Æskan - 29.05.1902, Blaðsíða 2

62
ýmiss konar hreystiverk, og svo lauk, að
þeir fengu kongsdótturinnarog hálft konungs-
ríkið með henni, meðan konungurinn lifði,
tengdafaðirinn, en alt eftir hans dag.
Sögur þessar eru sannar að því ieyti, að
fyr á tímum gátu óbreyttir alþýðumenn
komist til hinna æðstu valda eingöngu
fyrir hreysti sína og náttúrugreind, en
þurft.u ekki að hafa bóklega kunnáttu svo
neinu næmi. En hvað konungdóminn snert-
ir eru konungserfðalögin bundin svo föst-
um skilyrðum, að hann geta ekki hlotið
aðrir en þeir, sem komnir eru í beina
línu af konungsætt, og kvænist konungs-
sonur stúlku af lægri stigum, eða konungs-
dóttir giftist ótignum manni, verða þau um
leið að afsala sér öllum rétti til ríkiserfða.
Þrátt fyvir þetta eru þó tæp hundrað ár
síðan kotungasynir komust í konungshá-
sæti í fleirum en einu ríki Norðurálfunnar.
Einn þeirra var Joachim Murat.
Skömmu fyrir aldamótin 1800 var alt í
óreiðu á Frakklandi. Þjóðin hafði gert
uppreist mót stjórninni og hafði konungur-
inn og drotningin loks verið líflátin. —
Yoru þá kjörnir menn til að stýra landinu
um ákveðin árabil, og var slíkt fyrirkomu-
lag kallað þjóðveldi. Einn af stjórnendum
þessum hét Napoleon Bonaparte, ungur
hershöfðingi, fluggáfaður, kappsamur og á-
ræðinn. Eftir nokkur ár náði hann undir
sig allri stjórninni, og skömmu siðar lét
hann gefa sér keisaranafn yfir Frakklandi.
Vildu aðrar þjóðir ekki viðurkenna keisara-
tign hans og hófu ófrið gegn honum hvað
eftir annað. Barði hann í fyrstu alla óvini
sína af höndum sér og lagði undir sig alla
Ítalíu, vesturhluta Þýzkalands, Holland,
Belgíu og Spán. Bræðrum sínum gaf hann
konungsnafn á Spáni, Hollandi og Belgíu
og Vestur-Þýzkalandi.
Eugen stjúpsonur hans varð stjórnandi á
Norður-Ítalíu, en Joachim Murat, mágur
hans, i Neapel á Suður-ltalíu.
Murat var gestgjafason og fæddist árið
1771. Var fyrst haft í hyggju að láta hann
iæra til prests. Um sama leyti hófst stjórn-
arbyltingin á Frakklandi og alt landið komst
í ljósan loga. Strauk hann því úr skólan-
um og gekk í herþjónustu. En sú dvöl
hans í hernum ætlaði að verða skamm-
vinn, því hann gerði samsæri gegn yfir-
boðurum sínum, og mátti hann telja sig
sælan að sleppa óskaddaður með lifi og
limum.
Eftir það varð hann vinnumaður í veit-
ingahúsi föður síns, en þaðan fór hann
aftur í herþjónustu og komst í lífvarðar-
sveitina. Skömmu síðar komst, hann í
kyrrni við Napoleon Bonaparte. Sá hann
skjótt, að Murat var framúrskarandi dug-
legur, og tók hann fyrir skjaldsvein sinn.
Þegar Napoleon var orðinn æðsti maður
ríkisins, gerði hann Murat að hershöfðingja
og gaf honum ICarólínu systur sina fyrir
konu. — Var hún kona forkunnar fögur,
en vanstilt í skapi, metorðagjörn og óróa-
gjörn. Þá er Napoleon var orðinn keisari
yfir Frakklandi, varð Murat einn af yfirhers-
höfðingjum hans, og loks konungur í Neapel
árið 1808.
Þótt Murat kæmist til slíkra metorða,
var hann hvorki gáfumaður, svo neitt
kvæði að, og hafði ekki heldur öðlast þá
mentun, er samsvaraði stöðu hans. En
samt sem áður gerði hann Napoleoni oft
meira gagn en margir aðrir hershöfðingjar
hans. Murat var framúrskarandi riddara-