Andvari - 01.01.1924, Page 197
Andvari
ísaldarmenjar og forn sjávarmörk
191
að hefir hinar almennu ísrákir, sem næst áður voru
nefndar (N 30° W).
Frá lokum þeirra tíma, er jöklar gengu síðast hjer
yfir, er ýmislegur lauslegur jökulruðningur, sem eftir
varð, er jöklarnir hurfu; merkilegast af þessu eru þær
jökulöldur, eða jökulgarðar, er sýna legu jökulrandar-
innar, þar sem hann stöðvaðist um lengri tíma. Einkum
eru þessir jökulgarðar glöggir í Kópavogi og Grafarvogi.
Stefna þeirra er sem næst frá suðsuðvestri til norðnorð-
austurs; þær standa því hvergi nærri hornrjett á ís-
rákirnar frá þeim timum.
Svo sem kunnugt er og minst hefir verið á hjer að
framan, sýna skeljar í millilögum milli jökulurða í Foss-
vogi, Elliðaárvogi og víðar, að skiftst hafa á hjer nokkr-
um sinnum ísaldir og jökullausir tímar.
Við samanburð á þessum jarðlögum við ísrákirnar og
stefnu þeirra verður ljóst, að hver ísöld hefir allajafna
sína sjerstöku ísrákastefnu, þótt í þessari grein verði
eigi frekar farið út í það að sýna, hverjar jökulurðir og
ísrákir teljist tii sömu ísaldar.
Einkennilegt við ísrákir þær, sem taldar hafa verið
hjer upp á undan er það, að stefna þeirra breytist reglu-
lega, elstu rákirnar eru frá austri til vesturs, en þær
seinni koma meir og meir úr suðri, og hinar yngstu
næstum úr hásuðri. Það getur ekki komið af eldgosum
eða öðrum tilfallandi atvikum, að stefnan breytist þannig
hægt og hægt til sömu hliðar, heldur verður það að or-
sakast af einhverju, sem breytist jafnt og þjett á þessu
tímabili, sem hjer getur til greina komið.
í Lýsing íslands II bls. 289 segir Þorvaldur Thor-
oddsen: »f>egar aðalstefnur ísrákanna eru settar á landa-
brjef sjest það glögt, að þær liggja út frá hæstu hryggj-
um hálendisins, niður yfir dali og láglendi í sjó fram«.