Tíminn - 09.06.1979, Síða 6

6
Laugardagur 9. Júnl, 1979
r
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Simi
86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verð I lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl.
3.000.00 — á mánuöi. Blaðaprent
J
Hótun Vinnuveitenda-
sambandsins
Það eru góð tiðindi.að verkfalli mjólkurfræðinga
hefur verið aflýst og deilan milli þeirra og vinnu-
veitenda þeirra leyst á þann veg, sem báðir aðilar
mega við una og raunar þjóðin öll, þvi að lausnin er
innan þess efnahagsramma, sem eðlilegur er undir
rikjandi kringumstæðum. Verkfall farmanna
heldur hins vegar áfram, en nokkuð mun þó hafa
þokazt þar i samkomulagsátt og verið gengið til
móts við óskir þeirra i sambandi við yfirvinnu, en
þeir munu hafa lagt verulega áherzlu á þann þátt.
Ef farmenn sýna nú svipaða sanngirni og
mjólkurfræðingar, ætti að vera unnt að leysa deilu
þeirra og atvinnuveitenda þeirra á friðsamlegan
hátt án teljandi dráttar.
Þar sem verkfallsmálin eru að þróast i þessa átt,
er erfitt að átta sig á þvi að Vinnuveitendasamband
íslands hefur gripið til þess að boða verkbann frá og
með 18. þ.m.
Það verður ekki séð, að slik verkbannsboðun
greiði fyrir lausn deilunnar, heldur hið gagnstæða.
Ef farmannadeilan væri ekki leyst fyrir 18. þ.m.,
gætu farmenn bent á,að þeir bæru ekki ábyrgð á
nema takmörkuðum hluta þeirrar vinnustöðvunar
sem yrði eftir þann tima,eða aðeins hjá þeim fyrir-
tækjum, sem hefðu stöðvast vegna efnisskorts.
Vinnuveitendasambandið bæri ábyrgð á vinnu-
stöðvun hjá öllum öðrum fyrirtækjum og hún yrði
miklu viðtækari en vinnustöðvun sú,sem hlytist af
farmannaverkfallinu. Þeir atvinnurekendur, sem
fylgdu fyrirmælum Vinnuveitendasambandsins án
þess að þurfa að stöðva fyrirtæki sin vegna efnis-
skorts.væru ekki aðeins að valda sjálfum sér miklu
tjóni heldur þjóðinni i heild. Slikt myndi ekki skapa
vinnuveitendum og atvinnurekstrinum samúð.
Sú hætta er jafnframt fyrir hendi að ýmsir þrýsti-
hópar noti sér verkbann Vinnuveitendasambands-
ins til þess að halda áfram deilum og krefjast óeðli-
legra kauphækkana, þótt farmannadeilan leystist.
Með verkbannsboðuninni getur Vinnuveitendasam-
bandið þvi verið að efna til áframhaldandi og vax-
andi stéttastriðs.sem ekki verður séð fyrir endann á
og vafasamt er að forustumenn þess hafi gert sér
grein fyrir áður en þeir tóku ákvörðunina um verk-
bannið.
Það er rétt,að vinnulöggjöfin heimilar verkbann,
en reiknað er með þvi, þegar hún var sett, að at-
vinnurekendur gripu ekki til slikra aðgerða fyrr en i
allra siðustu lög. Þótt staðan sé á ymsan hátt erfið
atvinnurekstrinum nú, er hún ekki slik, að verk-
bann geti talizt eðlilegt.
Það hefur ekki farið fram hjá neinum, að áhrifa-
miklir stjórnarandstæðingar hafa predikað undan-
farið,að rikisstjórn og Alþingi eigi ekki að skipta sér
af þvi,þótt verkföll og verkbönn grafi grundvöllinn
undan atvinnurekstrinum og afkomu þjóðarbúsins.
