Morgunblaðið - 26.04.2006, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nei, takk, við ætlum að fá okkur danskar, ykkar fara svo skakkt með.
Ókyrrð á fjármála-markaði undan-farið setur ekki
strik í reikninginn í þjóð-
hagsspá fjármálaráðu-
neytisins til ársins 2010
sem kynnt var í gær, enda
er hún tímabundin að sögn
skýrsluhöfunda. Þeir
segja breytingar á fjár-
málamarkaði muni ganga
yfir og hagkerfið leita
jafnvægis á ný. Bjartsýni
gætir sum sé í spánni, að
því gefnu að rétt verði
haldið á spilunum, t.d.
hvað varðar tímasetning-
ar fyrirhugaðra stóriðjufram-
kvæmda. Gert er ráð fyrir að
hægja muni hratt á vexti þjóðar-
útgjalda og innflutnings í kjölfar
aðhaldsamrar hagstjórnar og loka
yfirstandandi stóriðjufram-
kvæmda, en að stóraukinn út-
flutningur áls muni segja til sín.
Þessi kröftugu umskipti í utanrík-
isviðskiptum verða til þess að hag-
vöxtur á næsta ári verður 1,8% að
mati ráðuneytisins.
Ójafnvægi í þjóðarbúskapnum
nú útskýrist annars vegar af stór-
iðjufjárfestingum sem voru fyrir-
séðar og hins vegar af þýðingar-
miklum skipulagsbreytingum á
fjármálamarkaði sem voru ófyrir-
séðar, þ.e. vegna íbúðalána bank-
anna og skuldabréfaútgáfu er-
lendra aðila í íslenskum krónum,
að sögn Þorsteins Þorgeirssonar,
skrifstofustjóra efnahagsskrif-
stofu fjármálaráðuneytisins, sem
kynnti skýrsluna.
En í stuttu máli spáir ráðuneyt-
ið hægari hagvexti, aðeins meira
atvinnuleysi og minni verðbólgu
til ársins 2010.
Verðbólgan verður 5,9% í ár
Verðbólga var um 4% árið 2005
og er helsta ástæðan mikil hækk-
un fasteignaverðs. Þær hækkanir
hafa hins vegar verið að ganga
hratt niður, m.a. vegna aukins
framboðs húsnæðis. Nýleg lækk-
un á gengi krónunnar hefur þau
áhrif að vísitala neysluverðs
hækkar enn meira og verðbólgan
verður 5,9% í ár, að mati ráðu-
neytisins. Sú þróun er tímabundin
og árið 2007 er spáð að verðbólgan
verði 3,5%.
Að framansögðu er því spáð að
á árunum 2008–2010 leiti hagkerf-
ið til jafnvægis og árlegt meðaltal
hagvaxtar og verðbólgu verði um
2,5% og viðskiptahalli verður
kominn í um 2% af landsfram-
leiðslu í lok tímabilsins.
Þorsteinn bendir á að íslenska
hagkerfið er orðið hluti af alþjóð-
legu efnahagslífi með öllum þeim
tækifærum og áskorunum sem því
fylgja. Lítil hætta sé á að sá ár-
angur sem náðst hefur undanfarin
ár stöðvist eða gangi til baka með
svokallaðri harðri lendingu.
„Ástæðan er sú að eins og fram
kemur í alþjóðlegum skýrslum er
íslenska hagkerfið talið með þeim
samkeppnishæfustu í heimi.“ Þá
sé staða ríkissjóðs mjög sterk og
eignir landsmanna margfalt meiri
en skuldir þeirra. Ókyrrð hefur
verið á alþjóðamörkuðum, ekki
einungis hér á landi, bendir Þor-
steinn á. „Við erum nánari þess-
um mörkuðum en áður og því hef-
ur ókyrrðin borist hingað.“
Þorsteinn segir að í ár muni
hægja verulega á þjóðarútgjöld-
um og innflutningur dragast veru-
lega saman samkvæmt spá ráðu-
neytisins, eða um 20% á næsta ári.
Að sama skapi eykst útflutningur,
aðallega á áli, líklega um 30% í ár í
kjölfar stækkunar Norðuráls, og
um tæp 60% á næsta ári. Þá var
einkaneysla mjög mikil á síðasta
ári, eða um 12% meiri en árið á
undan, sem m.a. helgast af auknu
aðgengi að lánsfjármagni. Ráðu-
neytið spáir því að hún muni drag-
ast verulega saman næstu miss-
erin, enda hafi orðið mettun á
ákveðnum sviðum, t.d. hvað varð-
ar bílakaup.
Óhjákvæmileg afleiðing tíma-
bundinna búhnykkja, líkt og það
er orðað í skýrslu ráðuneytisins,
hefur verið stórfelldur viðskipta-
halli sem nam 16,5% af landsfram-
leiðslu á síðasta ári. Útlit er fyrir
að hallinn verði áfram mikill í ár,
eða 14,4% af landsframleiðslu, en
að hann dragist hratt saman árið
2007 og verði þá 7,7% af lands-
framleiðslu.
Innflutningur vinnuafls
skipt sköpum
Atvinnuleysi hefur minnkað ört
undanfarið og áætlað er að það
verði 1,6% af vinnuafli í ár en auk-
ist í 2,2% árið 2007 þegar hægir á í
efnahagslífinu. „Innflutningur á
vinnuafli, sem hefur verið meiri en
við gerðum ráð fyrir, hefur hjálp-
að hvað mest við að sporna við
þenslu,“ segir Þorsteinn.
Helstu óvissuþættir í þjóð-
hagsspá fjármálaráðuneytisins
varða gengi krónunnar og frekari
stóriðjuframkvæmdir. „Við erum
að gera ráð fyrir að sú gengis-
styrking sem varð í fyrra, um
10%, gangi til baka í ár en veik-
ingin gæti orðið meiri,“ segir Þor-
steinn. Komi til frekari stóriðju-
framkvæmda á árunum 2008–
2015 (Stækkun Alcan, álvers í
Helguvík og á Húsavík sem sam-
anlagt myndu framleiða 800 þús-
und tonn á ári) og sé þeim dreift
jafnt yfir allt tímabilið, verði
áhrifin innan við 1% á landsfram-
leiðslu á ári, sem á að vera viðráð-
anlegt, komi ekki önnur „áföll“ til,
segir Þorsteinn.
Fréttaskýring | Þjóðhagsspá fjármálaráðu-
neytisins fyrir árin 2007–2010
Ójafnvægið er
tímabundið
Því er spáð að árlegt meðaltal hagvaxtar
og verðbólgu verði 2,5% 2008–2010



