Samvinnan - 01.03.1958, Blaðsíða 19

háður aðstöðu sinni hverju sinni og
hæfni sinni til samvirkra átaka.
Smyslov hefur um árabil verið talinn
sterkasti endataflsmaður heims, en það
er sá þáttur skákarinnar, sem krefst
einna mestrar rökvísi, nákvæmni og um-
fram allt þolinmæði. Þessa eiginleika á
Smyslov líka í ríkum mæli. Margan sig-
ur sinn á skákborðinu hefur hann unn-
ið með þeim hætti að fleyta smávægileg-
um ávinningi unnum snemma tafls yfir í
vinning í löngu og hárnákvæmt tefldu
endatafli.
En Smyslov er líka viðurkenndur snill-
ingur í skákbyrjunum. Styrkleiki hans á
því sviði byggist ekki fyrst og fremst á
kunnáttu í byrjanateoríum, heldur legg-
ur hann sig eftir innsta eðli og kröfum
hverrar einstakrar byrjunar og reynir að
fullnægja þeim án þrælslegrar þjónkun-
ar við þau kerfi, sem aðrir höfðu áður
talið þau einu réttu. Á þessu sviði er
hann gæddur aðalsmerki hins sanna vís-
indamanns, sem hafnar engu að órann-
sökuðu máli, en gleypir heldur ekki við
neinu, án þess að hafa fullvissað sig um
hið sanna gildi þess.
En nú skulum við líta á sýnishorn af
taflmennsku heimsmeistarans. Skákin,
sem ég hef valið til þess, er 14. skákin
úr fyrra einvígi þeirra Smyslovs og Bot-
vinniks árið 1954, og fer hún hér á eftir.
Hvítt: Botvinnik.
Svart: Smyslov.
Kóngs-indversk vörn.
1. d4, Rf6
2. c4, g6
3. g3, Bg7
4. Bg2, 0—0
5. Rc3, d6
6. Rf3, Rb-d7
(Nú er orðið algengara að leika 6------,
Rc6 og er sú leið kennd við argentíska
meistarann Panno.)
7. 0—0, e5
8. e4, c6
9. Be3, Rg4
10. Bg5
(Þegar skákin var telfd, var 10.----, f6
algengasta svarið við þessum leik, en
Smyslov kemur með nýjan leik, sem er
raunar þáttur í skemmtilegri leik-
fléttu.)
10. ----, Db6!
11. h3, exd4!
(Nú kemur í Ijós, hvað Smyslov var að
fara með drottningarleiknum)
12. Ra4
(Sá hann þá ekki dýpra en þetta?!
Drottningunni hótað, og riddarinn á g4
í uppnámi. Látum Smyslov svara fyrir
sig:)
12. ----, Da6
13. hxg4, b5
(Þannig vinnur Smyslov manninn aftur.
Botvinnik á nú ýmissa kosta völ, enda
tók hann langan tíma til umhugsunar á
næsta leik. Sem dæmi um hin skemmti-
legu leikjaafbrigði tek ég eftirfarandi
leið: 14. cxb5, cxb5 15. Rxd4, bxa4 16.
e5, Bb7. 17. Bxb7, Dxb7. 18. exd6,
Dxb2. 19. Be3, Rb6 og svartur hef-
ur frjálsara tafl. En snúum okkur aftur
að því, sem raunverulega gerðist.)
14. Rxd4, bxa4
15. Rxc6
(Botvinnik þykist koma auga á galla í
leikfléttu Smyslovs og vinnur nú skipta-
mun (hrók fyrir biskup), en Smyslov
nær í staðinn það sterkri sókn, að hún
gerir meira en vega upp liðsmuninn.)