Það eigi að veita stéttum fullt frelsi til að berjast og
láta þann sigra, sem sterkastur er. Óneitanlega
hlýtur mönnum að koma þess striðsboðskapur i hug
i sambandi við verkbannsboðun Vinnuveitenda-
sambandsins. Forustumenn Vinnuveitendasam-
bandsins ættu að hugsa sig vel um áður en þeir láta
hótun sina um slikt stéttastrið og allsherjarverk-
bann yrði,koma til framkvæmda.
Þ.Þ.
Erlent yfirlit
Róttæki flokkurinn
varð sigurvegarinn
Áfall fyrir hina „sögulegu málamiðlun”

Marco Pannella.
ROTTÆKI flokkurinn varð
óumdeilanlega sigurvegari I
þingkosningunum, sem fóru
fram á ítaliu um helgina. Hann
þrefaldaði atkvæöatölu slna frá
þingkosningunum 1976 og meira
en fjórfaldaði þingmannatölu
sina. Hann fékk meira fylgi en
gömlu miðflokkarnir tveir, Lýð-
veldisflokkurinn og Frjálslyndi
flokkurinn og næstum eins mik-
ið fylgi og sósialdemókratar.
Hann náði mestu fylgi frá
kommúnistum og kom þannig i
veg fyrir að Sósialistaflokkur-
inn fengi þá fylgisaukningu á
kostnað kommúnista sem hann
haföi gert sér vonir um.
Kommúnistar geröu sér orðið
grein fyrir þvl þegar leiö á
kosningabaráttuna að þeim
stafaöi mesthætta frá róttækum
og beindu þvl aöalspjótum sin-
um gegn þeim. Svo langt gengu
þeir i vissum áróöri sinum, að
Róttæki flokkurinn fékk úrskurð
dómstóls um bann gegn þessum
áróöri. Jafnframt krafðist
flokkurinn aö kommúnistar
greiddu honum skaðabætur sem
næmu 23 milljónum Islenzkra
króna. Dómur er ekki enn fall-
inn I þvl máli.
Þegar Róttæki flokkurinn er
undanskilinn uröu ekki stór-
felldar breytingar á fylgi flokk-
anna. Osigur Kommúnista-
flokksins varö að vísu verulegur
en hann tapaöi 27 þingsætum 1
neðri deildinni. Þvi hafði verið
spáð að hann myndi missa tals-
vert af þvl fylgi sem hann fékk I
þingkosningunum 1976 en þá
varð fýlgisaukning hans mjög
veruleg. Hins vegar haföi verið
spáð að Kristilegi flokkurinn
sem varð fyrir miklu tapi 1976,
myndi rétta við aftur en af þvl
varð ekki. Hann tapaöi nokkru
fylgi en missti þó ekki nema eitt
þingsæti I neðri deildinni.
Flokkarnir I miöiö unnu hins
vegar lltillega á. Sóslalistar
bættu við sig 5 þingsætum I
neðri deildinni,sósialdemókrat-
ar 5, Lýöveldisflokkurinn 2 og
Frjálslyndi flokkurinn 4, Ný-
fasistar töpuðu 5.
Róttæki flokkurinn' bætti við
sig 14 þingsætum. Hann hafði
áður 4. Hann fékk ,nú 3.4%
greiddra atkvæöa 1 stáð 1.1% I
kosningunum 1976, en þá bauö
hann fram I fyrsta sinn.
ROTTÆKI flokkurinn segist
vera til vinstri við kommúnista,
en hafnar þó bæði marxisma og
stjórnleysi. Hann lýsir sig and-
vigan kerfinu, en bendir hins
vegar ekki á neitt ákveðið 1
staöinn. Það hefur aflaö honum
fylgis, að hann hefur tekiö að
sér forustu um aö koma fram
vissum málum, sem komm-
únistar og sósialistar hafa ekki
fylgt fram nema með hálfum
huga, m.a. vegna kirkjunnar.
