aðeins gert með kauphækkunum, heldur
róttækum aðgerðum í húsnæðismálum og skattamál-
um. i
Elli- og örorkulaun yrðu verulega aukin og þeim,
sem ekki nyfu annarra tekna, yrðu tryggð hæfileg
lágmarkslaun.
Vanda efnahagsmálanna yrði ekki reynt að leysa
með nýrri gengisfellingu, heldur yrði stefnt að þvi
eftir öðrum leiðum að draga úr verðbólgunni og
skapa atvinnurekstrinum heilbrigðan starfsgrund-
völl.
Þetta eru þau mál, sem einna hæst bar í kosningabar-
áttunui. Stjórnarandstöðuflokkarnir höfðu mjög líka af-
stöðu til þeirra allra í málflutningi sínum.
Það er svo annað mál, að þegar um framtíðarstefnu
stjómarandstöðuflokkanna er að ræða, eru þeir ósam-
mála um margt og eiga þar ekki samleið, nema á tak-
mörkuðum sviðum. En ríkisstjóm á ekki að mynda nú
með tilliti til þess, heldur hins, sem flokkamir sögðu og
beittu sér fyrir í kosningabaráttunni. Samkvæmt því
voru þeir metnir og vegnir við kjörborðin að þessu sinni.
Á næsta kjörtímabili eru þeir fyrst og fremst bundnir af
því, sem þeir sögðu og lofuðu fyrir kosningarnar.
Og standi stjórnarandstöðuflokkarnir við það, ætti
stjómarmyndun þeirra að takast. Það gerir Mbl. sér
líka Ijóst og reynir því að draga mismunandi framtíðar-
stefnu þeirra inn í umræðurnar. Tilgangur Mbl. með
því er svo auðsær, að hann ætti engan að villa. En það
er málflutningurinn fyrir kosningaraar, sem fyrst og
fremst er bindandi fyrir flokkana nú. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Benda um
iresíieffs til
aukíns saniigsvija Rússa?
Nauðsynlegt aS vesturveldin gangi úr skugga um það
UMMÆLI, sem Breshneff,
leiðtogi rússneska kommúnista
flokksins, lét falla í ræðu,
sem hann flutti á þingi austur-
þýzka kommúnistaflokksins í
síðastl. viku, gætu bent til þess
að heldur þokaðist í samkomu
lagsátt um Berlínarmálið á
fundum fjórveldanna, sem hafa
nú haft það til meðferðar á
annað ár. Ummæli, sem Erich
Honecker, leiðtogi austur-
þýzkra kommúnista lét falla á
þinginu, eru einnig talin benda
í sömu átt.
í RÆÐU SINNI, vék Bresh-
neff að samningnum milli
Vestur-Þýzkalands og Sovétríkj
anna. Hann sagði, að ákveðnir
aðilar á vesturlöndum héldu
þvi fram, að Vestur-Þýzkaland
semdi í ýmsum greinum af sér
í þessum samningi við Sovét-
ríkin. „Við teljum,“ sagði
Breshneff, „að skuldbindingar
þær, sem við tökumst á hend-
ur samkvæmt samningnum
|j:á 12. ágúst, séu ekki minna
virði fýrir Vestur-Þýzkaland —
ef ekki, meira, en tilsvarandi
SkífWbinSingar þess gagnvart
Sovétríkjunum.“
Þeim aðilum í Vestur-Þýzka-
landi, sem fást við pólitíska
spákaupmennsku varðandi
samninginn, sagðist Breshneff
aðeins vilja segja eitt: Órjúfan
leg helgi landamæra Sovétríkj
anna, Austur-Þýzkalands, Pól-
lands, Tékkóslóvakíu og ann-
arra bræðralanda er tryggð
hvort sem slíkur samningur er
gerður eða ekki. Hún er tryggð
með sameinuðum mætti ríkj-
anna í Varsjárbandalaginu.
Gildistaka samninga Sovét-
ríkjanna og Póllands við Vestur-
Þýzkaland, myndu hins vegar
að mörgu leyti skapa nýtt
pólitískt andrúmsloft í Evrópu.
