Samvinnan - 01.05.1951, Blaðsíða 24

Um inntökuskilyrði
í Samvinnuskólann
Villa, varðandi inntökuskilyrði í
Samvinnuskólann, hefur slæðzt inn í
frásögn um burtfararpróf úr þeirn
skóla nú í vor. Geta ókunnugir af
þessum frásögnum komizt að þeirri
niðurstöðu, að landspróf sé raunveru-
leg inngönguleið í þennan skóla.
Þetta er misskilningur. Lands-
prófsþrautin er viðfangsefni ung-
rnenna á fermingaraldri og viðunan-
legt próf úr þeirri stofnun leggur
ríkinu skyldur á herðar að opna
hverjum þeim unglingi, sem þess
óskar, greiða götu að fjögra vetra
menntaskólanámi. Allur undirbún-
ingur fyrir landspróf er smátætlur í
mörgum þekkingargreinum. Tími
barna og ungmenna, sem búa sig
undir þetta próf, eyðist í þreytandi
og sálarlausan utanaðlærdóm, flest
þess eðlis, að hin fengna þekking tap-
ast skjótlega úr minni nemenda. Til-
tölulega fáir unglingar, sem búa sig
undir landspróf, hafa tíma eða að-
stöðu til að lesa bækur, sem eru ein-
hvers virði. Námsþreyta og námsleiði
korna þar mjög til greina, því að
landsprófsnámið er frámunalega ó-
heppilegt fyrir fólk á vaxtarskeiði.
Efnilegir unglingar hafa í þúsund ár
fengið að kynnast góðum bókmennt-
um Jrar til landsprófsþokan lagðist
yfir æsku landsins. Efnilegur piltur
með landspróf, alinn upp í Reykja-
vík á góðu heimili, hafði enga hug-
mynd um þann mann, sem hét Hann-
es Hafstein. Drengurinn vissi ekki,
að til var myndastytta af lionum í
bænurn og kannaðist hvorki við
skáldskap hans eða þátttöku í lands-
málum. Það er ekki óalgengt nú á
dögum að hitta landsprófsfólk, gagn-
fræðinga, stúdenta og kandidata, sem
hafa ekki haft tíma til að lesa neitt
að marki í íslenzkum bókmenntum
frá Agli Skallagrímssyni til Laxness
og Hagalíns.
í Santvinnuskólann komast menn
ekki yngri en 18 ára nema sérstaklega
standi á um hæfileika og stutt bil
að aldursmarki. Þá eru gerðar harð-
ar kröfur um dugnað, reglusemi og
undirbúning í þjóðlegum fræðum.
Nemendur verða að liafa hug á að
verða virkir Jjegnar í íslenzku Jrjóð-
félagi, en ekki sendimenn erlendra
valdháfa. Skólanum er lialdið uppi til
að efla heilbrigða Jrjóðlífsþróun hér
á landi. Þangað eiga þess vegna ekki
erindi nema þeir menn, sem vilja
vinna nytsamleg störf í sínu landi.
Síðustu viku í september er inntöku-
og samkeppnispróf fyrir þá, sem hafa
fengið leyfi til að Jrreyta slíkt próf.
Hægt er að taka 25 nemendur. Ef
hálfu fleiri sækja og ganga undir
próf, er ekki hægt að taka á rnóti
nenta Jjeim helmingi umsækjenda,
sem standa sig bezt í prófinu. í þessu
efni duga engin próf úr öðrum skól-
um. Samvinnuskólinn er einkafyrir-
tæki samvinnufélaganna og vill sjálf-
ur dærna um hvað séu æskilegir nem-
endur.
Að Jrví er snertir þekkingu í ís-
lenzkri málfræði, dönsku, ensku og
reikningi, er sú æfing, sem greindir
nemendur fá í héraðs-, gagnfræða- og
kvennaskólunum, talin nægileg til að
geta fengið að taka próf. Hins vegar
er þekking rnargra slíkra nemenda í
sögu og íslenzkum bókmenntum
sorglega ábótavant. Skólinn gerir
auk Jiess nokkra kröfu um æfingu í
vélritun og bókfærslu. Æskilegt er
að nemandi, sem vill stunda verzlun,
hafi nokkra verklega æfingu. En sá
undirbúningur er oft torfenginn
fyrir nemendur, sem eru æskilegir að
öðru leyti.
Nýlega kom til mín 18 ára piltur
úr nokkuð afskekktri sveit. Hann
vill koma í skólann að hausti, en ótt-
aðist um undirbúning sinn. Hann
hefur verið í farskóla, en ekki fengið
aðra skólafræðslu, nema með út-
varpskennslu og í bréfaskóla S.Í.S.
Hann átti allar íslendingasögur og
hafði lesið J)ær flestar. Hann skrifaði
fallega hönd og var miklu betur rit-
fær heldur en gerist um landsprófs-
börn. Hann ber ensku og dönsku
lurðu vel fram, enda færir kennarar
við útvarpið, en orðaforði hans er
heldur lítill. Þekking lians á nútíma-
bókmenntum var í góðu lagi. í vor
og sumar stýrir hann dráttarvél. Við
sömdum um, að hann fengi að ganga
undir samkeppnispróf í haust, og
að hann kæmi hingað áður og nyti
kennslu í nokkrum greinum. Þessi
piltur er frá mínu sjónarmiði æski-
legur nemandi í Samvinnuskólann,
Jró að ekki sé slegið hendi á móti öðru
efnilegu fólki, sem hefur fengið
lieppilegan undirbúning með öðrum
hætti.
Jónas Jónsson frá Hriflu.
Borgarbúi dvaldist um mánaðar-
skeið á afskekktum bóndabæ. Hann
vildi ekki vera aðgerðarlaus og lang-
aði til að vera húsbændunum lijálp-
legur. Var honum Jrví leyft að mjólka,
og þóttist hann kunna það. Eftir
drykklanga stund kom liann inn í
stofu með mikið og svart glóðarauga.
Sagðist hann hafa fengið þetta við
mjaltirnar.
— Það er ómögulegt! sagði bóndi.
— Jú, kýrin var alltaf að slá hal-
anum í mig!
— Ekki hefur það gefið þér glóðar-
auga.
— Nei, en ég reyndi að binda stein
í halann!
★
Þegar frú Kelly veiktist, var ekki
unnt að finna neinn lækni nema ung-
an kandídat. Hann fór til svefnher-
bergis hennar, en Kelly beið óttasleg-
inn fyrir utan, meðan rannsóknin fór
fram. Nokkru síðar kom ungi lækn-
irinn þjótandi frarn og bað um tappa-
togara. Litlu seinna kom hann aftur
hlaupandi fram og bað um naglbít og
skrúfjárn. Kelly var nú farinn að
svitna, en flýtti sér að fá lækninum
áhöldin. Þegar ungi maðurinn kom
fram í þriðja sinn og bað um beittan
hníf, gat Kelly ekki á sér setið að
spyrja, livað gengi að konunni sinni.
„Ég veit það ekki enn,“ svaraði
ungi læknirinn. „Ég get ekki opnað
töskuna mína!“
24