Vikan - 03.03.1977, Blaðsíða 45

VlSAÐ A BUG
SEM EINSTAKLINGI
nni hjá dóttar
þjóðfélagi sem það lifir í. En það er
þjóðfélagið sjálft, sem er veikt,
segja aðrir, og því má breyta.
Kvenfólk er lika á móti kenningum
Freuds. Til dæmis Betty Friedan,
sem skrifaði „Goðsöguna um kon-
una” 1963. Hún heldur því fram, að
þessi goðsaga hafi í fyrstunni átt
rót sína að rekja til kenninga
Freuds, þótt hún taki ekki fyrir
það, að útbreiðsla þeirra hafi haft
meiri áhrif en sjálfur meistarinn.
Hún heldur því fram, að sá hugs-
unarháttur, sem Freud gekk út frá,
er hann lýsti vissum einkennum
miðséttarkvenna í Vinarborg á síð-
ustu öld, sé jafnvel ríkjandi enn
þann dag í dag, þegar kvenfólk er
sálgreint. Hún bendir á það, að
Freud hafi, þrátt fyrir gáfur sínar,
verið fangi sinnar samtíðar og
menningar. Eins séu vísindalegar
kenningar hans undir áhrifum frá
áliti hans á konum að þær séu bara
til vegna ástar karlmannsins, til
þess að endurgjalda ást hans og
fullnægja þörfum hans.
HREINTRÚUÐ GÖMUL KONA
Og fyrst Betty Friedan er einu
sinni komin á vigvöllinn, dregur
hún einnig fram í dagsljósið einkalif
Freuds. Hún bendir t.d. á niður-
lægjandi ,,brúðuheimiiis”-tóninn í
bréfum hans til unnustunnar. Hún
talar meira um fjölskyldulífið, þar
sem allt snerist um hinn unga
Sigmund, og tónlistarnám systra
hans var látið lönd og leið (píanóið
hvarf), svo að hann fengi vinnufrið.
Sá sem athugar kenningar Freuds
með hliðsjón af lífi hans, dettur í
hug gömul hreinlynd kona, sem sér
allstaðar klám.
Annar kvenmaður, Juliet Mitch-
ell, tekur hins vegar svari Freuds
tíu árum síðar í bókinni „Sálgrein-
ing og kvenimynd” (1974). Hún
kveðst vera sammál því, að kenn-
ingar Freuds hafi verið hættulegar
frelsisbaráttu kvenna. Hins vegar
öðlist konur ekki fullkomið frelsi, án
þess að það grundvallist á kenning-
um hans. Það eru siðari tíma menn,
sem eiga sökina. Þeir hafa umsnú-
ið kenningum Freuds.

Það veit enginn, hversu langt
Anna Freud hefur hugsað sér að
ganga í kvikmyndinni, sem á að
gera. En liklega fá umbótamenn
þjóðfélagsins vegabréfsáritun, ef
marka má þess forskrift:
— Nútíma vísindamenn hafa ekki
lengur áhuga á baráttu mannsins,
heldur einungis baráttu mannsins
við þjóðfélagið. Þeir hunsa sálgrein-
inguna, af því að hún er einstakl-
ingsbundin og vegna þess að hún
kennir fólki að laga sig að þvi
umhverfi, sem það lifir í. Nútíma
vísindamenn vilja í staðinn breyta
þjóðfélaginu í snatri, sem er vist
ekki svo auðvelt. Og á meðan þetta
gerist, verða til allar þessar óham-
ingjusömu manneskjur.
VINNUR EFTIR AÐFERÐUM
FÖÐUR SlNS
Með því að opna dyrnar á vinnu-
stofu sinni fyrir kvikmyndaiðnaðin-
um vonast Anna Freud til þess að
geta sýnt fram á það, að heimurinn
þarfnast kenninga Sigmunds Freud
eins og áður. Sjálf hefur hún lifað
samkvæmt þeim i fimmtíu ár og
telur það sanna þó nokkuð. Hún
meðhöndlar barn með minnimáttar-
kennd og væntir sér ekki launa
fyrir. Fjármagn til starfsemi sinnar
fær hún frá Bandaríkjunum. Þess
vegna hefur hún líka ákveðið, að
bandaríkjamenn geri kvikmyndina.
Hinn útvaldi kvikmyndagerðar-
maður er Joan Tewkesbury, en
hann gerði m.a. hina frægu mynd
„Nashville”.
Hann fær nokkuð frjálsar hendur
við gerð myndarinnar, en annars
berst sú áttræða mjög fyrir minn-
ingu föður síns. Að öðru leyti er
þetta allt gert fyrir gráhærðu
konuna, sem kemur á hverjum degi
á vinnustofu sína. Hún gengur á
lághæluðum skóm og klæðir sig
smekklega og skynsamlega. Ennþá
býr hún i húsinu, þar sem hún bjó
áður með föður sínum öll þau ár, er
hún hjúkraði honum, þar til þau
flúðu til London undan nasistum
1938.
— Allt mitt líf hef ég kafað dýpra
og dýpra i mannshugann, segir
hún. Það er ekkert jafn óöruggt og
óstöðugt og hin mannlega náttúra.
Besta vopn okkar í lífsbaráttunni er
að vita sem mest um okkur sjálf. ög
það getum við með hjálp sálgrein-
inga.
Anna Freud hefur fetað dyggilega í
fótspor síns fræga föður. En hún er
hlédræg og lætur lítið á sér bera
opinberlega.
9. TBL. VIKAN45