Tíminn - 19.12.1972, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 19. desember 1972
TÍMINN
9
■—
Aldraðir prestar
leggja saman brot
í minningabók
Hugurinn flýgur viða
Þættir sextán presta
Bókaútgáfan Grund.
Séra Gunnar Árnason segir i
forspjalli þessarar bókar, að Gisli
Sigurbjörnsson sé faðir hennar,
og hafi hann hreyft hugmyndinni
um hana á félagsfundi fyrrver-
andipresta. Þetta er ritgerðasafn
prestanna. Séra Gunnar tók að
sér söfnun efnis og heimanfylgd
þess, en elliheimilið Grund
annast útgáfuna.
1 alllöngu forspjalli segir séra
Gunnar nokkuð frá starfi félags
presta, sem hættir eru starfi.
Hann segir, að efnisvalið hafi
verið höfundum i sjálfsvald sett,
og þeir hafi lika verið einráðir um
lengd greina.
Skal nú drepið á efni greinanna.
Séra Benjamin Kristjánsson
segir frá heimsókn til páfans og
lýsir skemmtilega manninum
Jóhannesi 23., sem hann hefur
augsýnilega reynt að „lesa” úr
nokkurri fjarlægð. Björn O.
Björnsson ritar grein, sem hann
nefnir Aukaverkanir, og segir þar
aðallega frá hestum og hnýtir
siðan draug i taglið. Þetta er
glettileg frásögn og skemmtin.
Séra Erlendur Þórðarson i
Odda er ekki eins galsafenginn og
ræðirum „hugsanamyndanir” og
ber fyrst fram spurninguna: „Er
hægt að taka myndir af hugsun-
um manna?”Þessu svarar maður
auðvitað játandi áður en greinin
er lesin, þvi að það er sannleikur,
að hugsun manns sést oft á svip-
móti hans — og af þvi er hægt að
taka mynd. En greinin er góð
hugvekja um vegi hugsana frá
manni til manns.
Séra Gisli Brynjólfsson segir
frá „minnisstæðri messugerð” og
fór hún fram i bænhúsinu á Núps-
stað. Um frásögn af þeim atburði
er ofið ýmsum fróðleik og hug-
leiðingum um sögu þessa guðs-
húss. Þá er erindi eftir Guðmund
Sveinsson, skólastjóra i Bifröst,
og nefnist Þrir dagar — áður flutt.
i sálarrannsóknarfélagiiOg er þar
fjallað um harla ihugunarverð
kristileg efni.
Séra Gunnar Árnason birtir
þarna frásögu er hann nefnir „Úr
kesti minninganna”, og er þar að
vmsu vikið, uppvexti á Skútu-
stöðum, guðfræðiprófi og prests-
skap i Húnaþingi, og loks drepið á
berdreymi. Skemratileg grein og
vel rituð. Þá kemur Gunnar
Benediktsson með nokkrar
„vangaveltur að leiðarlokum”,
og er þar vikið að ihugunarefnum
nýrrar kýnslóðar, og ýmsum
vanda á nýrri tið, og brugðið upp
dæmum og myndum til skýringar
á viðhorfum höfundar til prests-
starfsins.
Séra Jaköb Einarsson fyrrum
prestur i Vopnafirði ræðir um
altarissakramentið og gildi þess
sem helgrar athafnar.
Séra Jón Guðnason frá Prests-
bakka segir frá Hitardal, þar sem
kalla mátti menntasetur i tvær
aldir, skilgóð frásögn sem vænta
mátti af fræðslumanni. Séra Jón
Skagan ritar grein, sem nefnist
„Hvað á barnið að heita,” og er
það útvarpserindi um efni, sem
löngum hefur verið álitamál — og
stundum vandmeðfarið i skiptum
prests og safnaðarbarna. Séra
Magnús Guðmundsson á þarna
stutta jólaminningu vestan af
Snæfellsnesi, og séra Páll Þor-
leifsson segir frá „siðasta
prestinum að Stafafelli”.
Séra Pétur Magnússon frá
Vallanesi á þarna útvarpsþátt, er
nefnist „1 sveita þins andlitis”, og
er þar rætt um kosti og annmarka
þeirrar „lausnar undan stritinu
fyrirmunni og maga, sem mann-
Séra Gunnar Árnason
kynið á sýnilega i vændum.”
"Séra Sigurjón Guðjónsson segir
frá „suðurgöngu sveitaprests
1961” allt til ftaliu.
Séra Þorsteinn B. Gislason
ritar um Asgeir Einarss. á
Þingeyrum og Þingeyrakirkju,
að mörgu leyti athyglisverð saga.
Að siðustu segir séra Þorsteinn
Jóhannesson frá fyrsta prests-
skaparári sinu i Staðarprestakalli
i Steingrimsfirði.
Hverri grein fylgir mynd af
prestinum og prestkonunni og
kirkju þeirri, er við sögu kemur,
eða presturinn hefur þjónað einna
lengst.
