Tíminn - 08.02.1986, Blaðsíða 7

Tíminn 7
Laugardagur 8. febrúar 1986
Stórstígar f ramfar-
ir í alifuglarækt-
inni í Danmörku
Hvað kaupirþú marga
unga í einu?
Ég kaupi oftast um 140.000
unga. Mér tekst næstum því að ná 7
umferðum á ári. Þá væri ég kominn
með um 980.000 unga á ári sem ég
keypti. Það vantar 12 daga á árið að
ég nái þessum 7 umferðum. Það er
annars best ég láti þig hafa tölvu-
útskrift yfir síðasta hóp, sem ég
sendi í sláturhúsið.
Annarbúskapur
á Frihedsminde
Eftir spjallið um kjúklingana og
mikla kaffidrykkju fórum við Erik í
skoðunarferð um útihúsin. Fyrst
komum við þar sem voru þrjátíu
fallegir holdagripir. Voru það
blendingar af rauðum dönskum og
svissneskum brúnum nautgripum.
Þá voru í stíu Herfordfjölskylda
sex gripir. Nokkrar kindur voru í
kró, af gotnesku fjeldfjárkyni. í
svínahúsinu voru 500 grísir, nær til-
búnir til að senda í sláturhúsið.
Samtals selur Erik 2000 sláturgrísi á
ári: Hann kaupir unggrísi, 25 kg.
þunga og borgaði fyrir þá dkr. 420.
Þegar grísirnir eru sendir í slátur-
húsið vega þeir um 90 kr á fæti.
Erik fékk að jafnaði dkr. 940.- fyrir
hvern grís sem hann seldi fyrr á ár-
inu.
Hann geymir kom fyrir
Efnahagsbandalagið
Næst komum við í kornhlöðuna.
Þar í stíu voru 12.500 tonn af byggi,
sem EB keypti af Erik s.l. haust
eins og af öðrum bændum víðsveg-
ar í EB-löndunum. Erik fékk dkr.
1,58 á kg greitt út. Nú fær hann
ávísun mánaðarlega frá aðalstöðv-
um EB, en það er greiðsla fyrir að
geyma kornið. Erik reiknaði með
að hann mundi fá um dkr. 200 þús-
und (940 þúsund íslkr.) í húsaleigu
tekjur á þessu ári. Þetta taldi Erik
auðveldustu tekjuöflunina í allri
hans búskapartíð. Erfiðlega geng-
ur að selja korn á frjálsum mark-
aði, svo það má reikna með að
danskir bændur geti á næsta ári
fengið greidda leigu fyrir að geyma
korn af tveim uppskerum. Þá taldi
Erik ástæðulaust að vera að slíta
sér út öllu lengur við búskapinn.
í lok heimsóknarinnar þá spurði
Erik mig hvort ekki væri markaður
fyrir danska kjúklinga á Islandi
„þið getið fengið stykkið á dkr. 8
eða jafnvel fyrir eitthvað minna.
Landbúnaðarsjóður EB kemur til
að greiða niður þennan útflutn-
ing“. Ég taldi heldur litla mögu-
leika á þessu. Það var þakkað fyrir
sig og haldið úr hlaði, en mér varð
að orði við ferðafélaga minn.
„Mikið lán er það fyrir íslenska
sauðfjárbændur hvað kjúklinga-
bændur á íslandi eru langt á eftir
starfsbræðrum sínum í Dan-
mörku.“
Þettalaség
út úr skýrslunni
Þann 21. september keypti Erik
140.148 daggamla unga. Hann
greiddi dkr. 1,82 fyrir ungann
(íslkr. 8,40). Þegar ungarnir voru
40 daga gamlir voru þeir sendir í
sláturhúsið, þeim hafði þá fækkað
niður í 135.565. Meðal sláturvigt
reyndist vera 1,2 kg.
Meðal fóðureyðsla á fugl var 3,0
kg. eða sem svarar 2,5 kg. af fóðri
fyrir hvert eitt kg. sláturvigt. Fóð-
urkostnaður á fugl var dkr. 6,22.
Fóðurblandan var keypt frá KFK
og kostaði dkr. 2,20 á kg. Erik
bætti við blönduna 20% hveiti, sem
ræktað var á staðnum.
í þessum flokki urðu vanhöld
3,3%, sem var nokkru meira en
meðaltalið hefur verið undanfarin
ár hjá Erik.
Sláturhúsið kaupir ungana og
greiddi við afhendingu dkr. 9,37
Hereford - vinsælasta holdanautakyn í heiminum.