UM BERLÍNARMÁLIÐ fórst
Breshneff þannig orð: „Sam-
hæfð viðleitni Sovétríkjanna
og Austur-Þýzkalands stefnir að
því marki, að Vestur-Berlín
verði ekki lengur hvellhetta á
viðsjárverðum tímum og að
tryggð verði eðlileg lífsskilyrði
borgarinnar og íbúa hennar —
að sjálfsögðu með tilliti til lög-
mætra hagsmuna og fullveldis-
réttar þýzka alþýðulýðveldis-
ins. Við teljum að þær samn-
ing æður sem nú standa
yfir um Vestur-Berlín hafi
fyrst og fremst gert afstöðu
allra aðila ljósari. Þess vegna
r það eðlilegt að viðræðurn-
ar fari nú að snúast um raun-
hæfar tillögur og uppkast að
hugsanlegum samningi. Ekki
veit ég um afstöðu viðmælenda
okkar, en við erum að okkar
leyti reiðubúnir að leggja okk-
ur fram um að ná góðum ár-
angri í viðræðunum og að sam-
komulagi ver" komið í árang-
ursríka framkvæmd.“
BLÖÐ í Vestur-Evrópu og
Bandaríkju-um túlka þessi um
mæli Breshneff yfirleitt á þann
BRESHNHFF
HONECKER
veg, að Rússar muni nú samn-
ingafúsari um Berlín en lengi
áður. Ummæli Honeckers þóttu
einnig benda til þess, að Rúss-
ar væru búnir að draga úr
mestri ‘mótspyrnu Austur-
Þjóðverja gegn samkomulagi
um Berlínarmálið. Honecker
þótti ræða það mál í mun
sáttfúsari tón en fyrirrennari
hans, Ulbricht, var vanur að
gera. Hann minntist m.a. á við-
ræður fjórveldanna um Berlín
og lét í Ijós þá von, að^þær
mættu bera jákvæðan árangur.
Honecker hélt líka ekki eins
ákveðið fram þeirri kröfu, að
vesturveldin veittu A-Þýzka-
landi fulla diplomatiska viður-
kenningu. Ilann ’ "t í það skína,
að slíkt gæti gerzt í áföngum.
Hins vegar hafnaði hann ein-
dregið öllum tillögum Willys
Brandt um það, að komið yrði
á sérstökum tengslum milli
þýzku ríkjanna sökum þess. að
þau væru tvö ríki, sem til-
heyrðu sömu þjóð. Hann taldi.
að samskipti þeirra ættu að
vera með sama hætti og ann-
arra ríkja.
ÞAÐ VAKTI nokkra athygli,
að í ræðu sinni í Austur-Ber-
lín, minnist Breshneff ekki á
fyrirhugaðar viðræður um sam-
drátt vígbúnaðar Evrópu. Vel
má vera, að það hafi verið
vegna þess, að hann gerði það
allrækilega á sérstökum fundi.
sem var haldinn í þinghöllinni
í Kreml IV þ.m. Þar vék hann
sérstaklega að þessu máli og
fórust orð á þessa leið:
„Þetta er mikið mál og alveg
sjálfstætt. Raunhæfur árangur
um lausn þess mundi hafa
mikla þýðingu fyrir bætta sam-
búð ríkja og traustan frið á
meginlandi Evrópu. Það er
okkur ánægjueÞi, að í flestum
vestrænum ríkjum hefur við-
horfi Sovétríkjanna til þessa
máls verið sýndur viss áhugi.
„Samt sem áður“, sagði ræðu-
maður, „höfum við ekki fengið
skýr svör enn. Við erum oft
spurðir að því, hvort tillögur
okkar nái aðeins til erlendra
herja í löndum Evrópu eða
eigi einnig við um innlenda
heri. Þessu vildum við svara
þannig: Við erum reiðubúnir
til að ræða bæði þessi atriði.
Við tökum þ ' enn einu sinni
■ fram, að við eru: í reiðuþúnir
til að sýna öllum þessum þýð-
ingarmikla málaflokki allan
þann sóma sem nauðsynlegur
er. Af sjálf.i leiðir að við mun-
um hafa náið samband við
bandamenn okkar um þessi
mál.“
SÍÐAN Breshneff lét þessi
orð falla, hafa byrjað óform-
legar umræður um þetta mál-
efni milli Rogers utanríkisráð-
herra Bar.daríkjanna og sendi
herra Sovétríkjanna í Was-
hington. Þær benda til, að
Bandaríkjastjórn hafi mikinn
áhuga á því að kanna það til
þrautar, hvort Rússum er full
alvara með tillögum sínum um
samdrátt vígbúnaðar í Evrópu
eða hvort hér er aðeins um
gamalþekkt áróðursbragð að
ræða.
f áðurnefndri ræðu sinni i
Moskvu, lét Breshneff einnig
þá skoðun í ljós, að unnt ætti
að vera að ná samkomulagi
um flotastyrk stórveldanna.
Þetta sagði hann vegna um-
talsins um það. að rússneski
flotinn sýndi sig nú orðið víð-
ar á heimshöfu ’m en áður.
Þá lét hai í ljós bá von. að
hinar svonefndu SALT-viðræð-
ur milli Bandaríkianna og
Sovétríkjanna, en þær snúast
um samdrátt kjarnorkuvígbún-
aðar. bæru árangur.
Af öllu þessu mætti draga þá
ályktun. rð Rússar hafi nú
meiri áhuga en áður á sam-
komulagi um þessi mál. Hjá
vesturveldi.num virðist einnig
vaxandi skilningur á þvf, að
rétt-sé að kynna sér til hlítar,
hvað Rússar meina með þeim
yfirlý":-' ~um, sem má lesa úr
áðurn^,'ndum ræðum Bresh-
neffs. En þótt slíkar við-
ræður hefjist, e~ þess ekki að
vænta, að þær beri árangur á
skömmum tíma. Þ.Þ.
J