Morgunblaðið - 11.08.2008, Blaðsíða 24

24 MÁNUDAGUR 11. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Þórdís Haralds-dóttir Thorodd-
sen fæddist á Þor-
valdsstöðum í
Bakkafirði 20. júní
1920. Hún lést á
Heilbrigðisstofn-
uninni Patreksfirði
2. ágúst síðastliðinn.
Hún var dóttir
hjónanna Haraldar
Guðmundssonar,
bónda og kennara,
f. 9.10. 1888, d. 1.6.
1959, og Þórunnar
Bjargar Þórarins-
dóttur, húsfreyju og ljósmóður, f.
18.12. 1891, d. 3.9. 1973, á Þor-
valdsstöðum í Bakkafirði. Systkini
Þórdísar: Ingveldur, f. 8.12. 1917,
Unnur, f. 17 3. 1919, d. 25 5. 1941,
Kristín, f. 16.7. 1920, d. 14 11.
1998, Þórarinn, f. 27.11. 1921, d.
8.10. 2005, frá Vatnsdal í Patreks-
firði. Þórdís og Bragi bjuggu allan
búskapinn á Patreksfirði og lengst
í Aðalstræti 78. Þau áttu sex börn
sem öll eru á lífi: Úlfar, f. 17.7.
1945, maki Helga Bjarnadóttir, f.
19.6. 1947, Eiður, f. 16.10. 1946,
maki Sigríður Sigurðardóttir, f.
8.2. 1947, Erlingur, f. 15.7. 1948,
maki Ágústa Valdís Svansdóttir, f.
31.7. 1952, Björg, f. 20.11. 1950,
maki Jon Asmund Færöy, f. 15.7.
1950, þau skildu, Ólína, f. 26 2.
1952, maki Paul Weightman, f.
14.9. 1944, og Ólafur, f. 25 7. 1953,
maki Þóra Ákadóttir, f. 27 5. 1953.
Fyrstu hjúskaparárin var Þór-
dís heima og annaðist heimilið og
börnin. Síðar, þegar börnin kom-
ust á legg, fór hún að vinna sem
ráðskona í vegagerð á sumrin og
við fiskvinnslu og önnur störf að
vetrum. Þórdís var lengst lík-
amlega hraust þrátt fyrir ýmis
áföll sem drógu úr henni máttinn
að lokum. Andlegu atgervi hélt
hún nánast óskertu til hins síðasta.
Útför Þórdísar fer fram frá Pat-
reksfjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
12.5. 1995, Steinunn,
f. 3.1. 1923, Sigrún, f.
19.2. 1924, Ragnar, f.
13.5. 1926, Hálfdán,
f. 30.7. 1927, Auðunn,
f. 8.10. 1928, Arnór,
f. 10.12. 1929, Guð-
ríður, f. 24.2. 1931,
Haraldur, f. 3.6.
1932, Þórunn, f. 1.5.
1934, og Ragnhildur,
f. 22.6. 1939. Þórdís
ólst upp á Þorvalds-
stöðum og dvaldi í
heimahúsum þar til í
desember 1943. Þá
flutti hún vestur á Patreksfjörð til
vistar hjá Bjarna Guðmundssyni
héraðslækni og Ástu eiginkonu
hans og vann ýmis störf á heim-
ilinu og á sjúkrahúsinu.
Þórdís giftist 12.5. 1945 Braga
Ó. Throddsen, f. 20.6. 1917, d.
Nokkur orð um manneskju sem
erfitt er að kveðja. Hreinskilin, litrík
og skemmtileg. Drengjunum mínum
ávallt góð og þolinmóð. Perla á meðal
steina og nú skærasta stjarnan á
himnum. Ég hugga mig við góðar
stundir og geymi allt það sem okkar
fór á milli innra með mér.
Trúr vinur er öruggt athvarf og auðugur
er sá, sem finnur hann.
(Sírak.)
Selma.
Þórdís Haraldsdóttir
Thoroddsen
✝ Björn StefánLárusson fædd-
ist á Miklabæ í
Blönduhlíð í
Skagafirði 29.
marz 1936. Hann
lést á Landspít-
alanum við Hring-
braut 29. júlí síð-
astliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin séra
Lárus Arnórsson,
sóknarprestur á
Miklabæ, f. 29.4.
1895, d. 5.4. 1962,
og Guðrún Björnsdóttir hús-
móðir, f. 27.2. 1897, d. 19.1. 1985.
Björn Stefán var næstyngstur
fimm bræðra. Elstur var Ragnar
Fjalar, f. 15.6. 1927, d. 26.6.