  


 
 
 
 
 





 




  
 

 



 





    







Einkaneyslan hefur aukist mikið.
Þjóðhagsleg áhrif verða
af brottför varnarliðsins

Fjármálaráðuneytið áætlar að
þjóðartekjur dragist saman um
0,5 til 1 milljarð í ár og um 2 til 3
milljarða króna árið 2007 vegna
brotthvarfs varnarliðsins frá
Keflavíkurflugvelli. Spáð er að
tekjuafgangur ríkissjóðs lækki
um 1,5 milljarða í ár og um allt
að 4 milljarða króna á næsta ári,
vegna þessa en áhrifin stafi að
mestu af auknum ríkisútgjöldum
til verkefna sem Íslendingar
taka við af varnarliðinu.
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
„VIÐ höfum það fínt og ætlum að
reyna að njóta daganna þangað til
við förum heim,“ segir Erla Hend-
riksdóttir sem stödd er ásamt eigin-
manni sínum Braga Jónssyni á
ferðamannastaðnum Sharm el-
Sheikh í Egyptalandi, um níutíu
kílómetrum frá strandbænum
Dahab.
Sprengjuárásir voru gerðar á hót-
el og veitingahús í Dahab í fyrradag
og létu að minnsta kosti 24 lífið og
tugir særðust.
Erla og Bragi komu til Sharm el-
Sheikh á sunnudag á vegum danskr-
ar ferðaskrifstofu og ætluðu að vera
þar í tvær vikur. Heimferðinni hefur
hins vegar verið flýtt um viku, að
beiðni danska utanríkisráðuneytis-
ins. Erla segir að fyrstu Danirnir
muni halda heim á leið á morgun,
fimmtudag, en þau hjón taki síðustu
vél heim til Danmerkur á sunnudag,
þar sem þau eru búsett. Þau fái
helming ferðakostnaðarins endur-
greiddan.
Erla segir að þau hafi verið í
göngutúr skammt frá hóteli sínu á
mánudag þegar sprengjutilræðið
var gert. Hún segir að þau hafi ekki
orðið vör við neitt fyrr en þau komu
á hótelið skömmu síðar, en þá voru
allir símar, segir hún, rauðglóandi.
Ættingjar höfðu þá frétt af
sprengjuárásunum á undan þeim.
„Maður fékk pínulítið í magann þeg-
ar við heyrðum af þessu,“ segir hún,
en tekur fram að þau telji sig vera
örugg þar sem þau eru. Hún segir að
danski fararstjórinn hafi rætt við
hópinn seinna um kvöldið og að þeim
hafi verið ráðlagt að halda sig í ná-
grenni hótelsins það sem eftir er, og
fara ekki í ferðir á eigin vegum.
Skoðunarferðum til Dahab og Kairó
hafi verið aflýst. „Þetta er því aðeins
öðruvísi frí en við ætluðum,“ segir
hún og bætir því við að hún sjái sér-
staklega eftir því að komast ekki til
Kairó að sjá pýramídana.
Vopnaleit gerð á
öllum gestum hótelsins
Erla segir mikla öryggisgæslu á
svæðinu; vopnaðir lögreglumenn og
hermenn séu áberandi. Þá sé t.d.
gerð vopnaleit á öllum hótelgestum.
Öryggisgæslan hafi verið þó nokkur
fyrir árásirnar, enda féllu tugir
manna í sprengingum í Sharm el-
Sheikh síðasta sumar. Gæslan hafi
þó greinilega verið aukin eftir árás-
irnar á mánudag.
Erla segir Norðurlandabúa áber-
andi meðal ferðamanna á svæðinu
og að þeir séu þrátt fyrir allt mjög
rólegir. Flestir þeirra fari heim á
allra næstu dögum.
„Við höfum hins vegar fundið mun
á Egyptunum sjálfum eftir árás-
irnar, þ.e. þeim sem eru að vinna á
hótelunum og í búðunum. Þeir eru
alltaf að biðja okkur afsökunar á
þessu og finnst þetta leiðinlegt. Þeir
eru rosalega daprir. Þetta hefur
áhrif á ferðamennskuna. En við höf-
um það fínt og ætlum að njóta dag-
anna sem eftir eru.“
Erla Hendriksdóttir og Bragi Jónsson eru í Egyptalandi
Segjast örugg en
ætla heim viku fyrr
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Erla og Bragi á góðri stund.
Símarnir voru rauðglóandi vegna áhyggjufullra ættingja