Ísafold - 12.12.1903, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu einni eöa
tvisv. í viku. Verð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l*/2 doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
Reykjavik laugardaginn 12. desember. 1903
76 blað.
jfíusém/ó Jltatyaú'ih
I. 0. 0. F. 852398‘/a.
Augnlækning ókeypis 1, og 8. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 i spltalanum.
Forngripasafn opið mvd. og ld. 11
—12.
Frilœkning á gamla spítalanum (lækna-
akólamim) á þriðjudögum og föstudögum
kl. 11-12.
K. F. JJ. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl.lOsiðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8‘/2 siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
ag kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravitj-
sndur kl. 10*/a—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
td. 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. til útlána.
Ndttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið
& sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Igp** Næsta bl. mið-
Yikudag 16. þ. mán.
Brlend tíðindi.
Khöfn 29. nóv. 190.1
Ekki er enn friði slitið út af van-
•efndum Rússa að skila aftur ránfeng
aínum, M a n c s j ú r í u. f>að átti að
gerast 8. október eða byrja á því þá.
Sama dag bundust Kínverjar samn-
ingi við Japansmenn og öðrum við
Bandaríkjamenn í Vesturheimi um,
að 3 hafnarborgir í Mantsjúríu,
Mukden og tvær aðrar, skyldu öllum
þjóðum frjálsar og heimilar til upp-
siglingar og verzlunarviðskifta. En
nú hafa RÚ89ar varnað Kínverjum,
með sviksemi sinni, að halda þessa
samninga. Mundi því næst liggja, að
þeir veittust allir að Rússum: Kín-
verjar, Japansmenn og Bandaríkja-
menn. Einir áræða Kínverjar það
vitanlega ekki, þó að raunar altalað
sé, að þeir séu ólíku betur undir það
búnir nú, heldur en fyrir nokkrum
árum, er þeir og Japansmenn áttust
við. Nú ganga sífelt sögur af því,
hve ilt Japansmenn eigi með að stilla
sig um að rjúka í Rússa, og stundum
berst flugufregn um, að þeir hafi rek-
ist á, en það er þá borið aftur.
Öðrum þræði er hálfbúist við að
Rvissum og Bretum lendi saman í
T i b e t. f>ar hafði verið í sumar
saxaður niður dálítill brezkur liðs-
flokkur, er þar var kominn inn fyrir
landamæri, að sumir segja til að jafna
á land8raönnum fyrir einhvern óskunda,
er þeir höfðu af sér gert, en um leið
til landkönnunar. f>eir vilja helzt
engan útlending sjá á sinni lóð, Tí-
betsbúar, og hver sá hefir fyrirgert
lífi sínu, er forvitnast um höfuðborg-
ina Lassa. f>ar situr höfðingi þeirra
og æðsti prestur Dalaj-Lama. f>egar
tíðindin bárust varakonungi Breta á
Indlandi, gerði hann út nýja liðssveit,
tífalt öflugri, og skyldi nú halda hlífð-
arlaust og beint til Lassa og jafna á
stjórninni þar vægðarlaust. f>essu
kunna Rússar miðlungi vel, þykir
sér vera fráskákað að raunalausu og
kvíða því, að það hafi ill eftirköst, ef
Tíbet kemst á vald Breta, því að svo
er sagt, að svo mikil lotning sé borin
fyrir því helga riki Tíbet um alt
Kínaveldi og þótt víðar sé leitað, að
það mundi óðara verða þjóðtrú þar,
að sú þjóð, er kúgað hefði það undir
sig, hlyti að vera heimsins voldugasta
ríki. En að slíku sjá Rússar fram á
að sér mundi verða mikill hnekkir.
Svo fór að lokum, að ekki treysti
Tyrkjasoldán sér annað en að
ganga að því, sem Rússar og Austur-
ríkismenn fóru fram á við hann, til
verndar Makedónum, með því og að
hann varð þess áskynja, að þau hin
stórveldin mundu verða hörð í kröf-
um, þegar til þeirra kasta kæmi.
Hvern árangur sem þetta hefir, þá
er búizt við vopnahlé vetrarlangt, en
að Makedónar muni taka aftur til
óspiltra mála í vor, ef ekki verður þá
búið svo um þeirra stjórnarhagi, að
við megi hlíta.
