Samvinnan - 01.02.1962, Blaðsíða 5

Við næstsíðustu prestkosningu í Saurbæjarsókn, stuttu
fyrir aldamótin, varð utansveitarkonu nokkurri þetta að
orði: Ætli þeim bregði ekki við, eftir séra Hallgrím?
Þótt hlegið væri að kerlingu, þá hafa varla aðrir komizt
nær því að tjá hug okkar til sálmaskáldsins góða. Það mun
ekki fjarri lagi að gruna okkur Strandahreppinga fyrr og
síðar um það að vera ofurlítið sæl þess, að geta talið
hann í hópi sálusorgara okkar.
Flest munum við þó, sem uppi erum í dag, telja það
víst að séra Hallgrímur Pétursson sé fyrir nokkru hættur
að yrkja og má virða okkur það til vorkunnar. Þó er ekki
alveg víst að svo sé.
Þetta skemmtilega kvæði fann ég nýlega í gamalli skræðu
sem einhverntíma hefur tilheyrt Jóni nokkrum Jónssyni
bókbindara og kenndur við Veiðilæk í Borgarfirði.
Þar hafa búið fleiri en einn með því nafni, en sá sem
líklega helzt gæti komið til greina, er sá sem fæddur er
1828, og getur þá bókin ekki verið skrifuð fyrr en á
seinnihluta nítjándu aldar. Rithöndin er frábærlega skýr
og vel æfð, og er hvert orð læsilegt.
Jón þessi frá Veiðilæk var á efri árum sínum ráðsmað-
ur hjá ekkju á Horni í Skorradal, en það er eigi allfjarri
slóðum séra Hallgríms. En í nágrenni við Saurbæ var
lengi sitt af hverju á kreiki, sem honum var eignað og
hefur ekki allt komizt á bækur hans, einnig vafasamt hvort
hann á það allt. Er það einkum gamankveðskapur einsog
þetta kvæði er. Ekki get ég fundið neitt úr þessu kvæði
prentað í verkum séra Hallgríms, en nokkrar hendingar
úr því koma kunnuglega fyrir, og þarf það ekki að vera
að ég hafi heyrt kvæðið til þess, því höfundur vefur í það
ýmsum talsháttum, sem lengi voru almennir, s. s. betri er
lukka en löng séu bein. Lengi linast heitin hörð, o. fl.
Stefán Ólafsson í Vallanesi notar einnig það orðalag í
einu kvæða sinna, að smíða þilin þétt.
1 kveri Jóns (Lbs. 3344 8vo) er kvæðið 25 erindi, en
24. erindið er bjagað og lítt skiljanlegt, virðist enda alls
ekki eiga þarna heima, og því aðeins að týnzt hafi annað
erindi á undan því. Efni Jtess er endurtekning á áðursögðu
og brýtur alveg hina reglubundnu víxlröð erindanna, setn
helzt allt kvæðið út, nema síðasta vísan er sameiginlega
til beggja barnanna.
Hugsazt gæti að einhver vissi deili á því, hvort kvæðið
er réttilega eignað séra Hallgrími, að svo komnu máli sé
ég enga ástæðu til að efast um það.
Halldóra B. Björnsson.
SA'MVTNN.W 5