Fréttablaðið - 10.11.2005, Blaðsíða 32

10. nóvember 2005 FIMMTUDAGUR32
GUÐMUNDUR J. GUÐMUNDSSON
FRAMHALDSSKÓLAKENNARI SKRFAR UM
STÚDENTSPRÓF
Í Háskólabíói og Regnboga
26. október - 14. nóvember
„Hvenær geta naktir, miðaldra
menn tryggt sér miða?“
- jökull ii
MasterCard kynnir:
Í DAG: MIÐASALA Á HOSTEL HEFST Í
REGNBOGA KL. 17:00. PASSAHAFAR
GETA TRYGGT SÉR MIÐA KL. 16:00.
Í KVÖLD: SPURT OG SVARAÐ MEÐ
MATTHEW BARNEY EFTIR FRUM-
SÝNINGU DRAWING RESTRAINT 9,
KL. 20:00 Í REGNBOGA.
Eitt brýnasta verkefnið í mennta-
málum samtímans er að skapa
þeim sem ekki hafa lokið grunn-
eða framhaldsnámi tækifæri til
að mennta sig. Í dag má ætla að
um 40 þúsund einstaklingar séu í
þeim hópi fólks sem horfið hefur
frá grunn- eða framhaldsskóla-
námi. Ástæður þess geta verið
margvíslegar svo sem takmörkuð
þjónusta menntakerfisins, per-
sónulegir erfiðleikar og félagsleg-
ar aðstæður.
„Brottfallshópur“ 33 prósent af
hverjum árgangi
Margir þessara einstaklinga sem
hafa horfið frá námi þurfa hvatn-
ingu og ráðgjöf til þess að hefja
nám á ný. Reglubundið aðhald og
hvatning ásamt aðgengilegum
leiðum í grunn-, framhalds- eða
starfsnámi er þessum stóra hópi
nauðsyn til þess að geta fótað sig
í því samfélagi sem við búum við.
Það er öllum ljóst að kröfurnar
um menntun og starfsþekkingu
hafa aukist mjög á síðustu árum.
Það er vel, en við verðum um leið
að gera okkur grein fyrir því að
það hefur vantað hvatningu og ný
tækifæri til náms fyrir þann stóra
hóp sem horfið hefur frá námi.
Samkvæmt vinnumarkaðs-
rannsóknum Hagstofunnar síð-
astliðin ár eru um 30 prósent þeir-
ra sem eru á vinnumarkaði með
grunnskólapróf eða minni mennt-
un. Hluti þessa hóps eru þeir sem
hafa af einhverjum ástæðum hætt
námi í framhaldsskólum svokall-
aður „brottfallshópur“ sem er tal-
inn vera um 33 prósent af hverj-
um árgangi.
Þingflokkur Samfylkingarinn-
ar hefur undir forystu Einars Más
Sigurðarsonar og okkar fólks sem
vinnur að stefnumótun Samfylk-
ingarinnar í menntamálum flutt
tillögu til þingsályktunar um að
Alþingi feli menntamálaráðherra
að gera áætlun um átak í menntun
þeirra sem ekki hafa lokið grunn-
eða framhaldsnámi.
Átakið feli í sér nýtt tækifæri
til náms til að auðvelda fólki að
taka aftur upp þráðinn í námi
þar sem frá var horfið. Mennta-
málaráðherra skuli við gerð
slíkrar áætlunar hafa samráð við
menntastofnanir, sveitarfélög,
aðila vinnumarkaðarins, Vinnu-
málastofnun og Atvinnuleysis-
tryggingasjóð. Samfylkingin vill
að þessari vinnu verði lokið eigi
síðar en l. mars 2006.
Við ætlum þessari vinnu ekki
langan tíma, enda má segja að
þær grunnupplýsingar sem nota á
við gerð áætlunarinnar liggja nú
að mestu fyrir, eins og bent er á í
greinargerð með tillögunni.
Samfylkingin hefur í vinnu
sinni á þessu kjörtímabili lagt
mikla áherslu á menntamálin,
stöðu þeirra og framgang. Þar setj-
um við í forgrunn meðal margra
góðra mála að skapa fólki á öllum
aldri nýtt tækifæri til náms. Við
teljum að það þurfi heildarlöggjöf
um fullorðinsfræðslu, skilgreina
skýrt hverjir eigi þar að bera
ábyrgð og kostnað.
