Tíminn - 05.02.1994, Blaðsíða 5

Laugardagur 5. febrúar 1994

• * V ' / ■ ■
,
/ ‘ /’/i"" ' ■<* v''' ‘
/ / /■■*/■■ ■-.„ -
'/.rV-.-^Ví4-
i.f'. • ’

, ” *"■. ;■ •.*. -
„/ tröllahöndum" gœti sem best verib heitib á þessarí mynd, en á henni em börn ab klífa mynd eftir Ásmund Sveinsson.
Ár fj ölsky ldunnar
Tímamynd Cunnar Sverrisson
Valgeröur Sverrisdóttir skrifar
Við berum öll þá von í brjósti að
þetta ár, ár fjölskyldunnar, geti
orðið til þess að málefni hennar
verði tekin til ítarlegrar athugunar og
reynt að bæta úr þar sem t.d. ákvæöi
laga og reglugerða beinlínis stuðla að
því aö sundra fjölskyldum eða gera
þeim erfitt fyrir að halda saman.
Við tölum á hátíðarstundum um
homstein þjóðfélagsins, fjölskylduna.
Heimilið á að vera griðastaður einstak-
lingshis og njóta ákveðinnar friðhelgi.
Tímar atvinnuleysis
Nú, þegar vib íslendingar höfum í
fyrsta skipti í áratugi kynnst atvinnu-
leysinu fyrir alvöm, gerum við okkur
grein fyrír því ab brýnasta úrlausnar-
efni fjölskyldunnar í dag er að allir hafi
atvinnu.
Atvinnuleysi er sá vágestur, sem vib
íslendingar megum ekki sætta okkur
við. Þaö samrýmist ekki hugmyndum
okkar um félagslegt réttlæti.
Öryggi, velferbarkerfi
Það er, eða á að vera, hlutverk stjóm-
valda hverju sinni að skapa fjölskyld-
unni félagslegt öryggi.
Það er mikilvægt að þjóðfélagsupp-
byggingin sé þannig,
- að náið eftirlit sé með bamshafandi
konum,
- að böm komi í heiminn við notaleg-
ar aðstæður og undir eftirliti fagfólks,
- aö þau fái pláss á góðum leikskólum,
r aö þau fái kennslu hjá vel menntuö-
uni kennumm á samfelldum skóladegi
í gmnnskóla,
- að þau séu ömgg á leiö í skóla,
- að þau geti valið sér framhaldsnám
án tillits til efnahags og búsetu,
- að allir eigi rétt á þjónustu heilbrigö-
iskerfisins í veikindum eða ef böm
fæðast vanheil,
- að það séu til staðar félagsleg úrræöi
ef fólk hrasar eða misstígur sig á lífs-
brautinni,
- að öflugt tryggingakerfi sé til staðar
þegar á bjátar,
- að aldraðir fái vistun og aðhlynningu
þegar heilsa brestur.
Þetta er það sem vib í daglegu tali
köllum velferðarkerfi.
Pólitískar áherslur —
forgangsröðun
Velferðarkerfið kostar peninga. Pen-
inga, sem lagðir em fram úr sameigin-
legum sjóðum, með hugsjón sam-
hjálpar að leiðarljósi.
Það er síðan komið undir pólitískum
skoðunum og pólitísk- . ...
um áherslum hversu
öflugt velferðarkerfi
einstaklingar og flokk-
ar vilja skapa sínum
þjóðfélagsþegnum.
Pólitík er spurning um
áherslur og forgangs-
röbun.
Framsóknarflokkur-
inn byggir stefnu sína
á samhjálp og samvinnu. Vib fram-
sóknarmenn viljum félagslegt réttlæti,
sem byggir á öflugu menntakerfi, öfl-
ugu heilbrigöis- og tryggingakerfi, sem
veitir öryggi.
Þingsályktunartillaga frá 1980
Áriö 1980 vom tveir framsóknarmenn
fyrstir tfl að leggja fram á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um stefnu-
mörkun í fjölskylduvemd. Þetta vom
þeir Haraldur Olafsson og Alexander
Stefánsson.
í greinargerö með tillögunni kemur
m.a. fram að hiö hefðbundna hlutverk
innan fjölskyldimnar hafi breyst, auk-
in verkaskipting hafi átt stærstan þátt í
að raska þeirri efnahagsskipan, sem
stuðlaði að samheldni fjölskyldunnar.
Þrátt fyrir breytingamar í þjóðfélaginu
gegni fjölskyldan enn miklu hlutverki.
Innan hennar mótist böm og ungling-
ar, þar fari fram afdrifaríkasti hluti
uppeldis þeirra.
I þessari greinargerð kemur fyrir orbið