2005, sonur Jensínu Björnsdóttur
verkamannavinnu á nokkrum
stöðum en miklu lengst hjá
Slippfélaginu í Reykjavík. Næsta
illvígur sjúkdómur er Björn Stef-
án fékk í bernsku átti efalaust
stærstan þátt í að hindra að hann
hugsaði til mennta- og háskóla-
náms, enda þótt hann hefði góða
hæfileika til slíks náms. Þetta
bernskuáfall takmarkaði því
óhjákvæmilega starfsmöguleika
hans þá er tímar liðu fram. En
hann bætti úr þessu eftir bestu
getu og varð einkar vel sjálf-
menntaður, svo sem í sögu Ís-
lands, einkum tíma sjálfstæð-
isbaráttunnar.
Björn Stefán var traustur
maður og trygglyndur og eign-
aðist góða vini m.a. í gegnum
vinnu sína. Hann var næsta
frændrækinn og naut virðingar
innan stórfjölskyldunnar.
Útför Björns Stefáns verður
gerð frá Fossvogskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.
frá Miklabæ, Stefán,
f. 18.11. 1928, Björn,
f. 8.12. 1933, d. 6.6.
1935, og Halldór, f.
2.4. 1939, d. 1.1.
1997.
Björn Stefán átti
heimili á Miklabæ til
24 ára aldurs og
vann hann á þeim
árum löngum að búi
foreldra sinna. Eftir
lok barnaskólanáms
naut hann a.m.k. í
einn vetur einka-
kennslu á heimili
sínu. Veturinn 1954-55 dvaldi
hann í Reykjavík við nám í Gagn-
fræðaskóla Vesturbæjar. Síðla
árs 1960 fluttist Björn Stefán svo
alfarinn ásamt móður sinni til
Reykjavíkur. Þar stundaði hann
Minn kæri bróðir Björn Stefán
Lárusson kvaddi þessa jarðvist hinn
29. júlí sl. eftir rösklega mánaðar
sjúkralegu á Landspítalanum í
Reykjavík. Er hann hinn fjórði okkar
bræðra sem horfinn er yfir um mær-
in miklu. Á þessum dögum sækja að
minningarnar um horfinn bróður og
vin, minningar frá samvistum okkar í
áranna rás, m.a. minningar frá
bernskuheimili okkar Björns á Mik-
labæ. Þar stafar vísast miklum ljóma
af minningum um kærleika og um-
hyggju foreldra okkar, blessuð sé
þeirra minning.
Björn Stefán sýndi sem drengur
óvenju ríka fróðleiksvísi og bók-
hneigð og þá er tímar liðu fram mátti
segja að hann hafi bókstaflega orðið
hamhleypa við bóklestur. Margvís-
legt efni heillaði Björn til lestrar og
var áberandi hvað ævisögur merkra
manna vógu þar þungt. Mörg ljóð
höfuðskálda vorra voru honum
einkar kær svo sem Davíðs frá
Fagraskógi, en tvímælalaust skipaði
í þessu efni hæstan sess hjá honum
skáldið Einar Benediktsson. Björn
tók á ungra aldri ástfóstri við Sturl-
ungatímann. Síðar fönguðu ýmis
merk tímabil í sögu þjóðar vorrar
hann, en áhugasvið Björns var
reyndar töluvert víðfeðmara en hér
var að vikið. Því hann var einlægur
unnandi tónlistar, sér í lagi hinnar sí-
gildu eða klassísku. Þar dáði hann
mest þá Beethoven og Bach en af
innlendum tónsmiðum mat hann Sig-
valda Kaldalóns mjög mikils. Björn
var og mikill myndlistaraðdáandi,
einkum þeirra sígildu en þar var
uppáhaldsmeistarinn hans Rem-
brandt van Rijn. Minnisverðar þrjár
ferðir fórum við Björn til London á
árunum 1976-1991, í þeim tilgangi að
skoða listasöfn í þeirri borg.
Á Reykjavíkurárunum héldu þau
móðir okkar og Björn heimili saman
eða allt þar til hún varð farlama af
völdum veikinda. Eftir það varð hann
einbúi, síðasta heimili hans um all-
margra ára bil var í Suðurhólum 28 í
Reykjavík. Borgarlífið náði aldrei
sterkum tökum á Birni því sveita-
maðurinn var svo ríkur í eðli hans.
