Nýjar kvöldvökur - 01.01.1934, Blaðsíða 54

ÆFINTYRI
1. Sagan al Helga karlssyni og biskupsdútturinni
Irá Hólum.
[Eftir handriti Baldvins Jónatanssonar og öðr-
um heimildum].
Fyrir ævalöngu bjuggu karl og kerling
á fjallajörð nokkurri á Austurlandi; áttu
þau margt gangandi fjár. Sonu áttu þau
fjóra, sem hétu Ásmundur, Sigmundur,
Hallur og Helgi; var Helgi þeirra yngst-
ur, en þó kominn til þroska, þegar saga
þessi gerðist. Allir voru þeir karlssynir
efnilegir menn, en hvernig sem á því
stóð, var Helgi jafnan hafður út undan
og látinn vinna mestu óþrifaverkin
heima fyrir; gekk hann illa til fara og
fékk aldrei að fara á mannfundi, en
bræður hans bárust mikið á og höfðu sig
hvarvetna í frammi. Svo var hagað fjár-
geymslu á vetrum, að eldri bræðurnir
þrír gengu á beitarhús til skiftis, en
Helgi var látinn gera fjósverkin heima.
Svo bar við einn dag á jólaföstu, að
Ásmundur hafði gengið til beitarhúsa;
kom hann ekki heim um kvöldið og þótti
það undarlegt, því að veður var gott og
maðurinn gagnkunnugur leiðum öllum.
Var Ásmundar leitað af mörgum mönn-
um, en hann fannst hvergi og varð að
hætta leitinni við svo búið. Tók Sigmund-
ur þá við fjárgeymslu á beitarhúsunum
og bar ekki neitt á neinu fyrr en á þorra.
Þá var það eitt kvöld, að Sigmundur kom
ekki heim af húsunum; var hans leitað
lengi árangurslaust og þótti hinn mesti
skaði um þá bræður7 báða. Síðan tók
Hallur við fjárgeymslu og leið svo til
vors, að ekkert bar til tíðinda. Hugðu
ýmsir, að óvættur nokkur mundi hafa
grandað þeim bræðrum, Ásmundi og Sig-
mundi, en þegar allt gekk klaklaust fyrirn
Halli, vonuðu menn, að þeim ófögnuði
væri af létt.
Haustið eftir gekk Hallur á beitarhús-
in sem áður og var hinn öruggasti um
sig, enda var hann vel að manni og hafði
öxi eina mikla að vopni. Leið svo fram á
jólaföstu, en þá var það eitt kvöld, að
Hallur kom ekki heim. Morguninn eftir
fór Helgi bróðir hans að leita hans á-
samt fleiri mönnum; fundu þeir Hall
hvergi, en skammt frá beitarhúsunum
sáu þeir traðk mikið og þar lá öxi Halls
brotin af skafti. Karl og kerling voru
úrvinda af sorg út af hvarfi sona sinna,
og þegar Helgi var orðinn einn eftir,
fóru þau að leggja meiri rækt við hann
en áður hafði verið. Vildu þau fyrir
hvern mun fá einhvern nýjan beitarhús-
mann, en enginn fékkst til þess fyrir
ótta sakir. Aftur á móti var Helgi fús til
að ganga ábeitarhúsin; kvaðst hann ekki
meta sitt líf meira en bræðra sinna, og
þótti það drengilega mælt af svo ungum
manni. Karl og kerling urðu að láta sér
það lynda, þótt þeim væri það þvernauð-
ugt. Fórst Helga fjárgeymslan vel úr
hendi og leið svo fram um hríð.
Helgi var maður hagur og- hafði það
til gamans sér á daginn að tálga fugla-
og dýramyndir úr ýsubeinum og birki.
Sat hann þá jafnan undir steini miklum
skammt frá beitarhúsunum og hafði
jafnframt auga með fénu. Einn dag seint
á þorra raðaði hann öllum smíðisgripun-
um á stall í steininum, en hljóp svo frá
snöggvast til þess að sækja nokkrar
kindur, sem rásað höfðu of langt burtu.
(Frh.).