Tíminn - 13.08.1987, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 13. ágúst 1987
Tíminn 5
Skýrsla heilbrigðisráðuneytis um lyfjanotkun:
Notkun svefnlyfja hefur
tvöfaldast á fimm árum
Notkun geðlyfja hér á landi
svarar til þess að 6. hver íslending-
ur yfir tvítugt sé „dópaður" dag-
lega. Rúmlega helmingurinn eru
svefnlyf. En notkun svefnlyfja tvö-
faldaðist á aðeins 5 árum, frá 1981
til 1986 og svaraði þá til þess að nær
tíundi hver landsmaður hafi tekið
inn venjulegan dagsskammt af
svefntöflum hvern einasta dag
ársins. Stjórnendur í heilbrigðis-
ráðuneytinu telja verulega ástæðu
til aðgerða til þess að reyna að
draga úr þessari gífurlegu svefn-
lyfjanotkun.
Sofandi við stýrið
„Kannski að það sé m.a. vegna
svefnlyfjaátsins sem íslendingar
eru svo slæmir bílstjórar," sagði
Ingolf J. Petersen deildarstj. í
lyfjamáladeild heilbrigðisráðu-
neytisins. Ingolf hefur samið
skýrslu um lyfjanotkun á fslandi á
árunum 1975 til 1985, sem hann
ásamt heilbrigðisráðherra og ráðu-
neytismönnum kynnti á blaða-
mannafundi í gær.
Ríkið 80% þeir
veiku 20%
1 skýrslunni kemur fram að
Tryggingastofnun þurfti að greiða
um 1.065 milljónirfyrirlyfásíðasta
ári (um 4.400 kr. á hvern
landsmann). Miðað við hækkun
framfærsluvísitölu frá 1981 hafa
lyfjaútgjöldin aukist um 38%, eða
sem nemur tæplega 300 milljónum
króna á þessu fimm ára bili, þrátt
fyrir að verð sérlyfja hafi lækkað
töluvert miðað við þá vísitölu á
þessu tímabili. Sjálfir greiða sjúkl-
ingarnir svo um 20% lyfjaverðsins
beint, eða um 266 milljónir til
viðbótar framangreindri tölu.
Yfir helmingur þjóðarinn-
ar á lyfjum daglega
Lyfjanotkun er í skýrslunni
mæld í venjulegum dagskömmtum
Ingólf J. Petersen, deildarstjóri.
og í hlutfalli við fólksfjölda í land-
inu ár frá ári. (Að 10. hver noti
svefnlyf daglega, 5. hver hálft árið
eða hver einasti í 5 vikur á ári er
því raunverulega mismunandi túlk-
un á sömu niðurstöðu).
Heildarnotkun innvortis lyfja á
síðasta ári svaraði til þess að 55 af
hverjum 100 landsmönnum (frá
fæðingu og upp úr) hafi notað
dæmigerðan dagsskammt af lyfjum
hvern einasta dag ársins, (eða hver
einasti landsmaður meira en ann-
anhvern dag). Það er aukning frá
42 af hverjum 100 árið 1981.
Magasár, harðlífi,
ígerðir, bólgur
og svefnleysi
Miðað við allt lyfjaátið mætti því
ætla að heilsufar landsmanna væri
afar bágborið og fari síhrakandi,
sérstaklega hvað varðar magasár,
harðlífi, blóðleysi, gikt, anda-
teppu, blóðþrýsting, og ígerðir,
auk svefnleysis. Þannig hefur notk-
un magalyfja nær tvöfaldast s.l. 5
ár. Þar í flokki er m.a. rándýrt lyf
við magasári, hvers notkun hefur
margfaldast svo undanfarin ár, að
ráðuneytismenn eru teknir að
gruna lækna um að gefa fólki það
við brjóstsviða þó það sé gagns-
laust til þeirra nota.
Þá hefur notkun astmalyfja tvö-
faldast. Um 50% fleiri notuðu
hægðalyf og lyf við blóðleysi.
Sömuleiðis jókst notkun giktar-
lyfja um 50% á þessum 5 árum og
notkun verkjalyfja um þriðjung.
Notkun hormónalyfja annarra en
kynhormóna hefur fjórfaldst og
lyfja við þvagfærasýkingum fimm-
faldast.