Þótt ferðir hans norður til Skaga-
fjarðar yrðu ekki margar átti hið
fagra fæðingarhérað ætíð sterk ítök í
honum og merkast alls þar sem þar
var að sjá var Miklibærinn gamli.
Hann var í raun alla tíð innan seil-
ingar í minningunni. Á fagnaðar- og
hátíðarstundum hjá skyldmennum
Björns þótti jafnan sjálfsagt að bjóða
honum væri þess kostur. Ég minnist
þess að á Oddaárum okkar Ólafar var
það sérstök tilhlökkun að fá Björn og
móður okkar í heimsókn og til dvalar.
Ólöf kona mín reyndist mági sínum
fjarska vel og mat hann mikils. Sam-
band Björns við okkur bræðurna og
fjölskyldur okkar var alla tíð mjög
gott.
Nú er sætið hans í Suðurhólum 28
autt, þar átti hann vísast margar góð-
ar stundir og erfiðar. Þá er heilsu-
bresturinn minnti á sig sem í raun
varð næsta oft. Þá var einkar mik-
ilvægt og gott að geta þegið aðstoð.
Við þessi miklu vegaskil Björns Stef-
áns eru öllum þeim er veittu honum
aðstoð á einn eða annan máta færðar
heilar þakkir. Að síðustu bið ég kær-
um bróður giftu í þeim nýju heim-
kynnum er hann nú hefur verið
kvaddur til. Megi ljósið frá Kristi
Jesú lýsa honum nú og allar stundir.
Stefán Lárusson.
Þegar ég minnist Björns Stefáns
rifjast upp margar minningar, hann
gekk yfirleitt undir nafninu Bjössi
frændi hjá okkur systkinunum.
Fyrstu bernskuminningarnar eru frá
því þegar farið var til Reykjavíkur,
nánar tiltekið á Skúlagötuna, þar
sem Guðrún amma mín og Bjössi
bjuggu. Oftar en ekki var Bjössi
fenginn til að lesa ævintýrið um
Litla-Kláus og Stóra-Kláus og þá
sátum við Guðrún systir mín sitt-
hvorumegin við hann. Bjössi hafði
mikið langlundargeð að lesa þessa
sögu fyrir okkur aftur og aftur, og
alltaf hlógum við systkinin jafnmikið
að ævintýrinu.
Bjössi frændi var mjög fróður
maður, það var nánast á hvaða sviði
sem borið var niður að aldrei var
komið að tómum kofunum. Sögu-
þekking hans og þekking á líðandi
stundu var með eindæmum og skipti
þá litlu hvort það voru íþróttir, listir,
menning eða stjórnmál sem þar bar á
góma.
Minnisstætt er atvik þegar ég kom
í heimsókn til hans fyrir einum 12 ár-
um og þurfti að fá aðstoð til að
glöggva mig betur á ríkisstjórnum
Íslands og ráðherrum. Þá taldi hann
upp fyrir mig allar ríkisstjórnir og
ráðherra frá 1904 til þess dags ásamt
ártölum. Ég hafði nú talið mig ansi
fróðan á þessu sviði og ætlað að fara
að stæra mig við frænda minn, en
burtu fór ég alveg forviða á þessari
yfirburðaþekkingu Bjössa frænda.
Það var líklega á þessu augnabliki
sem ég gerði mér grein fyrir að hann
átti fáa sína líka.
Fyrir um áratug, en þá var Bjössi
fluttur upp í Suðurhóla 28, fór ég að
venja komur mínar til hans og oftar
en ekki í þeim erindagjörðum að fá
að horfa á knattspyrnuleik hjá hon-
um. Ansi oft höfum við skemmt okk-
ur yfir góðum leikjum, og oftar en
ekki spunnust upp hinar ýmsu um-
ræður um líðandi stundu sem kom
knattspyrnu lítið við. Hlé varð á
þessum heimsóknum þegar ég
stundaði nám í Danmörku síðustu ár,
það var svo í fyrra þegar ég flutti aft-
ur heim að ég tók þráðinn upp að
nýju. Það má segja að fótboltafár hafi
gripið okkur frændur nú í vor en þá
var ég nánast tvisvar til þrisvar sinn-
um í viku hjá honum. Síðasti leikur-
inn sem við horfðum á saman var úr-
slitaleikurinn í meistaradeildinni og
mun sú stund seint gleymast.
Bjössi frændi átti við veikindi að
stríða frá unga aldri og síðustu fimm
ár þurfti hann einnig að berjast við
krabbamein. Þrátt fyrir þetta kvart-
aði hann sjaldan að fyrra bragði yfir
þessum veikindum. Það má segja að
hann hafi verið mjög skýr allt til loka
þó svo að veikindin hafi verið farin að
hafa einhver áhrif.
