Vikan - 14.05.1970, Blaðsíða 43

um daginn. Laser-geislinn er á
hliðstæðu stigi í dag og flugið var
fyrir fimmtíu árum síðan, eða
ekki það. Og þróunin með hann
gæti orðið helmingi hraðari en
hún varð í fluginu. Til þess að
gera okkur þennan samanburð
betur ljósan gætum við hugsað
okkur muninn á nýjustu þotun-
um núna og þessum rellum sem
Wright-bræður voru að hoppa
á. Og nú þegar geta þeir notað
þennan laser-geisla til að skera
upp. Ef við notum tæknina skyn-
samlega, líður ekki á löngu áður
en við getum hætt öllu púli,
þurfum þá ekkert að gera nema
að hugsa og leika okkur eða hvað
annað sem við viljum. Við get-
um látið tæknina sjá fyrir öllu
sem við þurfum fyrirhafnarlaust:
fæði, húsnæði, hita, loftslagi,
öllusaman. Þannig getur fram-
tíðin orðið; ég veit það. En svo
erum við svona æðislega heimsk
og vitlaus að við erum að eyði-
leggja þessa litlu kúlu, sem við
búum á. Það eru ekki nema sára-
fáar manneskjur í heiminum sem
átta sig á að við eigum bara
heima á pínulítilli kúlu.
— Ættu geimferðirnar ekki að
örva eitthvað skilninginn í því
efni?
— Það var ég að vona, en það
hefur ekki komið í ljós ennþá.
— Heldurðu að mengunin
drepi okkur?
—- Hún gerir það áður en langt
um líður, ef ekkert verður að
gert. Meira að segja hér uppi á
íslandi verður ekki svo gengin
fjara hvar sem er á landinu að
maður reki ekki tærnar í plast-
ik-brúsa utanaf sparr eða ein-
hverju slíku. Fjörurnar eru
þaktar allskonar plastik-hlut-
um, sem ekki eyðast í náttúr-
unni. Við erum bókstaflega að
eyðileggja jörðina okkar með
tæknivæðingu. f samanburði við
þetta eru styrjaldir og svoleiðis
brölt, jafn andstyggilegt og það
er, ósköp smávægileg vandamál.
Talið berst nú um hríð að for-
sögu Jóns sem listamanns. Hann
lærði járnsmíði, var tvö ár í
Handíða- og Myndlistaskólanum
og marga vetur við myndhöggs-
nám hjá Ásmundi Sveinssyni.
— Og þú hefur numið erlend-
is?
— Eg var í skóla í London.
Það skeði þannig að hingað kom
maður þaðan að utan og sá hvað
ég var að gera. Eg var þá að
undirbúa sýningu er þá var í
uppsiglingu, 1965. Hann sá allt
þetta dót, sem ég ætlaði að sýna,
áður en ég setti það upp. Hann
fékk áhuga og spurði hvort ég
vildi koma til Englands í skóla,
og ég sagði já. Ég fékk síðan boð
frá þessum skóla um að vera þar
í tvö ár, það sem þeir kalla post-
graduate course. í þessu fólst að
ég kem inn í þennan skóla, ég
geri það sem mig langar til, ég
fæ allt efni frítt, frítt stúdíó eða
vinnupláss, og vinn svo þarna
Verkir, þreyta í baki ?
DOSI beltin hafa eytt
þrautum margra.
Reynið þau.
EMEDIA H.F
LAUFÁSVEGI 12 - Sími 16510
sem einskonar sambland af nem-
anda og kennara.
— Hvaða skóli var þetta?
— Hornsey College of Art í
London. Hann er einn af þeim
stærstu þar, en alls eru lista-
skólarnir um þrjú hundruð eða
meira þar í landi. í þessum skóla
voru þá um átta hundruð nem-
endur, og þarna var allt kennt,,
allt frá því að gefa form bílum
og skartgripum til þess að mála
og gera skúlptúr. Ég var þarna í
skúlptur-deild. Ég hafði minn
vinnustað í miðjum stórum sal,
og bæði kennarar og nemendur
gátu komið hvenær sem var og
fylgst með því sem ég var að
gera. Auk þessa kenndi ég einn
dag í viku á öðrum listaskóla
þarna skammt frá. Ég var þarna
á styrk frá British Council og ein-
um vina minna hér heima sem
var mér til ómetanlegrar hjálp-
ar.
— Dugði það þér sem lifi-
brauð?
— Það kom þarna allskonar
fólk, ekki sízt til nemendanna er
voru á post-graduate styrk, því
að á þá var litið sem sjálfstæða
listamenn. Það gerði að verkum
að ég gat selt töluvert af því,
sem ég gerði þarna og það hjálp-
aði mér. Þarna fann ég það
virkilega, hvers virði það er fyr-
ir listamann að hafa einhverja
menntun og kynnast einhverju.
Menntunin er að vísu ekki endi-
lega fólgin í því að hlusta á
prófessora eða skoða mynda-
bækur eða annað slíkt, heldur
engu síður í því að umgangast
fólk, sem er að gera alvarlega
hluti og hugsar alvarlega. Fólk
sem er aðeins á eftir manni eða
á undan í þroska og þróun. Mað-
ur kemst þarna í allskonar sam-
bönd, fær allskonar tækifæri,
vaknar til vitundar um umhverfi
sitt; það er þetta, sem mikilvæg-
ast er við skóla og menntun.
