Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1928, Blaðsíða 8

202
Alþingishátíðin 1930.
IÐUNN
En stundum er þó sem einhver ómur af tómahljóði
heyrist þar á bak við. Það er eins og meðvitundin um
gildi þess, sem í vændum er, sé í aðra röndina eitthvað
sljó og flöktandi. Og ég held að þjóðin þurfi yfirleitt
að vakna betur til þeirrar vitundar, ef vel á að fara.
Það aldarfar, sem nú einkennir þjóðlíf vort, virðist að
ýmsu leyti illa fallið til móttöku mikilla atburða. Þjóðar-
sálin er nú að súpa seyðið af því mikla ölduróti, sem
skollið hefir yfir hana á síðustu árum, bæði innan að
frá, með breyttum atvinnuháttum, og utan að frá, með
áhrifum heimsstyrjaldar og afleiðingum. — Næsta ógeðs-
leg matarbarátta virðist hafa náð býsna sterkum tökum
á meiri hluta þjóðarinnar, en að sama skapi hefir mætti
raunverulegs hugsjónalífs hnignað.
Hér verður ekki lagt út í langorða ádeilu, þó þess
væri reyndar hin mesta þörf. Eg vil einungis vitna í
sögu hinnar siðferðilegu lægingar, sem skráð er svörtu
letri í skrifum ýmsra blaða og jafnvel í sjálfum tíðindum
Alþingis og ennþá víðar. Hún birtist einnig öðru hvoru
í athöfnum valdhafanna og viðskiftum einstaklinga. Hún
birtist í andlitsdráttum fólksins, sem fer um veginn. Hún
er saga hins sameiginlega skipbrots, sem engan veginn
er bundið við flokka, stéttir eða stefnur — og þess vegna
líka að vísu orðið svo sætt.
Ef ég ætti að benda á höfuðeinkenni þeirrar hags-
muna- og valdastreitu, sem virðist hið kærasta viðfangs-
efni vorrar kynslóðar, þá myndi ég segja, að það væri
lítilsvirðingin fyrir sannleikanum. En það er sama sem
lítilsvirðing fyrir gildi allra hugsjóna.
Það væri sjálfsblekking að neita því, að vér lifum á
öld óheilindanna. En — hingað og ekki lengra. Margir
eru þeir, sem þreyttir eru orðnir á öfgum matarbarátt-
unnar, þótt ekki hafi þeir, einangraðir, djörfung né þrótt