Fyrir tveimur árum lagði Otto
Nordenskjöld, sonur Adolfs E. Nord
enskjölds hins fræga, á stað frá Gauta-
borg í suðurheimsskautsför á skipi, er
hét Antartic og gert var út á ríkis-
kostnað að nokkru, en nokkurt fé
Iagði fram Oscar Svíakonungur. f>eir
voru 26 saman félagar á skipinu, þar
á meðal ýmsir vísindamenn, er gera
skyldu ýmsar vísindalegar rannsóknir
í ferðinni. Nordenskjöld hafði svo
ráð fyrir gert,- að ef hanu væri ekki
aftur kominn og ekkert fréttist til sín
vorið 1903, mætti búast við að eitt-
hvað væri að til muna. Fyrir því
gerðu Svíar út í sumar annað skip að
leita hans, Fridthjof; voru á því
nokkrir franskir vísindamenn, þar á
meðal Charcot hinn yngri, er þar að
auki lagði fé til fararinnar frá sinui
hálfu. Öðrum þræði var gert út her-
skip frá Argentína, Uruguay, í stau
erindum. f>að kom aftur fyrir skömmu
úr sinni ferð og hafði verið svo hepp-
ið, að finna þá Nordenskjöld og félaga
hans alla, nauðulega stadda að vfsu
en þó með lífi, nema einn hásetinn
var dauður. “þeir höfðu mist skip sitt
12. febrúar i\etur sem leið; þaðlenti
milli bafísjaka og sökk með mestöllu
því, er innanborðs var. Eftir það hrökt-
ust þeir félagar úm ísa og óbygðir og
komust í miklar nauðir. Láta þó vel
af erindislokum að því leyti til, að
þeir hafi gert allmerkar landkannanir
og mikils háttar vísindalegar uppgötv-
anir af ýmsu tagi, fundið steinrunnin
dýr og jurtir, áður óþekt, og þar fram
eftir götunura. Svíar ætla að senda
herskip til Suðijr-Ameríku til að sækja
þá.
Slæmar fréttir bárust nýlega af
Grænlandsförunum Mylius-
Erichsen og hans fclögum, er þangað
héldu í fyrra, í því skyni aðallega, að
kynna sér þjóðháttu og safna þjóð-
sögum m. m. meðal skrælingja, eink-
um heiðingjanna í nyrztu bygðunum.
Einn þeirra kom heim aftur hingað í
sumar, Alfr. Bertelsen læknir. Af
hinura þremur sögðu skozkir hvalarar
í haust, að þeir hefðu hitt þá í sum-
ar í Saundersey nyrzt í Baffinsflóa,
mjög nauðulega stadda, illa til fara
og hafandi ekki annað skýli en rifið
tjald fornfálegt, og var einn þeirra
þar að auki til muna veikur, Harald-
ur Moltke málari, sá er var einn í
norðurljósarannsóknarförinni á Akur-
eyri fyrir nokkrum árum. Hvalararnir
gátu ekki tekið þá með sér, segir sag-
an, en hjálpuðu þeim um efnivið í
bát, skotfæri og annað. f>etta er hið
síðasta, er af þeim hefir frézt. En
margir gera sér von um, að hér fari
eitthvað milli mála og að ekki sé von-
laust um að sjá þá heila á hófi næsta
sumar.
í síðustu fréttum láðist eftir að geta
um lát Theodor Mommsens,
hins fræga sagnaritara |>jóðverja; það
bar að 1. þ. m. og varð hann rúm-
lega hálfníræður. Hann var frægast-
ur fyrir rit sín og rannsóknir í sögu
Rómverja. Hann var frelsisvinur
mikill.
Kosningar í Bandaríkjunum í
Norður-Ameríku gengu upp og niður.
|>að var einna verst, að Tammany-
bófarnir í New-York báru nú hærra
hlut aftur og fengu skipaðan borgar-
stjóra úr sínum flokki.
§lys hafa orðið mikil á sjó nnd-
anfarið vegna óvenju storma. Meðal
annars fórst norskt gufuskip fyrir
Jaðri og druknuðu þar 17 menn. f>að
var á leið með timburfarm til Suður-
Ameríku.
K o n u n g s h j ó n i n ítölsku
voru nýlega á ferð í Lundúnum til að
endurgjalda heimsókn Játvarðar kon-
ungs í Róm í sumar. f>eim var fagn-
að forkunnar vel bæði af konungs-
fólkinu og borgarlýðnum, eins og lög
gera ráð fyrir. Talað mikið um þær
mundir um samdrátt með vesturríkj-
unum, Englandi, Frakklandi og Ítalíu.
