Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 9

ng/g eöa á bilinu 100 — 200 ng/g. Svip-
að magn var í hreindýrafitu (Jóhannes
Skaftason & Þorkell Jóhannesson
1979b). í laxaseiðum úr Norðurá, Vest-
urdalsá og Laxá í Aðaldal var magn
PCB-efna á bilinu 200—400 ng/g
(óbirtar athuganir). Hið tiltölulega
jafna magn PCB-efna i hreindýrafitu,
silungi og laxaseiðum virðist þannig
benda til aðkominnar mengunar eins og
áður er getið um af völdum hexaklór-
benzens.
DDE fannst einungis i silungi úr
Apavatni (sbr. texta). Var magn þess
svo lítið, að það var við greiningarmörk.
DDE var hins vegar mælt í talsvert
meira magni i laxaseiðum. Rannsóknir
á smjörsýnum á árunum 1968—1978
benda eindregið til þess, að DDT og
DDD séu um það Hi 1 horfin úr smjöri
hér á Iandi og magn DDE sé ört
minnkandi. Ekkert þessara cfna var
heldur að finna í hreindýrafitu (Jó-
hannes Skaftason & Þorkell Jóhannes-
son 1979b). DDE er talið vcra fleygara
efni en bæði DDT og DDD (Brooks
1974a). Er því hugsanlegt, að DDE í
Apavatnssilungi og sérstaklega i laxa-
seiðum sé vegna aðkominnar meng-
unar.
Enda þótt klórkolefnissambönd þau,
cr hér ræðir um, teljist öll til hættulegra
cfna, virðist magn þeirra i íslensku lifríki
vera fjarri þeim mörkum, er hættuleg
megi teljast mönnum.
Samanlagt teljum við, að þær niður-
stöðutölur, er hér birtast, svo og niður-
stöðutölur annarra rannsókna okkar,
renni styrkum stoðum undir þá ályktun,
að hér á landi gæti aðkominnar, loft-
borinnar mengunar af völdum
alfa-HCH, hexaklórbenzens, PCB-cfna
og hugsanlega einnig DDE. Niður-
stöðutölur benda enn fremur til þcss, að
staðbundinnar mengunar af völdum
alfa-HCH kunni að gæta á vissum
stöðum.
SUMM A R Y
Organochlorine
conipounds in
Incelandic lake trout
by Jóhannes F. Skaftason and
Torkell Jóhannesson
Department of l]harmacology,
University of Iceland,
P. O. Box 884, Reykjavík, Iceland.
Nine charr (Salvelinus alpinus) and 6
trout (Sahno trutta) were caught in six lakes
in 1977— 1979. Four of these lakes are out-
side or on thc border of inhabited areas.
During these same years salmon fry (1—2
ycars old) were electrofished in four rivers.
Although work with the salmon fry has not
yet been complcted. reference is made now,
for comparison, to pertinent results from
determination on the fry. Collection locali-
ties arc shown in Fig. 1.
The fish were frozen as soon as possible
and kept deepfrozen ( — 22°C) until ana-
lýsed. Then they were tliawcd and decapi-
tated (for age determination). The flesh of
each fish was removed and homogenized.
Six 5 g samples of homogenate froni each
fish were taken into analysis. Two samples
were used for fat determination and four for
analysis of organochlorine compounds
103