Fjárframlög betur tryggð
Fræðslu og símenntunarmiðstöðv-
ar sem starfa nú á landsbyggðinni
voru bylting hvað varðar aðgengi
fólks að menntun. Þær starfa nú
án þess að um þær gildi sérstök
löggjöf og fengu á sínum tíma fjár-
framlög að frumkvæði Alþingis en
ekki menntamálaráðuneytis. Þrátt
fyrir að hafa margsannað gildi
sitt þá hefur áhugi stjórnvalda á
þessari starfsemi verið takmark-
aður. Fræðslumiðstöðvarnar fá
mismunandi framlög og að því
er virðist ekki í samræmi við þá
starfsemi sem þar fer fram. Sam-
fylkingin vill að sett verði sérstök
löggjöf um starfsemi fræðslu- og
símenntunarmiðstöðva og fjár-
veitingar tryggðar í samræmi við
þá starfsemi sem þar fer fram.
Ég hvet alla til að kynna sér
vel tillögur Samfylkingarinnar í
menntamálum. Við viljum skapa
öllum tækifæri til þekkingaröfl-
unar. Ekki síst skapa þeim sem
horfið hafa frá námi ný tækifæri.
Höfundur er formaður þing-
flokks Samfylkingarinnar.
Nýtt tækifæri til náms
Fyrirhuguð skerðing stúdents-
prófsins á sér sem betur fer for-
mælendur fáa utan ráðuneytis
menntamála. Þeir sem einna helst
hafa mælt henni bót eru glað-
beittir viðskipta- og hagfræð-
ingar sem með tölfræðibrellum
hefur tekist að sýna fram á ríku-
legan þjóðhagslegan ávinning af
minni og lakari menntun.
En þótt fáir mæli skerðing-
unni bót hefur ekki mikið farið
fyrir andmælum gegn henni eða
umræðum um hana ef frá eru
talin framlög stjórnenda, kenn-
ara og nemenda í framhaldsskól-
unum. Einn fárra skólamanna
sem lýst hefur stuðningi við
skerðinguna er rektor Háskól-
ans á Bifröst. Rök hans verða
einna helst skilin þannig að það
að mennta fólk sé einna líkast
vöruframleiðslu, það þurfi bara
að drífa hráefnið, í þessu tilfelli
þá sem á að mennta, á sem mest-
um hraða gegnum fabrikkuna,
skella fullfrágenginni vöru að
því búnu á markað og þá hagnist
allir.
Vera má að þessi aðferð gangi
upp ef ætlunin er að kenna fólki
einfaldar, praktískar bókhalds-
kúnstir en þeir munu líklega fáir
sem telja að með þessu móti öðl-
ist fólk raunverulega menntun.
Það hefur nefnilega sýnt sig að
menntun er miklum mun flókn-
ara ferli en svo.
Forsvarsmenn annarra há-
skóla, svo sem Háskóla Íslands,
hafa lítið tjáð sig um þetta mál
á opinberum vettvangi og því
vaknar sú spurning hvort þar á
bæ hafi algerlega farið framhjá
mönnum að árið 2012 geta háskól-
arnir reiknað með að fá helmingi
fleiri umsóknir frá nýstúdentum
en árið áður? Ekki bara það,
vandamálið færist síðan áfram
í gegnum háskólana næstu þrjú
til fjögur ár á eftir meðan við-
bótarárgangurinn er í skólunum.
Hafa viðbrögð við þessari stöðu
verið rædd innan háskólanna
og til hvaða ráðstafana hygg-
st þeir grípa? Reikna forráða-
menn háskólanna kannski með
að menntamálaráðherra komi
færandi hendi reiðandi viðbótar-
fjármagn í þverpokum? Þá bæri
nýtt til.