Minningin um Björn Stefán mun
lifa, sem frænda og vin. Blessuð sé
minning hans.
Hveitikorn þekktu þitt,
þá upp rís holdið mitt.
Í bindini barna þinna
blessun láttu mig finna.
(H.P.)
Björn G. Stefánsson.
Yndislegan sumardag barst mér
sú sorgarfrétt að Björn Lárusson
frændi minn ætti skammt eftir ólifað.
Þrestirnir hoppuðu á grasbalanum
og í runnunum glitruðu þræðir
kóngulóanna, þræðir sem eru ekki
alltaf sýnilegir þótt þeir séu ótrúlega
sterkir, rétt eins og böndin sem
verða til milli okkar sem kynnast á
æskuárum.
Nú er liðin hálf öld og fimm árum
betur frá því að ég sá þennan frænda
minn í fyrsta sinn, dökkan á brún og
brá, fagureygan. Auðvitað höfðum
við systkinin á mölinni heyrt talað
um frændurna norður í landi, í sveit-
inni þar sem fjöllin bera fegurri nöfn
en annars staðar og slétturnar eru
víðari. En það var langt á milli og við
hittum ekki frændurna fyrr en tími
þótti til kominn að senda okkur í
sveit. Öll fengum við samastað í
Blönduhlíð, ég á Miklabæ. Þarna var
nýr heimur, önnur náttúra, ólíkt
mannlíf. Hver hafði sitt starf en
vinnuhörku var ekki fyrir að fara hjá
Lárusi frænda þótt hugurinn væri
stundum á flugi. Stefán stjórnaði
heyskapnum, enda fullorðinn, langt
kominn með guðfræðideildina. Hall-
dór sá um viðhaldið á jeppanum og
þeim fáu vélum sem til voru á bænum
og var þó varla orðinn unglingur.
Björn var tengiliðurinn milli okkar
krakkanna og hinna fullorðnu, 17 ára
gamall. Hann var heilsutæpur en lét
aldrei á því bera. Öll sín störf vann
hann af alúð og vandvirkni, fóðraði
stóra nautið og tók þátt í heyvinn-
unni. Alltaf var hlýtt í króknum hjá
Agavélinni á kvöldin því að Björn
gleymdi aldrei að fylla hana af koksi.
Aldrei var neinn asi á honum, sama
jafnaðargeðið og hjá Guðrúnu, móð-
ur hans. Hann hélt ró sinni á hverju
sem gekk, meira að segja þegar stóra
nautið slapp út og yngsta kvenfólk-
inu var skipað að halda sig innan
dyra þar til boli var kominn á básinn.
Þegar við sátum í eldhúsinu á kvöldin
fór hann á kostum, hæglátur en kím-
inn. Það ískraði í honum þegar hann
sagði frá undarlegum atburðum og
kynlegum kvistum í sveitinni en
gamanið var ævinlega græskulaust
og enginn maður lastaður. Seinna
kom áhuginn á Sturlungu. Þá talaði
hann um Örlygsstaðabardaga eins og
hann hefði horft á öll ósköpin og síð-
an setið við hlið Sturlu Þórðarsonar
þegar hann skrásetti. Það var
hörmulegt að þessi gáfaði unglingur
gat ekki notið hæfileika sinna til fulls.
Heilsuleysið meinaði honum skóla-
göngu. Hann vann lengst af í máln-
ingarverksmiðjum en hann hafði
sama viðhorf til vinnu sinnar þar og
til sveitastarfanna. Hann vann störf
sín af kostgæfni og aldrei heyrðist
hann bera sig illa undan því hlut-
skipti sem honum hafði verið úthlut-
að í lífinu. Frístundirnar notaði hann
til að mennta sig. Hann var ótrúlega
vel að sér í íslenskri stjórnmálasögu
og stálminnugur og draumurinn um
að skoða listaverk í erlendum söfnum
rættist.
Hann var gæfumaður á vissan
hátt. Hann var virtur og vel látinn af
samstarfsmönnum sínum. Hann átti
góða bræður, mágkonur og ung
frændsystkin sem reyndust honum
afar vel. Nú kveðjum við þennan
góða dreng með söknuði en varðveit-
um minningarnar um hátt.
Margrét E. Jónsdóttir.
Ástkær föðurbróðir minn Björn
Stefán lést á Landspítalanum við
Hringbraut hinn 29. júlí eftir erfið
veikindi.