Þannig eru honum þökkuð lög
um hjónaskilnaöi og fóstureyö-
ingar, en hann knúöi fram þjóö-
aratkvæðagreiöslur um þessi
mál.
1 kosningabaráttunni nú gerði
flokkurinn það að meginmáli
slnu, að berjast gegn hinni svo-
kölluðu „sögulegu málamiðlun”
kommúnista, en hún er fólgin I
þvl, aö kommúnistar og kristi-
legir demókratar eigi að taka
höndum saman um rlkisstjórn.
Róttæki flokkurinn hélt þvl hins
vegar fram, aö flokkarnir til
vinstri ættu að vinna saman
gegn kristilegum demókrötum.
Leiðtogum kommúnista var
mjög illa við þennan áróöur,
eins og áður segir, enda virðist
komið 1 ljós, að hann hafi reynzt
þeim skaölegur.
Framtiö Róttæka flokksins
veldur nú á þvl, hvernig honum
tekst að nota sér þennan sigur
sinn. Ýmsir spá þvl, aö flokkur-
inn verði aöeins stundarbóla.
Aðrir benda á, að taka veröi
með 1 reikninginn, að foringi
hans, Marco Pannella, sé snjall
áróöursmaður.
SÖKUM þess, að ekki uröu
neinar stórfelldar breytingar á
fylgi flokkanna, verður ekki
auöveldara aö mynda stjórn
eftir en áöur. Kommúnistar lýsa
sig enn fylgjandi hinni „sögu-
legu málamiölun” og hefúr
Berlinguer foringi þeirra árétt-
aö það eindregið að sigur
Róttæka flokksins breyti ekki
neinuíþeim efnum. Meðal hægri
manna I flokki kristilegra
demókrata hefur andstaöan
gegn hinni „sögulegu málamiðl-
un” harönaö. Þeir láta sig
dreyma um stjórnarmyndun
með sóslalistum einum, en
samanlagt hafa þeir og kristi-
legir demókratar meirihluta 1
neðri deildinni, eða þá með
þeim og miðflokkunum tveimur
eða þremur. Óliklegt þykir, að
sósialistar treysti sér til aö vera
I stjórn meö kommúnista i
stjórnarandstöðu.
Liklegt þykir, að núverandi
stjórn Andreottis sitji fram yfir
flokksþing kristilegra demó-
krata, sem haldiö veröur i
september, og ekki veröi unnið
formlega að myndun nýrrar
stjórnar fyrr en eftir það.
Fylgi flokkanna varð sem hér
segir i kosningunum til neðri
deildarinnar: (Innan sviga eru
tölur frá kosningunum 1976):
Kristilegir demókratar fengu
38.3% (38.7%) greiddra atkvæða
og 262 ( 263) þingmenn.
Kommúnistar fengu 30.4%
(34.4%) greiddra atkvæða og
201 (228) þingmenn.
Sósialistar fengu 9.8% (9.6%)
greiddra atkvæöa og 62 ( 57)
þingmenn.
Nýfasistar fengu 5.3% (6.1%)
greiddra atkvæða og 30 ( 35)
þingmenn.
Sósialdemókratar fengu 3.8%
(3.4%) greiddra atkvæða og 20
(15) þingmenn.
Róttækir fengu 3.4% (1.1%)
greiddra atkvæða og 18 (4)
þingmenn.
Lýðveldissinnar fengu 3%
(3.1%) greiddra atkvæöa og 16
(14) þingmenn.
Frjálslyndir fengu 1.9%
(1.3%) greiddra atkvæða og 9
(5) þingmenn.
Einingarflokkur öreiganna
fékk 1.4% (1.5%) greiddra
atkvæða og 6 (6) þingmenn.
Aðrir minni flokkar fengu
samanlagt sex þingmenn.
Meðal þeirra eru þrir frá
Suður-Týrol. Þ.Þ.
Enrico Berlinguer.