Frá Frihedsminde á Falstur.
Skömmu fyrir síðustu jól heim-
sótti ég Erik Begtrup bónda á Fri-
hedsminde skammt frá Rödby í
Danmörku.
Árlega selur hann um 2000
sláturgrísi, 60 holdanaut, 840.000
holdakjúklinga og mikið af korni
og fræi. Samt græðir Erik einna
mest á því að leigja Efnahags-
bandalagi Evrópu húsnæði undir
korn, sem hann sjálfur ræktaði og
seldi til bandalagsins á síðastliðnu
hausti. Við Erik ræddum aðallega
um kjúklinga og ætlunin er að
koma þessu rabbi okkar áleiðis til
lesenda Tímans.
Hvenærfórstþú
að ala kjúklinga?
Það eru ekki nema 5 ár síðan. Ég
er eiginlega að þessu fyrir tengda-
föður minn, sem veiktist þá og hef-
ur verið óvinnufær síðan. Hann var
aftur á móti með þeim fyrstu í þess-
ari búgrein, en hann fór af stað um
1960. Það hefur orðið mikil breyt-
ing síðan þá. Nú eru allir með fugl
af sérstökum bandarískum stofni,
sem fæstir vita hvernig hefur orðið
til.
Hvaðanfáið
þið kjúklinga?
Við kaupum daggamla unga frá
útungunarstöð, skammt héðan.
Þessi útungarstöð kaupir unga frá
sérstakri kynbótastöð. Við sem erum
í sláturfuglunum, kaupum unga í
þriðja lið frá stofnfuglinum. Það er
100% verkskipting hér í landi. Þess
eru dæmi að útungunarstöð sem
framleiðir um 500 þúsund unga á
viku kaupi öll útungunareggin að.
Samkeppnin er hörð á markaðn-
um og mikið til af kjúklingum í
frystihúsum í V-Evrópu. Eg get
nefnt sem dæmi, að eitt stærsta slát-
urhúsið í Frakklandi liggur með 60
þúsund tonn í frystigeymslum. Þar
í landi eru kjúklingar ekki frystir
nema í algjörri neyð.
Þessar miklu birgðir þrýsta verð-
inu niður. Það er frjálst að versla
með kjúklinga innan EB eins og
með aðrar landbúnaðarafurðir. í
Danmörku eru nokkur þúsund
tonn í frystigeymslum.
Heildar framleiðsla í Danmörku
er um 100 þúsund tonn á ári. Með-
alneysla á alifuglakjöti er um 11,5
kg á mann, eða í heild um 60 þús.
tonn.
Verðið er mjög lágt. Ég hefi séð í
auglýsingum boðna kjúklinga á
dkr. 15.- (um 70.- íslkr.). Annars
er verðið í smásölu 25,- - 30,- dkr.
fyrir 1200 g kjúkling.
Það verður reynt að minnka
framboðið, útungunarstöðvarnar
hafa þegar dregið úr útungun og
það er minna framboð á daggöml-
um ungum en oft áður.
Erdýrtaðbyggja
yfir kjúklinga?
Fyrir álíka framleiðslu og við
erum með mundi kostnaður vera
um dkr. 5 milljónir. Reiknað er
með að fastur kostnaður á kjúkling
í nýjum húsum sé um 1 kr. Ef húsin
hjá mér væru ný, þá, hefði ég í af-
gang fyrir hvern kjúkling rétt um 4
aura.
Dóttir Eriks á þennan smáhest.
Þegar greinarhöfundur ávarpaði
hann á íslensku, varð hann greini-
lega gripinn heimþrá - en hesturinn
var ekki íslenskur þegar betur var
að gáð.
Erik Begtrup.
Agnar Guðnason:
fyrir ungann (íslkr. 44) Slátur-
kostnaður á fugl var dkr. 3,00.
Breytilegur kostnaður á fugl
dkr. 8,33. Þá voru eftir dkr. 1,04 til
að greiða húsaleigu og vinnulaun.
Tveir menn annast kjúklinga-
uppeldið. Á síðasta ári var hagnað-
ur Eriks rétt um dkr. 500 þúsund af
kjúklingabúskapnum.
Er öllum bændum frjálst
að hefja framleiðslu
á kjúklingum?
Já, það má hver og einn fara í
þessa framleiðslu, sem hefur til
þess aðstöðu. Það er einn þrösk-
uldur á vegi þeirra, sem vilja byrja,
en það er salan. Ég efast um að
nokkurt kjúklingasláturhús kæri
sig um að bæta við nýjum fram-
leiðendum.