— Svo við víkjum aðeins að
Súm. Nú er svo að sjá að við-
horfin séu langt í frá þau sömu
hjá ykkur öllum. Hvað er það
einkum sem tengir ykkur sam-
an?
— Það er satt, við erum nokk-
uð sundurleit. Ólafur Gíslason
og Róska hafa til dæmis mjög
harða pólitíska afstöðu, Kristján
Guðmundsson aftur hreina este-
tík. En það sem við höfum öll
sameiginlegt er að svonefnt sölu-
sjónarmið er ekki til hjá okkur.
Og við höfum komið fram með
nýja hluti, t. d. fyrstu poppsýn-
ingu á íslandi, fyrstu rafknúnu
verkin og ýmsar nýjar tilfinn-
ingar, sem aldrei hafa sést hér
áður hafa verið kynntar af Súm-
fólki.
— Hvað leiddi til stofnunar
Súm?
— Nú, við vorum þarna fjórfr
sem höfðum einhverja hugmynd
um að sitthvað fleira væri að
gerast í heiminum en það sem
við sáum hér uppi á íslandi. Við
HEIMILIÐ
Veröld innan veggja”
SÝIMING
22. MAÍ -7. JÚNÍ 1970
SÝNINGARHÖLLINNI
LAUGARDAL
LT KAUPSTEFNAN
REYKJAVÍK
höfðum kynnst listamanni sem
heitir diter rot. Hann hefur í
mörg herrans ár verið algerlega
útskúfaður af öllum íslenskum
myndlistarmönnum nema fáein-
um, sem ekkert eða lítið hafa
getað gert fyrir hann. Við kynnt-
umst honum og ég held að við
höfum orðið fyrir mjög hollum
áhrifum af honum, þannig að
skilningur okkar og tilfinning
fyrir því, sem er að gerast í
kringum okkur, hafi breikkað.
Útfrá þessu fórum við að finna
með okkur samstöðu, og okkur
datt í hug að halda sýningu. Við
vorum fjórir, við Haukur Dór
Sturluson, Sigurjón Jóhannsson
og Hreinn Friðfinnsson.
— Hver er merking heitisins
Súm?
— Við héldum okkar fyrstu
samsýningu í Ásmundarsal 1965,
Þá var Súm ekki orðið til sem
félag, en við þurftum að kalla
sýninguna eitthvað og þá varð
þetta fyrir valinu. Sjálft heitið
Súm þýðir nákvæmlega ekkert;
það bara fór vel í munni. Við
duttum niður á það er við vorum
að fletta upp í mannkynssögu
eftir Ásgeir Hjartarson og sáum
þar getið þjóðar sem nefndist
Súmerar. Þetta var heilmikil
menningarþjóð og steyptu með-
al annars úr eir; notuðu til þe'ss
aðferð, sem er í góðu gildi enn í
dag. Hún er þannig að fyrst er
búin til mynd úr vaxi, sett í
sandmót, bráðnum eirnum hellt
í hana og svo rennur bráðið vax-
ið út um göt á mótinu og eftir
verður varanlegt listaverk. Það
er því engin skömm að kenna
sig við þessa náunga. En til að
gera orðið þægilegra í munni,
tókum við bara þrjá fyrstu staf-
ina.
En sem sagt; hugmyndalega
áttum við sáralítið sameiginlegt.
Nema hvað við voriun ekki að
hugsa um að búa til hluti sem
við gætum selt, heldur einungis
eitthvað sjálfum okkur og öðr-
um til gamans, og að benda á
einhverja ágalla eða sýna fram
á eitthvað gott.
— Og nú eruð þið orðin all-
mörg?
— Við erum nú eitthvað um
tuttugu stykki, og það eru ekki
einungis myndlistarmenn, held-
ur og rithöfundar og kompón-
istar.
— Hvernig skýrir þú hugtakið
listamaður?
— Listamaðurinn er maður
sem sér umhverfi sitt og tilver-
una í miklu skýrara ljósi en all-
ur almenningur, og gerir sér þar
af leiðandi nokkra mynd af
framtíðinni. Ýmsir, þar á meðal
ríkjandi valdhafar móta smekk
fólksins, og svo er það spurning-
in hvort listamaðurinn tekur
undir þeirra smekk. Geri hann
það, er hann hættur að segja
nokkurn sannleika, þá er hann
bara orðinn eins og hver annar,
sem lætur blekkjast af ríkjandi
sjónarmiði og slíkt leiðir til
Krommenie
Vinyl gólfdúkur og vinyl
fllsar með áföstu
filti eða asbest undirlagi.
Mýkri, áferðarfallegri,
léttari í þrifum, endingarbetri.
KYNNIÐ YÐUR ÞAÐ BEZTA
Krommenie
Gólfefni
KLÆÐNING H.F., Laugavegi 164
LITAVER S.F., Grensásvegi 24
MALARINN H.F., Bankastræti.
Grensásvegi 11
VEGGFÓÐRARINN H.F.,
Hvertisgötu 34
20. tbi. VIKAN 43