Morgunblaðið - 27.03.2008, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 27. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Jónína SigríðurGísladóttir
fæddist 8. desem-
ber 1921. Hún and-
aðist á St. Jósefs-
spítalanum í Hafn-
arfirði 18. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Sigurður Gísli Sig-
urðsson, sjómaður,
f. á Eyrarbakka 13.
ágúst 1900, fórst
með síðutogaranum
Sviða 5. desember
1941, og Lilja Guð-
mundsdóttir, f. á Hvítárvöllum í
Andakíl 5. september 1900, d. 28.
nóvember 1926. Alsystur Jónínu
eru Guðrún Alfífa, f. 12. ágúst
1923 og Sigrún Helga, f. 4. júní
1925. Systur Jónínu, samfeðra,
eru Auður Gísladóttir, f. 16. nóv.
1930, d. í Bandaríkjunum 30. okt.
2004 og Helga Friðrika Smith, f.
1. ágúst 1936.
Jónína giftist 23. desember
1959 Pálma Jónssyni, f. á Hofi á
Höfðaströnd 3. júní 1923, d. 4.
apríl 1991, syni Jóns Jónssonar,
bónda, f. 29. apríl 1894, d. 30.
maí 1966, og Sigurlínu Björns-
dóttur, f. 22. maí 1898, d. 11.
október 1986. Þau eignuðust
fjögur börn, þau eru: 1) Sigurður
Gísli, f. 13. ágúst 1954, kvæntur
1990, Anton Felix, f. 16. nóv-
ember 1994, og Stefán Franz, f.
11. desember 1997. 4) Lilja, f. 10.
desember 1967, gift Baltasar
Kormáki Baltasarssyni, f. 27.
febrúar 1966. Börn þeirra eru
Pálmi Kormákur, f. 7. júní 2000,
og Stormur Jón Kormákur, f. 23.
apríl 2002. Dóttir Lilju úr fyrra
sambandi er Stella Rín Bieltvedt,
f. 3. febrúar 1993. Börn Baltasars
úr fyrra sambandi eru Baltasar
Breki, f. 22. júlí 1989, og Ingi-
björg Sóllilja, f. 17. mars 1996.
Jónína ólst upp á Hörðuvöllum
í Hafnarfirði þangað til hún flutt-
ist til Reykjavíkur um tvítugt.
Þar stundaði hún verslunarstörf
ásamt því sem hún bjó í eitt ár í
París þar sem hún stundaði
frönsku- og enskunám. Hún hóf
búskap með Pálma Jónssyni,
stofnanda Hagkaups, í Reykjavík
og helgaði fullorðinsár sín eig-
inmanni og börnum. Hún hafði
mikinn áhuga á menningu og list-
um ásamt því að stunda hesta-
mennsku og garðrækt. Heilbrigð-
ismál voru Jónínu mikið
hugðarefni og studdi hún t.a.m.
við bakið á Hjartadeild Landspít-
alans með peningagjöfum til
tækjakaupa.
Útför Jónínu fer fram frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 16.
Guðmundu Helen
Þórisdóttur, f. 25.
mars 1954. Synir
þeirra eru Jón Felix,
f. 4. nóvember 1986,
og Gísli Pálmi f. 7.
júní 1991. 2) Jón, f.
3. ágúst 1959,
kvæntur Elísabetu
Björnsdóttur, f. 16.
desember 1965.
Börn þeirra eru
Guðrún, f. 4. mars
1987, d. 28. febrúar
2006, Jónína Bríet, f.
24. maí 1990, og
Snæfríður, f. 6. maí 1998. Sonur
Jóns úr fyrra sambandi er Pálmi,
f. 4. apríl 1979, í sambúð með
Helenu Pétursdóttur, f. 11. mars
1976, dóttir þeirra er Elísabet
Kolka, f. 8. ágúst 2006. Sonur
Pálma úr fyrra sambandi er
Benedikt Frank, f. 30. apríl 2001.