En stjórnin ítalska hefir haft orð á
því jafnframt, að trygg væri hún við
þríveldasambandið og er það sjálfsagt
gert eftir bendingu frá Berlín og Vín.
|>að bar til í þessari Englandsför, er
þeir konungarnir og föruneyti þeirra
voru í veiðiför skamt frá Windsor, að
drotningarnar komu þar til samlætis,
er snæða skyldi í rjóðri einu, að skot
bljóp fyrir ógætni af byssu Viktors
Emanúels konungs og þaut mjög
nærri höfði drotninganna beggja, Al-
exöndru og Helenu. Lá þar mjög
nærri hrapallogu slysi og harla sögu-
legu.
Einhver hinn mesti og frægasti frið-
arfrömuður, sem nú er uppi, prófessor
Fr. Martens í Pétursborg, hefir birt
nýlega f frönsku tímariti merkilega
ritgjörð eftir sig um það mál, og legg-
ur hann þar til meðal annars, að
Danmörk sé lýst friðhelg hvenær sem
aðrar þjóðir beitast vopnum, líkt, og
Sviss og Belgía, en segir að þó svo
yrði, þá sé sjálfsagt af Dönum, að
hafa landvarnir hjá sér í góðu lagi;
hitt væri sjálfsmorð.
Vel er látið af því, að V i 1 h j á 1 m i
k e i s a r a muni batna til hlítar kverka-
meinið. En ekki má hann tala neitt
enn og mun honum þykja það ó-
skemtilegt. Margan uggir þó, að
þetta muni vera uppbaf krabbameins,
með því að það varð banamein for-
eldra hans beggja, En því þarf að
halda leyndu í lengstu lög, ef svo
væri.
Chamberlain hamast í vernd-
artollabaráttu sinni; þýtur eins og ör-
skot fram og aftur um land alt, og er
víðast gerður góður rómur að máli
hans meðan á því stendur, með því
að maðurinn er hinn mesti mælsku
snillingur. En mótspyrna er að öðru
leyti ákaflega megn móti honum með-
al allra stétta. Nú er mælt að hann
ætli að bregða sér til Kanada og
flytja þar fagnaðarboðskap sinn og
skreppa þaðan til Washington og
heyra hljóðið í stjórnvitringunum þar.
Um ríkisstjórnarafmælið
hér 15. þ. m. er ekkert sögulegt að
herma. Konungur og hans fólk hafð-
ist við f kyrþey úti í Frédensborg.
En mikill sægur barst þangað af á-
vörpum og fagnaðarskeytum úr öllum
áttum, J>eirra á meðal var eitt frá
Tyrkjasoldáni.
íslandsbanki.
Danska verzlunarblaðið »Börsen«
flytur um hann svolátandi grein 28.
f. m.
»Að svo sem hálfum mánuði liðn-
um verður opnuð Kaupmannahafnar-
deild íslandsbanka og hefir hún feng-
ið húsnæði í nýju byggingu prívat-
bankans. Stórkaupmaður A 1 e x a n d-
er Warburg er kjörinn stjórnandi
deildarinnar, en hann hefir ásamt
hæstaréttarmálafærslumanni Arntzen
frá fyrstu byrjun barist fyrir þessum
íslenzka seðlabanka og fengu þeir
stofnunarleyfið í fyrra.
Stórkaupmaður Warburg er einn
af stjórnendum verzlunarfélagsins
Leontio Warburg & Sön og alþektur
meðal verzlunarstéttar Kaupmanna-
hafnar, enda hefir hann jafnan haft
mikinn áhuga á fjármálum og hag-
fræði og ber því rnjög gott skyn á
hvorttveggja.
Ætlast er til að aðalbankinn í
Reykjavfk taki til starfa 1. febr. 1904,
sama daginn sem nýi ráðherrann tek
ur við embætti sínu. |>ó er eigi með
öllu víst að þetta takist; það er hæp-
ið að seðlagerðinni verði svo fljótt
lokið; það var beðið eftír þvf, að nýja
íslandsmerkið, valurinn, yrði samþykt
af konungi. Ymsir listamenn hafa
verið beðnir að gera uppdrátt að
seðlunum, en á þeim á að vera mynd
konungs og merki landsins, eins og
sjálfsagt er.