Iðnneminn - 01.05.1996, Side 47

Drífa Snædal
Um bit
og klýping
íslendingo
Á undanförnum árum hafa
dunið yfir landsmenn fréttir
af vaxandi ofbeldishneigð
landans. Oft er sjónvarps-
glápi og öðrum nútíma fyr-
irbærum kennt þar um.
Iðnneminn ákvað að rann-
saka þessi mál í samanburði
við samfélagið á þjóðveld-
isöld. í Ijós kom að í upp-
hafi byggðar á íslandi þótti
full ástæða til að setja eftir-
farandi lög sem rituð eru
upp úr fyrsta lagasafni ís-
lands; Grágás. Ritstjórn
iðnnemans Ieggur til að Al-
þingi dusti rykið af Grágás
og athugi hvort lög og refs-
ingar sem þar eru að finna
gætu ekki sómt sér vel í nú-
gildandi lagasafni.
f maður sker hár af höfði
manni, eða úlar honum
nokkur til háðungar, eða ríf-
ur hann klæði af honum eða
sker, eða færir hann mann nauðgan ör-
drag eða lengra, og allt það er maður
gerir til háðungar öðrum manni,
hverngi veg er hann fer að því, og
varðar það allt fjörbaugsgarðíf. Skal
stefna heiman þeim sökum og kveðja
til níu búa á þingi þess er sóttur er.
Ef maður hnykkir öðrum manni til
sín, og varðar það þriggja marka sekt.
Nú hrindur hann honum frá sér, og
sekst hann um það öðrum þrem mörk-
um. En ef hann gerir bæði, og eru þá
tvær sakirnar, og skal kveðja til fimm
búa á þingi. Ef maður hrindur manni
á stokka eða steina, eða hvargi sem
hann hrindur honum þess er hart er
fyrir, svo að blátt eða rautt verður hör-
und eftir, eða hrindur maður honum í
vatn eða í hland eða í mat eða í saur, og
varðar það allt skóggang** þótt maður
falli eigi, og skal kveðja til níu búa á
þingi þess manns er sóttur er.
f maður hnykkir hetti af
höfði manni, og varðar það
þriggja marka sekt. Ef
kverkband er í hettinum, og
hnykkir hann fram af, þá varðar fjör-
baugsgarð. En ef kverkband heldur
hettinum, og hnykki hann aftur af
höfði manni, það er kyrking og vígt í
gegn og varðar skóggang.
Ef maður drepur hross undir manni,
og verður hann sekur þrem mörkum.
En ef hann fellir mann af baki, hverngi
veg er hann hagar þess er það veður af
hans völdum, og varðar það skóggang,
og er vígt í gegn jafnt sem önnur fell-
ing. Ef maður stingur hvefa á manni
eða spyrnir fæti, og varðar það skóg-
gang.
f maður bítur mann eða rífur eða klýp-
ir svo að blátt eða rautt verð-
ur eftir, og varðar það fjör-
baugsgarð. Sár er ef blæðir.
Ef maður hellir á mann mat
eða hlandi eða sauri þeim er á sér eftir,
og varðar það skóggang. En ef maður
hellir á mann vatni, og varðar það fjör-
baugsgarð. Ef maður mígur á mann,
og varðar það fjörbaugsgarð, en skóg-
gang varðar ef maður skítur á mann.
Þessum sökum öllum sem nú eru
taldar, nema kyrking og felling, er eigi
vígt í gegn, og skal stefna heiman og
kveðja til heimilisbúa níu á þingi þess
er sóttur er til fjörbaugssaka og skóg-
gangssaka, en fimm til útlegðarsaka***
eða þriggja marka saka.
* Fjörbnugsgarður
Brottrekstur úr landi um þrjú ár með
sérstökum skilyrðum.
** Skóggangur. „í fyrndinni var skóg-
gangur sú hegning sem lögð var við öll hin
meiri afbrot; skóggangsmenn eða útlagar
áttu ekki nema um tvo kosti að velja, með
því þeir voru óalandi og óferjandi og rétt-
dræpir, nálega hvar sem þeir hittust, ann-
aðhvort að flýa land eða fara í óbyggðir og
hafast þar við á fiskveiðum, dýra eða fugla-
veiðum, eða og með ránum, þángað til þeir
urðu loksins yfirstignir af ofsóknarmönn-
um sínum, eða vógust á sjálfir, og unnu það
til sýknu sér. Skógarmaður er elsta orðatil-
tæki um slíka menn hér á landi, þar næst er
útlægur*** og virðist það helst haft um
þann, sem fer farflótta frá ættjörð sinni til
annara landa, án þess þó að hafa unnið sér
til óhelgi."
IÐNNEMINN 47