3) Ingibjörg Stefanía, f. 12. apríl
1961, gift Jóni Ásgeiri Jóhann-
essyni, f. 28. janúar 1968. Börn
Ingibjargar eru a) Sigurður
Pálmi Sigurbjörnsson, f. 22. jan-
úar 1982, í sambúð með Silju
Magnúsdóttur, f. 9. mars 1983, b)
Júlíana Sól Sigurbjörnsdóttir, f.
17. ágúst 1989, og c) Melkorka
Katrín Tómasdóttir, f. 23. apríl
1995. Börn Jóns úr fyrra hjóna-
bandi eru Ása Karen, f. 12. apríl
Tengdamóðir mín, Jónína S. Gísla-
dóttir, eða Stella eins hún var ávallt
kölluð, hefur lokið göngu sinni. Hún
reyndist mér einstaklega vel strax
frá fyrstu kynnum, það var eiginlega
eins og við hefðum alltaf þekkst. Við
áttum fljótlega okkar prívat sam-
band sem aldrei bar skugga á. Hún
tók sjálfa sig ekki hátíðlega og var
skemmtileg viðræðu, hafði skoðanir
á mönnum og málefnum. Hún afar
næm á fólk í umhverfi sínu og líðan
þess. Hún var berdreymin og
dreymdi oft fyrir daglátum og leyfði
mér stundum að fylgjast með því.
Ég gleymi aldrei atviki sem átti
sér stað nokkrum dögum eftir að ég
kom heim af fæðingardeild með mitt
fyrsta barn. Tengdamamma gerði
sér erindi og kom í heimsókn. Hún
handlék barnið eins og gengur og
hafði orð á, að sér fyndist drengur-
inn anda grunnt. Hún vildi að við
leituðum til Björns Guðbrandssonar
barnalæknis, sem tengdist fjölskyld-
unni. Þessum ráðum var fylgt og
Björn ræstur út á sunnudegi. Í ljós
kom að barnið var með bráða
lungnabólgu, en eins þeir vita sem til
þekkja, er lungnabólga hjá unga-
börnum oft einkennalaus. Drengur-
inn lá þungt haldinn á vökudeild í
þrjár vikur, en náði fullum bata.
Hafði Björn læknir á orði að ekki
hefði mátt tæpara standa, þetta
skjóta inngrip hefði skipt sköpum.
Hún fylgdist alla tíð náið með
barnabörnum sínum og var ófeimin
að láta í ljós skoðanir sínar, sér í lagi
þegar kom að menntun þeirra. Hún
var þeirrar skoðunar að besta lánið
væri barnalánið. Hún eignaðist tólf
barnabörn og leit á það sem ríki-
dæmi.
Tengdaforeldrar mínir höfðu
verkaskiptingu með gamla laginu sín
á milli, hún sá um heimilið, hann
vann úti og aflaði tekna. Stella var
alla tíð mjög ráðdeildarsöm og hafði
ímugust á hvers kyns bruðli.
Tengdaforeldrar mínir áttu hús í
Hveragerði þar sem þau undu sér
mjög vel. Þangað var alltaf gott að
koma og var heimsókn, sundsprettur
í Laugaskarði og kaffibrauð í
Reykjamörkinni fastur punktur í til-
verunni um langt árabil.
Tengdamóðir mín var límið í fjöl-
skyldu sinni. Hún vildi vera í bak-
grunninum, en úr þeim grunni komu
tilgangur og festa. Hún var fáguð
kona og smekkvísi var henni í blóð
borin.
Hin síðari ár átti Stella við heilsu-
brest að stríða sem takmarkaði lífs-
gæði hennar nokkuð. Hún þurfti oft
að leita á náðir hjartadeildar Land-
spítalans og má segja að hún hafi
gerst velgjörðamaður deildarinnar.
Stofnaði hún sérstakan sjóð í þágu
hjartadeildarinnar og veitti í hann
verulegum fjármunum í gegn um tíð-
ina.
