Andvari - 01.01.1908, Qupperneq 112

106
Þegnskylduvinna.
•orpið, að vér getum eigi að svo stöddu, fengið belri,
hagkvæmari og ódýrri lýðskóla en þegnskylduvinn-
una. Og þeir skólar munu orlca mildu til þess að
umskapa þjóðina og landið.
En það er margt lleira, sem hver og einn þarf
að venja sig við eða læra. Háttprýði verður að temja
sér sem bezt; venja sig af úrtölum, fumi, ráðaleysis
slóri og að vera ætíð óákveðinn við verkið. Þá er
og hörmung til þess að liugsa, hve óstundvísir vér
erum. Það er tæplega í noklcru atriði, sem íslend-
ingar standa öðrum þjóðum ineir á baki en i stund-
vísi. En þetla er mjög skaðlegur, þreytandi og am-
lóðalegur ókostur. Oss hefir þó verið mikil vorkunn.
Vér höfum eigi haft vinnuvélar, svo að nokkru nemi,
eigi flutningafæri, er stöðugt þjóta fram og aftur og
ætíð bundin við mínútuna, — og vér höfuin eigi haft
varnarskylduna né neitt, sem komið hefir í hennar
stað. Enn fremur verður að leggja mikla áherzlu á
þrifnaðinn. Það er eigi lil neins að draga fjöður ylir
]>að, að sorglega mikill óþrifnaður á sér viða stað,
sem er til hinnar mestu minkunar fyrir þjóðina.
Hér þarf að ráða bráðar bætur á. I sambandi
við þetta dettur mér í hug, að einu sinni átti eg tal
við yfirmann í danska hernum, um heræfingaskyld-
una. Eg áleit að hún væri böl og skaði fyrir þjóð-
irnar, en hann var gersamlega á gagnstæðri skoðun.
Hann sagði, að ef varnarskyldan væri framkvæmd á
réttan hátt, væri hún lil mikillar blessunar. Og eins
og henni væri á síðari tímum liagað í Danmörku,
væri hún ein hin víðtækasta og áhril'amesta uppeld-
isstofnun þjóðarinnar. Það er eigi einungis, að menn
læri þar stjórnsemi, hlýðni, reglusemi og stundvísi,
lieldur margt engu ónauðsynlegra. Hann færði til
sem dæmi, að það mætti segja um marga, að þegar
þeir kæmu fyrst til heræfinganna víðsvegar að, þá
væru þeir luralegir og óviðfeldnir í allri framgöngu,