Hafa háskólakennarar velt
því fyrir sér hvort það verði ef
til vill nauðsynlegt að taka upp
nýja viðbótargrunnáfanga til að
bæta upp það sem skorið hefur
verið af stúdentsprófinu? Geta
þeir nýstúdentar sem útskrifast
með skert stúdentspróf árið 2012
gengið út frá því sem vísu að fá
skólavist í háskólanum til jafns
við þá sem á sama tíma útskrif-
ast með fullgilt stúdentspróf?
Gera foreldrar barna sem fædd
eru árið 1993 og koma til með að
útskrifast með skerta prófið árið
2012 sér grein fyrir því að ef
ekki verður gripið til viðeigandi
aðgerða getur sú staða komið upp
að börn þeirra fái ekki skólavist
í háskólum?
Í grein í Fréttablaðinu sl. vor
líkti Þóroddur Bjarnason, kenn-
ari við Háskólann á Akureyri,
þeirri stöðu sem upp getur komið
árið 2012 við félagslegt stórslys.
Ekki varð vart við nein viðbrögð
við grein hans. Trúa menn því
kannski að þetta bjargist allt
saman einhvern veginn eða er
öllum kannski nokk sama? ■
2012 Annus horribilis
Það er öllum ljóst að kröf-
urnar um menntun og starfs-
þekkingu hafa aukist mjög á
síðustu árum. Það er vel, en
við verðum um leið að gera
okkur grein fyrir því að það
hefur vantað hvatningu og ný
tækifæri til náms fyrir þann
stóra hóp sem horfið hefur frá
námi.
UMRÆÐAN
FRÆÐSLA OG
SÍMENNTUN
MARGRÉT FRÍMANSDÓTTIR
FORM. ÞINGFL. SAMFYLKINGARINNAR
Það er stór stund þegar barn
byrjar í skóla. Það var því mikill
spenningur á mínu heimili í haust
þegar eldri dóttir mín byrjaði í 1.
bekk og sú yngri í leikskóla.
Einnig er þetta stór stund fyrir
okkur foreldrana enda væntingar
til skólans ekki síður miklar hjá
okkur. Það örlar á dálitlum ótta
við að sleppa hendinni af litla
barninu sínu inn í þennan stóra
heim sem skólarnir eru og vonar
maður að barnið sé tilbúið að
mæta þeim kröfum sem skólarn-
ir gera til þeirra. Að sama skapi
vona ég að skólarnir standi undir
mínum kröfum. Ég sé fram á að
dætur mínar eigi eftir að taka út
mikinn þroska á komandi árum og
hlakka ég til að fylgjast með þeim
á skólabrautinni því skólalífið
getur verið svo óhemju skemmti-
legt og fjölbreytt. En til þess að
svo verði þarf að standa vel að
skólum og starfsumhverfi þeirra.
Það skiptir mig miklu máli sem
foreldri að skólarnir sem dætur
mínar ganga í séu eins og best
verður á kosið.
Að mínu mati hefur Garðabær
verið í forystu í skólamálum í
langan tíma og geri ég einfaldlega
þá kröfu sem Garðbæingur að
hann verði það áfram um ókomna
framtíð.
Fimmtudaginn 10. nóvember
verður haldið Skólaþing í Garða-
bæ og þar getum við, ég og þú,
haft áhrif á stefnu bæjarins í
skólamálum. Þar er kallað eftir
sjónarmiðum okkar foreldra og
annarra bæjarbúa í þeim málefn-
um sem varða tónlistar-, leik- og
grunnskóla Garðbæjar. Ég ætla
ekki að láta mitt eftir liggja og
mun ég mæta með hagsmuni
barna minna fyrir brjósti.
Ég hvet alla foreldra til þess að
taka þátt í því að móta skólastefnu
Garðabæjar. Sýnum ábyrgð í verki
með því að mæta og taka þátt svo
skólar Garðabæjar verði góðir
staðir fyrir börnin okkar.
Höfundur er
foreldri í Garðabæ.
Láttu ekki þitt eftir liggja!
UMRÆÐAN
SKÓLASTARF Í
GARÐABÆ
HRAFNKELL PÁLMARSSON
Að mínu mati hefur Garðabær
verið í forystu í skólamálum í
langan tíma og geri ég einfald-
lega þá kröfu sem Garðbæing-
ur að hann verði það áfram
um ókomna framtíð.