Mig langar með þessum orðum að
þakka tengdamóður minni sam-
fylgdina sem staðið hefur í hartnær
þrjátíu og fimm ár. Ég fann aldrei
fyrir öðru en umhyggju og stuðningi
frá henni alla þá tíð. Ég mun sakna
hennar.
Guðmunda Þórisdóttir.
Ég kynntist tengdamóður minni
fimm árum eftir að hún missti lífs-
förunaut sinn Pálma Jónsson. Ég
kynntist konu sem hafði lifað stór-
brotnu lífi en var orðin södd lífdaga,
þess vegna kveð ég hana með sökn-
uði og hlýju en umfram allt gleði að
hún sé lögð af stað í langþráða ferð.
Stella, eða amma Stella eins og
hún var kölluð á okkar heimili, var
stórbrotinn karakter í alla staði. Full
af mótsögnum eins og svo margur
merkismaðurinn. Kona sem átti ótal
ævintýri að baki en fékkst vart leng-
ur út úr húsi, líkt og bók sem var bú-
ið að skrifa síðasta kaflann í en átti
bara eftir að skrifa síðustu setn-
inguna – ENDIR. Stella tók mér
ekki fagnandi í fyrstu, heldur af heil-
brigðri tortryggni. Þegar Lilja til-
kynnti henni um samband okkar á
hún að hafa sagt að bragði: „nei, ekki
kvennarónann“. Þannig var Stella,
hrjúf að utan og orðheppin með af-
brigðum, á sama tíma og hún var
óvenjufáguð í allri framkomu.
Okkur Stellu varð vel til vina þeg-
ar tíminn leið enda óvenjuskemmti-
legt að rökræða við hana. Henni var
ekkert óviðkomandi og hafði sterkar
skoðanir á mönnum og málefnum
sem hún setti fram af skerpu og
ískrandi húmor. Listunnandi sem
gerði miklar kröfur, þannig að ég
prísaði mig stundum sælan að hún
var hætt að fara í leikhús. Heimili
Stellu var látlaus þriggja herbergja
íbúð í blokk en full af dýrmætum
málverkum eftir íslenska meistara.
Það var ekki að merkja að þarna
byggi ein efnaðasta kona landsins,
enda fyrirleit Stella fátt meira en
bruðl. En stórmennsku Stellu kynnt-
ist hjartadeild Landspítalans.
Ég hefði viljað hafa haft tækifæri
til að kynnast tengdaforeldrum mín-
um fyrr, þegar þetta merkisfólk var í
blóma lífsins. Þegar þau voru að
byggja upp eitt mesta viðskiptaveldi
Íslandssögunnar. Ríða út með þeim
um sumarnætur á gráu gæðingunum
þeirra úr ræktun tengdaföður Stellu,
Jóns á Hofi. Ég hefði viljað hitta
Stellu á Café Select í París í kringum
1950, glæsilegan bóhem, eins og stig-
inn út úr kvikmynd eftir Truffaut.
Og á einhvern furðulegan hátt
gerir maður það samt. Í gegnum
sögur þeirra og náin tengsl við þær.
Í gegnum eiginkonu mína og börnin
okkar, sem út af þeim eru komin.
Einhvern veginn verða sögur þeirra
að sögum okkar. Og fyrir það er ég
þakklátur. Fyrir að fá að vera hluti
af ykkar sögu og fá að halda áfram
með hana. Því saga barnanna okkar
verður saga okkar allra.
Elsku Stella, takk fyrir þær
stundir sem við áttum saman, þær
sem við hlógum saman, og þær sem
sárari voru. Takk fyrir Lilju og börn-
in. Megi guð vera með þér og skilaðu
ástarkveðju til Guðrúnar og Pálma
frá okkur öllum.
Þinn tengdasonur,
Baltasar Kormákur.
Elsku amma okkar. Það var erfitt
að hugsa sér að þú værir farin frá
okkur sl. þriðjudag (18.3.) einhvern
veginn héldum við að þetta myndi
ekki gerast. Hjörtun fylltust af sökn-
uði, en það er mikil huggun til þess
að vita að í dag ertu komin þangað
sem þú þráðir mest, undir lokin, að
komast til afa Pálma.