Það er sárt að þurfa að kveðja
Bjössa frænda eins og við systkinin
kölluðum hann alltaf en við eigum
dýrmætar og kærar minningar sem
við getum yljað okkur við.
Á meðan við fjölskyldan bjuggum
austur í Odda á Rangárvöllum þá var
Bjössi frændi alltaf kærkomin gestur
í fríum sínum.
Bjössi frændi veiktist sem barn af
flogaveiki og setti það mikið mark á
líf hans. Hann lét þó veikindin ekki
hindra sig við vinnu og einnig ferðað-
ist hann mikið erlendis með bræðr-
um sínum þeim Stefáni og Halldóri
og eiginkonum þeirra.
Bjössi frændi var víðlesinn og vissi
ótrúlega margt þótt ekki væri hann
langskólagenginn. Það var sama
hvort um var að ræða sögu, landa-
fræði, klassíska tónlist, myndlist eða
íþróttir, alltaf hafði Bjössi frændi
svörin á hreinu.
Bjössi frændi var einhleypur alla
sína tíð og eignaðist engin börn en
bræðrabörn hans voru honum ákaf-
lega kær og var hann ákaflega barn-
góður.
Það eru margar góðar minningar
sem koma upp í hugann við fráfall
Bjössa frænda. Eitt sinn vorum við
stödd á Skúlagötunni þar sem Bjössi
frændi bjó í mörg ár ásamt móður
sinni, Guðrúnu ömmu minni. Ég og
Bjössi bróðir minn vorum eitthvað
pirruð og vorum farin að kýta.
Mamma kom þá og leiddi okkur inn í
herbergi til Bjössa frænda og bað
hann að segja okkur sögu. Um leið og
Bjössi frændi byrjaði á sögunni
gleymdum við systkinin okkur alveg
því það var svo gaman að hlusta á
hann og alltaf var hann tilbúinn að
segja okkur fleiri en eina sögu.
Bjössi frændi kvaddi á einum fal-
legasta og sólríkasta degi sumarsins
sem lýsir því svo vel hvernig persóna
hann var, fallegur bæði að utan sem
innan.
Ég er þakklát fyrir að hafa getað
verið hjá Bjössa frænda síðustu daga
hans og ég veit að hann vissi af okkur
öllum hjá sér þó að hann gæti ekki
tjáð okkur það. Ég veit líka að amma,
afi og bræður hans taka vel á móti
honum.
Ég bið Guð almáttugan að styrkja
okkur í sorginni og þá sérstaklega
Stefán föður minn sem nú stendur
einn eftir af bræðrunum.
Blessuð sé minning þín Bjössi
frændi.
Þín bróðurdóttir,
Guðrún Svava Stefánsdóttir.
Um huga minn fara margar góðar
minningar um Bjössa frænda eins og
við systkinin kölluðum hann alltaf.
Nú hefur Bjössi kvatt þennan heim
eftir fimm vikna sjúkrahúslegu eftir
hjartaáfall. Það er ekki ofsögum sagt
að Bjössi hafi verið áhrifavaldur í lífi
mínu hvað varðar list og nám. Fór
hann með mig á mína fyrstu mál-
verkasýningu þegar ég var ung
stúlka og hafði það mikil áhrif á mig.
Sóttum við saman margar myndlist-
arsýningar um dagana. Einnig fór
hann með mig á mína fyrstu sinfón-
íutónleika sem er mér afar minnis-
stætt.
Þegar við fjölskyldan bjuggum á
Bárugötunni með ömmu og Bjössa,
þá leyfði hann mér að skoða lista-
verkabækurnar sínar, en hann átti
mikið safn bóka. Þetta þótti mér mik-
il upphefð og var mér sýnt mikið
traust, enda þurfti að handleika bæk-
ur Bjössa með viðeigandi virðingu.
Við Bjössi fórum saman m.a. á yf-
irlitssýningu Ásgeirs Bjarnþórsson-
ar myndlistarmanns, sem ég heillað-
ist mikið af, og kom Bjössi mér í
kynni við hann, sem varð til þess að
ég komst að í einkanám hjá Ásgeiri í
málun þegar ég var 15 ára gömul.
Það var mér ómetanleg reynsla sem
ég bý að enn í dag. Þær eru ófáar
stundirnar sem við Bjössi höfum
rætt um og rifjað upp þetta tímabil.
Eftir því sem ég komst til vits og ára
áttaði ég mig á því hvaða fjársjóð
Björn Stefán Lárusson