Skinfaxi - 01.04.1930, Qupperneq 10

106
SKINFAXI
tima, að Jakob Jakobsen doktor yrkir þetta erindi í kvæði
sínu, „Stranga kongavald á sinni“:
„Langa tíð eitt kolsvart myrkur
Föroyar tók í favn;
eingin veit, hvat har var virkað,
gloymt mangt heiðursnavn:
ongantíð var niðurskrivað
tað, sum har var tonkt,
hvat íð fólkið leyt uppliva
gloymt og útistongt.“
II.
Á síðasta fjórðungi 18. aldar og fyrsta hinnar 19. var fjöldi
færeyskra kvæða skrifaður upp. Skulu nú nefndir nokkrir
mætustu menn og fósturlandsvinir, er þá reyndu að varðveita
bókmenntalega dýrgripi vora frá gleymsku. Er þá fyrst að
nefna vísindamanninn Jens Christian Svabo (1740—-1824),
sem skrifaði upp 52 kvæði. Auk þeirra eru til eftir liann
nokkrar færeyskar orðabækur í handriti, og svo bið merki-
lega ritverk um Færeyjaferð hans, en hana fór hann að beiðni
rikisstjórnarinnar 1781—1782. Það rit er 7 skrifuð bindi.*)
Þá má nefna Jóhannes Klæmintsson á Sandi. Hann hafði
ekki farið að heiman tii náms, en iærði að skrifa heima.
Eftir hann er bók, sem heitir Sandeyjarbók. Hefir hann skrif-
að í bók þessa 93 kvæði og unnið það af mikilli prýði. Eru
þar mörg beztu kvæði vor. —- Enn má nefna Hanus Hanusson
í Fugley. Hann liefir skrifað 97 kvæði í bók, sem hlotið hefir
nafnið Fugloyjarbók. Er hún geysilega dýrmæt, þótt eigi jafn-
ist hún við Sandeyjarbók. Fleiri bændur lóku jressa til fyrir-
myndar og skrifuðu upp fjölda kvæða.
Merkilegt er það um alla þessa menn, að varla nokkur þeirra
trúði því, að kvæðin ættu framtíð fyrir sér; þeir héldu þau
vera í andarslitrum. Og auðvitað trúðu þeir enn síður á það,
að færeyska ætti fynr sér, að koma'fram sem mcnningarmál.
Greinilegt dæmi þessa er að finna hjá Jens Chr. Svabo, í for-
mála kvæðasafns hans. Þar stendur: „Þegar eg ferðaðist um
Færeyjar, að konunglegri skipan, árin 1781—1782, virtist mér
það vert fyrirhafnar, að skrifa upp gömlu, færeysku hetju-
kvæðin og rímurnar, þar sem þau virðast bráðri gleymsku
*) Sjá: „J. C. Svabo: Föroyaferðin 1781—1782. Úrval við
fororði av M. A. Jacobsen. Felagið Varðin. Tórshavn 1924.“