Það birti ætíð yfir þér þegar við
duttum inn um dyrnar hjá þér,
annaðhvort eftir eltingaleik í stigan-
um eða kapphlaup við lyftuna í
blokkinni. Þó svo að meðalaldurinn í
blokkinni hafi verið vel yfir ellilífeyr-
isaldrinum, kipptirðu þér aldrei upp
við lætin í okkur í göngum hússins.
Eitt af því sem stendur upp úr hjá
okkur systkinum eru stundirnar sem
við áttum hjá þér við eldhúsborðið og
var okkur þá yfirleitt boðið upp á
ristað brauð með osti og te. Þegar
við vorum búin að koma okkur vel
fyrir hófst hin leynilega upplýsinga-
söfnun, um foreldra okkar. Í fyrstu
gerðum við okkur ekki grein fyrir
þessu, þar sem þú sýndir okkur svo
mikinn skilning á erfiðleikum þess
að vera unglingur. Sérstaklega þeg-
ar hann Nonni litli, eins og þú kall-
aðir hann oft, var eitthvað að ráðsk-
ast með börnin sín. Seinna áttuðum
við okkur á því að þetta var þín leið
til að skyggnast inn í líf okkar og
barna þinna á annan hátt, en það
breytti ekki því að við blöðruðum
öllu eins og verstu slúðurblöð.
Þegar þessum kafla var lokið hóf-
ust samræðurnar um flest allt það
sem gerðist í samfélaginu og ætlað-
istu til þess að við hefðum bæði skoð-
anir á því sem öðru. Þú tókst mein-
ingum okkar og rökum sem full-
gildum jafnframt því að líta á okkur
sem jafningja í umræðunum.
Þú varst einnig tenging okkar við
söguna og uppruna okkar og ein af
skemmtilegri minningum sem við
eigum er þegar þú varst komin í sag-
nagírinn og sagðir okkur frá fortíð-
inni.Yfirleitt náðum við þér í þennan
gír þangað til þú sagðir „uss“ við
okkur í miðjum samræðum því nú
byrjuðu dánarfréttir í útvarpinu. Það
var þá sem þú gantaðist með það við
okkur að þú vildir fá að vita hvort ein-
hverjir gamlir kærastar hefðu dáið í
gær.
Þó svo að hjarta þitt hafi oft verið
veikt, var það býsna stórt og um-
hyggjusamt. Um leið og við áttum við
einhverja sjúkdóma að stríða varst
þú ætíð til staðar og kunnir svo sann-
arlega að taka á þeim. Oft göntuð-
umst við systkini með það að þú væri
örugglega færasti sjúkdómagreinir á
landinu. Þú kannaðist við flesta sjúk-
dómana og hafðir í mörgum tilfellum
fengið þá sjálf. Þú fylgdist gaumgæfi-
lega með okkur í gegnum allt veik-
indaferlið og passaðir vel upp á það
að okkur yrði sýnd samúð og skiln-
ingur í gegnum veikindin.
Þú varst okkur miklu meira en
bara venjuleg amma; þú varst okkar
uppeldisfræðingur, sagnfræðingur,
læknir en umfram allt góður vinur.
Elsku besta amma, þú hefur gefið
okkur systkinunum mikið og skilið
eftir þig djúp spor í líf okkar. Við eig-
um margar skemmtilegar minningar
um þig sem við munum geyma í
hjörtum okkar um alla tíð. Við þökk-
um þér fyrir allt sem þú hefur gefið
okkur og þær dýrmætu samveru-
stundir sem við áttum með þér.
Pálmi, Jónína Bríet og
Snæfríður.
Elsku amma mín.
