Bjarmi - 01.11.2000, Blaðsíða 27

Sigurjón Arni Eyjólfsson
Ef við skoðum mynd Islendinga af
Lúther í gegnum tíðina þá sjáum við t.d.
í predikunum að huggun fagnaðarerind-
isins er rauður þráður í þeim öllum.
Framsetningin er auóvitað önnur hjá
Jóni Vídalín en Jóni Helgasyni. En þetta
er rauði þráðurinn og áherslan á hinum
lútherska boðskap mjög sterk. Endur-
uppgötvun eóa túlkun Lúthers á fagnað-
arerindinu festir því mjög vel rætur í ís-
lensku samfélagi. Mynd Islendinga af
Lúther getur hins vegar verið misjöfn og
jafnvel neikvæó, en við höldum eftir boð-
skapnum þó við kennum hann e.t.v. ekki
við hann. Þetta er í rauninni mjög ein-
kennileg þverstæði í mynd íslendinga af
Lúther. Honum er jafnvel eignað ýmis-
legt sem hann barðist á móti og í stað
þess að leggja áherslu á boðskap hans
um náó, kærleika og fyrirgefningur er tal-
að um hann sem dómspredikara sem
hafi fyrst og fremst talað um synd, djöful
og dóm.
Á guðfræði Lúthers eitthvert erindi við
íslendinga við upphaf21. aldar?
- Guðfræði Lúthers er svo samofin
boðun fagnaðarerindisins að þaó er ekki
að ófýrirsynju að hann er stundum kall-
aður Ijósberi fagnaðarerindisins. Hann
er boóberi þeirrar huggunar sem við
finnum í Jesú Kristi. Sá boðskapur er
þess eðlis að hann er samtvinnaður
kristinni trú og hún á vissulega erindi við
nútímann. Svarið er því tvímælalaust já.
Styrkur kenningar Lúthers er áherslan á
að hjálpræðisverk Jesú Krists erfyrir mig
gjört. Ef við hugum aðeins að nútíman-
um þá virðist maðurinn ekki bara eiga í
erfiðleikum með umhverfi sitt, heldur
einnig sjálfan sig. Sumir tala um að sjálf-
ið sé týnt, maðurinn hafi týnt sjálfum
sér. í fagnaóarerindinu er hann kallaður
til ábyrgóar, hann er kallaðurtil sjálfs sín
og því má segja að hann finni sjálfan sig
í þessu kalli. Fagnaðarerindió veitir mann-
inum náð, leysir hann úr ánauð og gefur
honum nýja stöðu. Um leið er kall fagn-
aðarerindsins samfélagsmótandi. Lúther
talar ekki um kirkjuna sem stofnun held-
ur leggur hann áherslu á söfnuðinn.
Maóurinn er með fagnaóarerindinu kall-
aður ásamt öðrum sem búa við sömu
aðstæóur. Það rýfur firringu mannsins
og einangrun inni í sjálfum sér og leiðir
hann til samfélags með öórum. Fagnað-
arerindið er því samfélagsskapandi og á
tvímælalaust erindi við nútímann sem
einkennist oft af firringu, einangrun og
einsemd fólks.
Nú er íslenska þjóðkirkjan evangelísk-
lúthersk kirkja. Hvernig hefur henni
gengið að viðhalda hinum lútherska arfi
að þínu mati?
- Boðun fagnaðarerindisins er alltaf
mikið streð og erfitt að halda út. Eg held
þó að í gegnum tíðina hafi þetta tekist
þokkalega þótt auóvitað megi finna
dæmi þar sem eitt og annað hefur skyggt
á fagnaðarerindið. Við förum nú mjög
hratt inn í samfélag fjölhyggjunnar.
Hingað til höfum við haft þjóðkirkju sem
hefur verið ráðandi í trúarefnum og ekki
hægt aó tala um eiginlega samkeppni á
því sviði. Þetta er að breytast smám
saman og við munum e.t.v. einnig sjá
meira skeytingar- eða sinnuleysi gagnvart
trúnni. Þaó er þó ekki endilega víst og
það má einnig sjá teikn í hina áttina.
Kirkjan þarf auðvitað að meta nýjar aó-
stæóur og bregðast við þeim og ég held
að hún eigi einmitt fullt erindi inn í þess-
ar nýju aðstæður með hinn lútherska arf
í farteskinu.
2.7