Samvinnan - 01.03.1939, Blaðsíða 10

SAMVINNAN
3. HEFTI
Tómas Jónasson
Það sorglega slys vildi til aðfara-
nótt 7. febr. sl., að vélbátur frá
Siglufirði fórst á Skagafirði í ofsa-
hríð, og fórst skipshöfnin og allir
farþegar. Einn af farþegunum var
Tómas Jónasson, kaupfélagsstjóri á
Hofsósi. Hann var þá nálega 52
ára að aldri.
Tómas var einn af hinum óhvik-
ulu og sterku starfsmönnum sam-
vinnuhreyfingarinnar hér á landi.
Hann var Skagfirðingur að ætt og
uppruna, og óx þar upp. Hann fékk
enga skólagöngu, nema við kné
móður sinnar og hjá sóknarpresti
sínum, sr. Pálma í Hofsós. En með
þessum stuðningi hélt hann áfram
sjálfsmenntun sinni, svo að vönt-
un á skólagöngu stóð honum aldrei
fyrir þrifum. Hann giftist ungur
og byrjaði búskap á Miðhóli í
Skagafirði. Á stríðsárunum gerðu
allir bændur í sveitinni með sér
pöntunarfélag til að geta fengið
vöru frá landsverzlun, og fólu
Tómasi forstöðuna. Upp úr því
myndaðist síðan kaupfélagið á
Hofsós. Tómas var forstöðumaður
þess frá byrjun til dauðadags.
Náði það yfir byggðina við Skaga-
fjörðinn austanverðan. Fyrstu árin
bjó Tómas á Miðhóli samhliða
störfum sínum á Hofsós, en þegar
félagið stækkaði, flutti hann al-
farinn að Hofsós. Tómas átti tíu
börn og eru þau mannvænleg og
flest uppkomin. Sigurður sonur
hans er forstöðumaður fyrir sam-
vinnufélagi á Siglufirði.
Móðir Tómasar, háöldruð, var
hjá syni sínum. Var henni, konu
hans og börnum, mikill harmur
kveðinn með hinu sviplega frá-
falli, því að hann var jafn ástúð-
legur heimilisfaðir, eins og hann
var ötull í félagsmálastörfum sín-
um.
Tómas Jónasson var mikill maður
vexti, þreklegur og rammur að afli,
fríður sýnum og karlmannlegur.
Hann var stilltur og yfirlætislaus
í framkomu og mikill vinur vina
sinna. Eftir hann liggur mikið
dagsverk í Skagafirði. Hann stóð
hlið við hlið sr. Sigfúsar Jónssonar
um að endurskipuleggja verzlun
héraðsins á'frjálsum og þjóðlegum
grundvelli. Þessir tveir forgöngu-
menn eru nú fallnir í valinn, en
verk þeirra mun verða varanlegt,
og til mikillar hamingju fyrir ætt-
byggð þeirra. J. J.
Leiðrétting.
í greininni í 1. hefti Samvinnunnar
þetta ár, um laxveiðamar kom mynd af
laxfossunum í Norðurá í Borgarfirði, en
undir myndinni stóð af vangá: Fossarnir
í Laxá í Suður-Þingeyjarsýslu.
Verðmæti innfluttrar vöru
í desember 1938 og allt árið 1938.
Samkvæmt símskeytum lögreglustjór-
anna og afhentum skýrslum úr Reykjavík
til Hagstofunnar hefur verðmæti innfluttu
vörunnar verið svo sem hér segir til des-
emberloka í ár og í fyrra.
1937 1938
Jan,—nóv. 46.931.540 kr. 45.781.540 kr.
Desember 4.836.125 — 3.320.480 —
Jan.-des. smt.51.767.665 kr. 49.102.020 kr.
Þar af í pósti 853.036 — 743.076 —
Samkvæmt skýrslum þessum hefur inn-
flutningurinn árið 1938 verið 2.7 milj. kr.
(eða 5%) minni heldur en árið á undan.
En þetta eru bráðabirgðaskýrslur bæði ár-
in, sem æfinlega hækka nokkuð við end-
anlega talningu verzlunarskýrslnanna. Ár-
ið 1937 rejmdist þannig innflutningurinn
53.309.000 kr. eða 3.0% hærri, og má lík-
lega gera ráð fyrir álíka hækkun árið 1938.
Samkvæmt bráðabirgðaskýrslum um
innflutning árið 1938 hefur innflutning-
urinn orðið 8,6 milj. kr. lægri heldur en
útflutningurinn, en samkvæmt samskonar
skýrslum árið á undan var tilsvarandi
mismunur 7.1 milj. kr., en sá mismunur
lækkaði við endanlega uppgerð verzlun-
arskýrslnanna fyrir það ár um 1.4 milj.
kr., því að innflutningur hækkaði um þá
upphæð frá bráðabirgðaskýrslunum, en
útflutningur hélzt óbreyttur, að heita
mátti.
Af innflutningsmagni því, sem hér er
talið, kom á Reykjavík samkv. bráða-
birgðaskýrslum 31.250.200 kr. eða 64% árið
1938, en 32.986.240 kr. líka 64%) árið 1937.
Innflutningurinn síðastliðið ár skiptist
þannig eftir vöruflokkun Gjaldeyris-
nefndar (í þús. kr.) Til samanburðar er
sett samskonar skipting á sama tíma árið
á undan.
1937 1938
Kornvörur ................ 4.596 4.118
Nýlenduvörur ............. 2.048 1.672
Skófatnaður ................ 979 655
Byggingarvörur og smiðaefni 7.412 6.956
Vörur til útgerðar ...... 14.575 13.610
Vörur til landbúnaðar ...... 945 873
Hið fyrsta ár Sj afnar voru starfsmenn hennar tveir,
en eru nú 20.
Vinnugólfflötur Sjafnar 1932 180 m2
” 1935 420 ”
1938 1000 ”
Nú í ársbyrjun 1939, er þegar hafinn undirbúningur
til framleiðslu á nýjum vörutegundum, og mun því á
þessu ári bætast þar nokkuð við, svo sem ræstiduft,
sóti, þerriáburður og fleira, og má gera sér fyllstu vonir
um að næsta 7 ára skeið Sjafnar verði eigi athafna-
minna en það, sem nú er ný endað. H. Á.
42