Í hvert einasta skipti sem ég kom í
heimsókn til þín, sérstaklega í seinni
tíð, spurðirðu mig nokkra spurninga:
hvernig mér gengi í skólanum, hvort
ég væri ekki örugglega ennþá að æfa
á fiðluna, og hvort ég ætlaði ekki að
verða hjúkrunarfræðingur þegar ég
yrði stór. Ég svaraði þessum spurn-
ingum alltaf hreinskilnislega, og
fannst gott að tala við þig um skólann
og allt það sem gekk á þar. Fiðlu-
spurningunni svaraði ég alltaf eins,
enda ekki búin að spila í 5 ár, og alltaf
var svarið það sama við þriðju spurn-
ingunni: „Nei amma, ég held ég fari
ekki í hjúkrun.“ Ég á eftir að sakna
þessara þriggja spurninga og heim-
sóknanna til þín, elsku amma.
Það verður seint sagt um þig að þú
hafir verið amman sem prjónaði á
mann vettlinga og bakaðir kleinur
þegar barnabörnin komu í heimsókn.
Þú varst í rauninni svo miklu meira
en það. Þú varst svo góður fé-
lagsskapur og það var gaman að
koma til þín í heimsókn, með sitt-
hvora pylsu af Bæjarins Bestu fyrir
okkur. Mér fannst svo ótrúlega gam-
an að ræða, og þrasa, við þig um fjöl-
skylduna, Glæstar Vonir og heims-
mál yfir höfuð.
En núna ertu farin frá okkur, og
yfir til afa og Guðrúnar, þar sem ég
veit að þér mun líða vel.
Hvíldu í friði elsku amma.
Þín,
Júlíana Sól.
Jæja, amma mín, þá er þessu lokið
hjá þér. Ég er varla ennþá búinn að
átta mig á þessu, þrátt fyrir þína
óhóflegu svartsýni, þá þraukaðirðu
alltaf í gegnum öll veikindi og ég
bjóst einhvern veginn alltaf við því að
þú myndir gera það í þetta skiptið
eins og áður. Ég var sannfærður um
að þú yrðir a.m.k. 93 ára.
Ég held að fáir utan okkar innsta
hrings hafi áttað sig á því hversu mik-
inn karakter þú hafðir að geyma. Þú
lést lítið fyrir þér fara en líf þitt var
svo sannarlega ekki viðburðalaust.
Þú hafðir ótrúlegan baráttuvilja,
barðist við erfiða stjúpu, þegar flestir
hefðu gefist upp, fórst til Parísar
skömmu eftir stríð í litlum efnum,
þegar nánast ómögulegt var að kom-
ast út fyrir landið, byggðir upp með
afa Pálma hluti sem engan hefði órað
fyrir að hægt væri að byggja. Og síð-
ast en ekki síst, þú barðist við hjarta-
gallann og öll veikindin á síðari árum,
þrátt fyrir að þú segðist alltaf vera á
leiðinni yfir móðuna miklu. Baráttu-
andinn var sjaldan á yfirborðinu, en
hann kraumaði undir niðri. Þú varst
eins og kafbátur stundum.
Veturinn sem ég og Jón Felix kom-
um í mat til þín í hverju hádegi renn-
ur mér seint úr minni. Þér fannst
þetta óttalegt vesen en fannst samt
gaman að fá okkur. Þú slengdir fram
ýmsum yfirlýsingum um menn og
málefni sem við áttum vart orð yfir,
slík þótti okkur forneskjan í hugsun
þinni. Æstumst við þá upp en þú
hlóst yfir þessu öllu, hafðir þá meira
gaman að því að æsa okkur upp en
ræða tiltekið málefni.
Síðar nærbuxur voru þér afskap-
lega hugleiknar. Þú hneykslaðist
mikið á því að ég klæddist þeim ekki.
Ef skortur varð á umræðuefni þá var
öruggt að bera þetta hugðarefni þitt
upp.