Þótt hinir öldnu prestar hafi frá
ýmsu markverðu að segja, og
bókin sé einkar læsileg og fjöl-
þætt, eru sumar greinarnar
smálegar um of — nánast brot,
sem gripið hefur verið til úr
gömlum sjóði. Annað er sýnilega
ritað fyrir þessa bók. í heild er
bókin skemmtileg aflestrar og
geymir marga mynd og viðhorf,
sem fengur er að geyma. Útgáfan
er vönduð vel, og nýtur hún þar
bæði alúðar séra Gunnars Arna-
sonar i dyggri umsjá hans og
myndarskapar útgefanda.
-AK.
Myndir í „Úr byggð-
um Borgarfjarðar”
Kristleifur Þorsteinsson fræðimaður á Kroppi
Þórður Kristleifsson
Kristleifur Þorsteins-
son:
Úr byggðum Borgar-
fjarðar II
Þórður Kristleifsson bjó
til prentunar
Prentsmiðjan Leiftur.
Eitsafn Kristleifs Þorsteinsson-
ar hefur fyrir löngu hlotið viður-
kenningu sem gagnmerkt fræða-
safn og heimildarverk um nér-
aðssögu, og hefur raunar al-
þjóðargildi sem þjóðlifssaga og
þjóðháttalýsing. Verkið kom upp-
haflega út i tveim bindum á
vegum tsafoldarprentsmiðju 1944
og 1946, en sú útgáfa er löngu upp-
seld. Þórður Kristleifsson, fyrr-
um kennari á Laugaratni, annað-
ist útgáfuverkið frá öndverðu.
Þriðja bindið kom út á vegum tsa-
foldarprentsmiðju árið 1960.
Fjórða bindi ritsafnsins sem
nefndist Fréttabréf úr Borgar-
firði kom út á vegum Leifturs
1969.
Hafði Þórður þá búið aðra út-
gáfu fyrsta bindis til prentunar að
nýju og aukið við það allmörgum
viðbótarþáttum úr fórum föður
sins, og kom hún út á vegum
Leifturs 1971. önnur útgáfa af
öðru bindi er nýkomin út i umsjá
Þórðará þessu hausti hjá Leiftri.
Báðum bindunum fylgir nafna-
skrá, gerð af Þórði, með annarri
útgáfu.
Ritsafn Kristleifs fræðimanns á
Kroppi er þvi allt til á markaði.
Þórður Kristleifsson hefur ritað
formála að þremur bindunum, og
er að þvi fengur, þvi að þar er
nánar greint frá fræðastarfi
Kristleifs.
1 fyrsta bindi þessa ritsafns eru
efnisþættir fimm, Sagnaþættir
um ýmis efni, Dulrænar sagnir,
Minningar, þar sem ritað er um
ýmsa borgfirzka samferðamenn,
Kennimenn og alþýða, og i ann-
arri útgáfunni allmargir við-
bótarþættir og æviminningar.
1 öðru bindinu eru eingöngu
sagnaþættir og þjóðlifslýsingar,
og er þar um margan merkilegan
fróðleik að ræða. Þar er til að
mynda sagt frá viðarkolagerð,
heimilisiðnaði, refaveiðum,
lestaferðum, kvium i Húsafelli og
Snorra presti, notkun jarðhita i
Borgarfirði fyrr á árum, lifi á
Skipaskaga á siðustu öld, verzlun
við Brákarpoll, Hvitá og Arnar-
Kristleifur Þorsteinsson
vatnsheiði, útilegumönnum,
alþýðulækningum, einkennileg-
um mönnum, brúðkaupssiðum
gömlum og mörgu öðru. Þetta
bindi er nokkuð á fimmta hundr-
að blaðsiður.
Frásagnir Kristleifs á Stóra-
Kroppi eru að sjálfsögðu gagn
merkar heimildir þjóðarsögu og
skemmtilestur þeim, sem unna
gömlum fróðleik. Hitt er jafnrétt
að viðurkenna, að þessi rit njóta
sin miklu betur en ella fyrir hina
vandlegu umfjöllun Þórðar sonar
hans, sem bæði hefur skipað efni
niður i bækurnar, vafalitið sann-
reynt margt og gengið úr skugga
um vafaatriði, búið efnið af stakri
vandvirkni til bókar og ritað
margt um það til skýringar og
glöggvunar lesendum. Fyrir
þetta er ritsafnið vafalitið miklu
heillegra og betra fræðaverk,
enda mun vafalitið fara svo um
þessa siðari útgáfu — sem hina
fyrri — að hún verður keypt og
lesin, ekki aðeins i Borgarfirði,
heldur um allt land.
Þórður Kristleifsson og útgef-
andi eiga þakkir skildar fyrir það
að sjá um, að þetta merka fræða-
safn hyrfi ekki af vegi kynslóð-
anna, þegar frumútgáfan var til
þurrðar gengin.
—AK.
Rakvélar
Vindla-kveikjarar
Lóðbyssur
Hárþurrkur
Snyrtisett

Grillofnar Straujárn
Hrærivelar Katlar
Pönnur Vöfflujárn
Ryksugur Rafmagns klukkur
Rafmagnspönnur m. grill-loki
Jólaseríur úti og inni - Litaðar Ijósaperur
jOAccf£a^pé£a/t Á/
RAFTÆKJADEILD HAFNARSTRÆTI 23 • REYKJAVÍK • SÍM118395