„fjölskyldupólitík", senniiega í fyrsta
skipti í þingskjali Alþingis.
Þetta er skrifað fyrir 14 ámm síðan, en
er ótrúlega líkt því ab hafa verið sagt í
gær.
Tillagan varb ekki útrædd.
Foreldrafræ&sla
Skipulögð foreldrafræðsla er bókstaf-
lega engin í dag, en úr því verður að
bæta. Það er svo sannarlega ekkert ein-
falt að ala upp bam og það skiptir
miklu máli hvernig það er gert. Ekki
bara fyrir foreldrana, heldur líka fyrir
<i þjóðfélagið.
Ég ætla ekki að
_ - halda því fram að alla
IVlenn eigi að steypa í sama
✓ I mót. Auövitaö er ekki
og mai “ til einhver ein aðferð
m • til þess aþ ala upp
etnl böm; þar verbur
brjóstvitið að ráða
miklu og aðstæöur
““hverju sinni og þar
að auki almenn skynsemi.
Það em þó nokkur gmndvallaratriði,
sem em mikilvæg, bæði þegar við töl-
um um þab sem er mikilvægt í uppeldi
og eins það sem er óæskilegt í uppeldi.
Fjölskyldan geti verib
meira saman
Það er óumdeilt að þab er til bóta fyrir
fjölskylduna að vera meira saman. Það
gæti t.d. verið skref í rétta átt að hætta
að ónáöa fólk á sunnudögum vegna
fundarhalda, nema að brýna nauðsyn
beri til. í þessum efnum eigum við
stjómmálamenn leik. Þess vegna var í
þessari viku gerö samþykkt í þingflokki
framsóknarmanna, sem er svohljóð-
andi:
„Þingflokkur framsóknarmanna sam-
þykkir á þingflokksfundi þann 31.
janúar 1994, í tilefni af Ári fjölskyld-
unnar, að efna ekki til stjómmálafunda
á sunnudögum nema í sérstökum und-
antekningartilfellum.
Ennfremur samþykkir þingflokkurinn
að beina því til annarra þingflokka að
samþykkja slíkt hið sama."
Fjölskyldan — þjóöfélagib
Hvemig væri að setja sér það á ári fjöl-
skyldunnar að reyna að hugsa þjóðfé-
lagið meira út frá fjölskyldunni, en ekki
fjölskylduna út frá þjóðfélaginu. í fljótu
bragði halda kannski einhverjir að það
sé „óhagkvæmara í efnahagslegu til-
Liti".
Mér segir þó svo hugur að þaö yrði
bókstaflega á hinn veginn. Það er t.d.
dýrt aö hafa alltaf hluta þjóöarinnar
inni á sjúkrahúsum vegna umferðar-
slysa og inni á stofnunum vegna fíkni-
ehianeyslu, sem ab miklu leyti á sér
stað vegna of mikils álags. Og þab er
dapurlegt ab hugsa til þess ab slys á
bömum í heimahúsum séu tíðari hér en
gengur og gerist, eflaust vegna of mikils
álags.
Og það kostar mikla peninga að þeyt-
ast frcim og aftur með böm úr leikskól-
um til dagmömmu eða öfugt. Úr skóla
og aftur í skóla, í leikfimi, í heimilis-
fræbi o.s.frv. í þetta fer líka mikill tími,
sem kemur þjóðfélaginu ekki að gagni,
auk þess sem allar þessar ferðir og öll
þessi óþarfa umferð veldur sliti á göt-
um, ef einhver skyldi eiga auðveldast
með að skilja slíkar staðhæfingar.
Mun eitthvaö breytast?
Því miður benda nýsamþykkt fjárlög
þeirrar ríkisstjómar, sem nú situr á ís-
landi, ekki til þess að hún ævli aö nýta
þetta ár til þess að gera fjölskyldunni
hærra undir höfði, heldur hið gagn-
stæða. Það er hins vegar vonandi að
sveitarstjómir taki sig á í þessum efnum
og á það ekki síst við um borgarstjóm
Reykjavíkur, sem hefur staöið sig slæ-
lega við að sinna málefnum fjölskyld-
unnar. Aðstæbur fjölskyldunnar em
verstar þar, þrátt fýrir það að Reykjavík-
urborg hafi haft yfirburðastöðu hvað
snertir fjármagn til framkvæmda.
Áherslumar hafa hins vegar verið þær
að nota fjármagn til uppbyggingar
skrauthýsa.
Höfum málefni fjölskyldunnar í huga
við kjörborðið í vor. Veljum manngild-
isstefnu í stað auðhyggju.