Notum 150% meira af
sýklalyfjum en Danir
Þótt fslendingar hafi notað um
tvöfalt meira af sýklalyfjum á mann
en t.d. Danir á síðasta áratug hefur
enn orðið um 20% aukning hér á
landi. Á hinum Norðurlöndunum
hefur notkun þessara lyfja verið
lítið breytt undanfarinn áratug um
4-5 dagskammtar á mann á ári en
hér milli 9 og 10 dagskammtar á ári
frá 1983. Skýringar á þessari
gríðarlegu og vaxandi sýklalyfja-
notkun fslendinga eru sagðar vand-
fundnar.
Kvef og kvensjúkdómar
aukast ekki
Á hinn bóginn eru mörg dæmi
um lyf við gamalkunnum sjúkdóm-
um sem notkun hefur ekki aukist
á. Þar má nefna, gláku, ofnæmi,
parkinsonsveiki, flogaveiki, kvef
og hósta, kvensjúkdóma, svo og
neflyf og hálslyf.
Mestir peningar I
maga- og geðlyf
Miðað við kostnað er lyfjanotk-
unin langsamlega mest í 4 flokkum:
Heildsöluverð seldra meltingar-
færalyfja var um 140 milljónir á
síðasta ári, tauga- og geðlyfja um
133 millj. hjartalyfja um 129 millj.
og sýklalyfja um 109 millj. Heild-
söluverð þess sem selt var af þess-
um 4 lyfjaflokkum í fyrra var því
um 511 niillj. ogum 1.073 milljónir
króna ef smásöluálagningu og sölu-
skatti er bætt við.
Áhyggjur í
heilbrigðiskerfinu
Heilbrigðisráðherra lýsti áhyggj-
um manna í því ráðuneyti yfir hinu
stóraukna lyfjaáti og ekki síst þeim
gífurleguútgjöldum sem það kostar
Tryggingastofnun og þar með ríkis-
sjóð. Kvaðst ráðherra, Guðmund-
ur Bjarnason hafa ákveðið að
endurskipa nefnd þá sem skipuð
var á síðasta þingi til að kanna háa
álagningu á lyfjum og jafnframt
fela henni að kanna mun fleiri
þætti lyfjamálanna en áður var
ætlað. -HEI
Guðmundur Bjarnason, heilbrigðisráðherra ásamt Páli Sigurðssyni ráðuneytisstjóra og Finni Ingólfssyni
aðstoðarmanni SÍnum. I'ímamynd: Pjelur
Eignir þrotabús Kaupfélags Svalbaröseyrar boðnar upp:
Eignirnar fóru á 68 millj.
Allar eignir Kaupfélags Sval-
barðseyrar utan tvö íbúðarhús voru
boðnar upp á nauðungaruppboði á
Svalbarðseyri í gær. Utibú kaupfé-
lagsins við Goðafoss var einnig boð-
ið upp. Eignirnar fóru á samtals um
68 milljónir króna. Það er langt frá
lýstum kröfum sem gerðar voru í
þrotabú kaupfélagsins, því þær
munu nema tæplega þrjú hundruð
milljónum króna.
Stofnlánasjóður samvinnufélaga
sem samanstendur af Samvinnu-
bankanum og Samvinnusjóðnum
keypti verslunarhús kaupfélagsins á
9.200 þúsund. Samvinnubankinn
keypti sláturhúsið, frystihúsið og
reykhúsið á samtals um tuttugu
milljónir. Samvinnubankinn keypti
einnig kartöflugeymslu og stóra
skemmu sem var í eigu kaupfélags-
ins. Auk þess keypti Landflutninga-
sjóður ríkisins bragga sem þeir áttu
veð í á um 500 þúsund.
Hlutafélagið Kjörland keypti kar-
töfluverksmiðjuna á tæpar tuttugu
milljónir, en hluthafar í Kjörlandi
eru kartöflubændur í Eyjafirði,
Kaupfélag Eyfirðinga og Ágæti hf.
Stærstu kröfuhafar í eignir Kaup-
félagsins voru Samvinnubankinn
með um 20 milljónir og Iðnaðar-
bankinn og Iðnlánasjóður áttu einn-
ig kröfur að upphæð um 20 milljónir.
Aburðarverksmiðjan og ríkissjóður
voru einnig með svipaðar kröfuupp-
hæðir í þrotabúið.
Eftir er að samþykkja tilboðin og
gefa út afsöl fyrir kaupunum, þannig
að langt er í að þrotabú kaupfélags-
ins verði gert endanlega upp.
íbúðarhúsin tvö sem þrotabúið á
og undanþegin voru nauðungarupp-
boðinu í gær verða seld á frjálsum
markaði á næstunni.
Kartöfluverksmiðja Kaupfélagsins var slegin Kjöriandi en það hefur haft verksmiðjuna á leigu. Kaupverðið var um 20 milljónir kr.