15. ---, Dxc6
16. e5, Dxc4
17. Bxa8, Rxe5
18. Hcl
(Betri leikur var 18. Bg2 t. d.--, Be6
19. Dxd6, Dxg4. 20. Bf4, Rf3+. 21. Bxf3,
Dxf3. 22. Ddl, Db7 o.s.frv. og héldi þó
svartur einnig í því falli nokkru betra
tafli, og þá ekki hvað sízt vegna hins öfl-
uga biskupapars.)
18. ---, Db4
19. a3, Dxb2
20. Dxa4, Bb7
(Nú á Botvinnik aðeins eina leið, sem
hugsanlegt er að gæti leitt til björgunar,
en hún er sú að gefa skiptamuninn til
baka: 21. Bxb7, Dxb7. 22. Hc3, Rf3+. 23.
23. Hxf3 o.s.frv. í þess stað leikur hann:)
21. Hbl
(Leikurinn lítur raunar grunsamlega vel
út, því ef drottningin hörfar, sem í fljótu
bragði sýnist óhjákvæmilegt, félli bisk-
upinn á b7. En svar Smyslovs er jafn
óvænt sem afgjörandi.)
21. ---, Rf3+
22. Khl
Staðan eftir 22. leik hvíts:
(Hverju leikur svartur nú?)
22. ---, Bxa8!
(Þennan einfalda en sterka leik hefur
Botvinnik ekki séð fyrir. Smyslov vinnur
þrjá menn fyrir drottninguna og heldur
auk þess yfirburðastöðu.)
23. Hxb2, Rxg5+
24. Kh2, Rf3+
25. Kh3, Bxb2
(Smyslov hefur nú þrjá „létta menn“ á
móti drottningu, sem að fornu mati veg-
ur nokkuð jafnt að styrkleikagildi. Hér
er það einkum stöðumunurinn, sem ríð-
ur baggamuninn.)
26. Dxa7, Be4!
(Hindrar Hfl — bl — b8, en eftir hróka-
kaup yrði vinningur torsóttur fyrir
svartan.)
27. a4, Kg7
28. Hdl, Be5
29. De7
(Undirbýr að létta á sér með skipta-
munsfórn á d6, en Smyslov gefur ekkert
færi á slíku.)
29. ----, Hc8
30. a5
(Eftir 30. Hxd6, Hcl, yrði hvíta kóngn-
um ekki bjargað úr mátnetinu.)
30. ----, Hc2
31. Kg2, Rd4+
32. Kfl, Bf3
33. Hbl, Rc6
Og Botvinnik gafst upp. Eftir 34. De8,
Bd4, væri staða hans vonlaus.
Sveinn Kristinsson.
Offjölgun mannkyns
(Framh. af bls. 11)
arri kynslóð, sé hófs gætt og gát á
höfð.
Allt bendir til að þess verði ekki
langt að bíða, að skilningur á vernd
og ræktun fiskimiða verði ofaná.
Landhelgi íslands mun innan tíðar
verða víðari en flesta grunar, enda al-
heimsnauðsyn grípa í taumana um
þau freklegu spjöll hvað varðar veiði
og viðkomu fiska, sem nú eiga sér
stað til stórkostlegrar óþurftar illa
stöddum almenningi hnattkringlunn-
ar. Þarf þá bæði fjármagn og mann-
afla meir en fyrir hendi er til að
verja að gagni svo víðan nytjasjó, en
þó einkum til að eðlileg veiðibrögð
megi í sem ríkustum mæli koma
landsmönnum sjálfum að gagni. Ber
þá og brýna nauðsyn til að stefna að
því marki, að sjávarfangið í sem rík-
ustum mæli gefi innlendum mönnum
atvinnu en þjóðinni í heild aukinn
arð og gjaldeyri til annarra þarfa.
Mætti um þau efni margt til tína,
en mestu varðar að vera viðbúinn
vanda þeim, sem vel mætti skella á
fyrirvaralítið.
Gunnar Gunnarsson.
— MaSur lærir þetta að vísu ekki alveg í
hvelli, en ég held, að mér sé óhætt að sleppa þér.
SAMVINNAN 19