Mér tókst að koma þér út úr húsi
síðasta vor og keyrði þig um borgina
til að sýna þér ýmsar breytingar og
hvernig landið lægi. Það tók á að
sannfæra þig um að koma í bíltúrinn
en tókst að lokum. Við fengum okkur
pulsu með tómat og sinnepi og sáum
Risessuna arka um Sæbrautina. Þér
fannst lítið til hennar koma og skildir
ekki af hverju fólk væri ekki bara
heima hjá sér og bölvaðir eins og þér
var einni lagið. Já, já, sama hvað
gekk á, þá hélstu alltaf karakter.
Ég á eftir að sakna þess að geta
ekki talað lengur við þig, heyrt sögur
af afa og heyrt þig bölva pólitíkusum.
Þú varst merkileg kona, amma
Stella.
Sigurður Pálmi.
Mér finnst ég vera heppinn að hafa
kynnst ömmu eins vel og ég gerði.
Það var virkilega gaman að heim-
sækja hana og verja tíma með henni.
Hún hafði gríðarlega skemmtilegan
húmor og var alla tíð með skarpa
heyrn og sjón, sem er ekki sjálfsagð-
ur hlutur þegar fólk er orðið aldrað.
Mér þótti afar gaman að ræða við
hana um liðna tíma og hvernig lífið
var í gamla daga. Við vorum sam-
mála um það að margir hlutir voru
betri í gamla daga og að agaleysi og
tepruskapur væru allt of ríkjandi í
dag. Ungt fólk væri t.a.m. alveg hætt
að taka lýsi.
Á meðan ég var í MH byrjuðum
við Siggi Pálmi að fara til hennar í
hádegismat. Þar pössuðu amma og
Helga upp á það að við Siggi Pálmi
horuðumst ekki. Það voru alltaf
súkkulaðirúsínur með dökku súkku-
laði í skál á stofuborðinu sem maður
greip lúkufylli af eftir matinn, en
Anthon Berg konfekt ef maður var
heppinn. Hitastigið í íbúðinni var oft-
ast nær í kringum 30 gráðurnar, en
samt var ömmu alltaf kalt. Hún hafði
líka miklar áhyggjur af því hvort
maður væri nú ekki örugglega vel
klæddur.
Við héldum þessum sið lengi vel að
hittast hjá ættmóðurinni í hádeginu
og búum vel að því í dag.
Hún sagði mér að hún vildi alls
ekki fara á elliheimili, þá fyrst myndi
hún deyja.
Ég var ánægður að hafa getað var-
ið svona miklum tíma með henni síð-
ustu árin og getað verið hjá henni
síðustu klukkutímana.
Kær kveðja.
Jón Felix.
Líf okkar Jónínu S. Gísladóttur
hefur verið samofið lungann úr ævi
okkar beggja. Eiginmenn okkar voru
náfrændur, Andrés maður minn var
móðurbróðir Pálma, manns Jónínu.
Stella og Pálmi voru á fyrstu búskap-
arárum sínum í nánu sambýli við
okkur Andrés og allar götur síðan
hafa leiðir okkar legið saman. Ófá
voru fjölskylduboðin. Þá verða ekki
auðveldlega talin samtöl okkar, bæði
augliti til auglitis og í síma. Hitt verð-
ur aðeins metið á mælikvarða tilfinn-
inganna hvernig minningarnar
geyma fólk. Í heimi minna minninga
skipar Stella verðugan sess.
Stella var fagurkeri. Sennilega var
það engin tilviljun að hún hélt sem
ung stúlka utan til Parísar, höfuð-
borgar lista og menningar. Heimili
hennar bar vitnisburð smekkvísi og
listrænni tilfinningu húsmóðurinnar.
Stella bjó yfir góðri kímnigáfu og
hafði það sem kallað er að hafa
„glimt í øjet“. Blöndu af öllu þessu
geyma minningar mínar; góða vin-
átta í blíðu og stríðu auk þess sem
upphaflega tengdi okkur saman, fjöl-
skylduböndin. Megi birta fylgja
minningu Jónínu S. Gísladóttur. Ég
votta börnum hennar og fjölskyldum
þeirra samúð.
Margrét Helga Vilhjálmsdóttir.
Jónína Sigríður Gísladóttir