Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1943, Blaðsíða 11

HREINN PÁLSSON:
Um leiðsögumenn
(lögbrot í hugsunarleysi)
Fyrir skömmu birtist í útvarpinu aðvörun frá
vitamálastjóra þess efnis, að skipstjórar, stýri-
menn og aðrir, sem tækju að sér að veita skip-
um leiðsögn með ströndum fram, mættu vara
sig á að veita skipum leiðsögu inn á hafnir,
þar sem ákveðnir leiðsögumenn eru fyrir hendi
og eins í leiðsöguumdæmunl ákveðinna leiðsögu-
manna. í aðvörun þessari voru taldir upp þeir
staðir, sem skipaðir leiðsögumenn eru fyrir
hendi.
Ástæðan til þess að vitamálastjóri birti að-
vörun þessa, mun vera sú, að nú, sérstaklega
upp á síðkastið, hafa menn brotið leiðsögu-
lögin svo oft, að til vandræða horfir. Mun þetta
eiga við flest leiðsöguumdæmi landsins, þótt hér
verði sérstaklega talað um Eyjafjörð.
f mörg ár hefir verið skipaður leiðsögumað-
ur í Hrísey á Eyjafirði. Fyrsti leiðsögumaður
í Hrísey var Jóhannes Jörundsson, fyrverandi
útgerðarmaður í Hrísey. Starfaði hann sem
leiðsögumaður í mörg ár áður en hann var til
þess skipaður af ríkisstjórninni og allt til árs-
ins 1941 er hann lét af starfi þá 83 ára að
aldri. Mun hann hafa starfað við leiðsögu skipa
í samfelld 60 ár. Rækti hann starf sitt með
frábærri skyldurækni og áhuga í öll þessi ár.
Var ávallt reiðubúinn til þess að fara um borð
og sat oft af sér ferðir annara erinda til þess
að vera heima tilbúinn í skyldustarf sitt.
Ekki er þó leiðsögumannsskylda á Eyjafirði,
og eru margir erlendir skpstjórar hissa á því.
Geta skip fengið leiðsögumann inn og út fjörð-
inn ef þeir cska þess, en þurfa þess ekki frekar
en þeir vilja. Þegar þann veg er kveðið á, reyna
margir skipstjórar að spara sér leiðsögn, en
tekst þó ekki alltaf vel, eins og sjá má á því,
að á árinu 1942, fyrstu 11 mánuði ársins,
strönduðu eigi færri en 4 stór flutningaskip
á Eyjafirði. Fóru þau öll upp í bjartviðri, en
dimmt var að nóttu, er sum þeirra strönduðu.
Eftir að Jóhannes Jörundsson var skipaður
fastur leiðsögumaður í Hrísey, átti hann stöð-
ugt í höggi við ýmsa menn, sem höfðu atvinnu
VIKINGUR
Jóhannes
Jörundsson
af honum með því að veita skipum leiðsögn
um Eyjafjörð. Gerði hann sér ferðir til Reykja-
víkur eingöngu til þess að vinna að því aö
bæta úr þessu ófremdarástandi, en varð lítið
ágengt. En er Jóhannes lét af störfum versnaði
þetta mjög, sem að vísu stafaði nokkuð af auk-
inni skipakomu á Eyjafjörð. Nú geta farið hér
um fleiri skip á mánuði án þess að taka leið-
sögu manninn í Hrísey, en það versta er að
meira en helmingur þessara skipa nota leið-
sögumenn, en ekki aðeins þann rétta, heldur
ýmsa aðra, aðallega skipstjóra og stýrimenn,
hér og þar að af landinu.
Aðeins einn af þeim mönnum, sem komið
haía með skip og veitt því leiðsögn hingað,
hefir talið sér það skylt að ganga af stjórn-
palli í Hrísey og tilkynna skipstjóra að hér
sé skipaður leiðsögumaður og verði skipstjóri
því að nota hann sem leiðsögumann um Eyja-
fjörð ef á þurfi að halda. Ef fleiri fengjust
til að fara þannig að, væri málinu borgið. Það
er vert að athuga að þessi maður tapar engu
við framkomu sína, því hann, eins og allir
þessir menn, er ráðinn upp á dagpeninga meðan
hann dvelur um borð í skipinu.
Eins og fyrirsögn þessarar greinar bendir
til, verður að ætla að flestir þeir, er brjóta
leiðsögulögin, geri það í athugunarleysi. En því
miður er það þó ekki alltaf tilfellið, eins og
sjá má á eftirfarandi dæmi.
Eitt skifti á þessu ári kom skip inn Eyja-
fjörð. Þegar það fór fram hjá Hrísey, hægði
það ferðina og flautaði í ákafa. Leiðsögumaður-
inn í Hrísey brá við og fór um borð í skipið.
En þegar hann kom að skipshliðinni kvaðst skip-
stjóri ekki þurfa leiðsögumann, því hann hef'i
mann úr Reykjavík, sem ráðinn væri leiðsögu-
maður. Leiðsögumaðurinn úr Ilrísey bað ]?á um
leyfi til þess að mega vera með til Akureyrar,
og játaði skipstjóri því, en tók fram „aðeins
sem farþegi“.
Hinn rétti leiðsögumaður var svo niðri í
skipi, meðan skipstjóri úr Reykjavík tók starf
11