Sjómannadagsblaðið - 01.06.1981, Page 91

hvað stóð á nægum innflutningi í
bili af sveskjum, en hins vegar var
Magnúsi stórbryta kenndur þessi
skortur, en hann er skrifaður fyrir
öllu í mataræðinu, góðu sem
vondu:
Sveskja virðist sumum rýr
sóttir ýmsar ganga.
Hún er orðin heilög kýr
heildsalanna og Manga.
Fyrstu vísuna, sem Þorbjörn
orti er að finna í Hrafnistubréfi.
Hún er þar í ágripi af viðtalsþætti.
Þorbjöm var barn að aldri og átti
heima á Hallgilsstöðum í Þistil-
firði, þegar hann orti vísuna, en
tildrög hennar sagði hann vera
þessi:
— Það var þarna gamall
maður, sem Sigurður hét, hann
var ofan úr Mývatnssveit, kallinn.
Hann var með gleraugu, sköll-
óttur. Það var mýrardrag fyrir
ofan bæinn, sem hann kallaði
Grófardal, gamli maðurinn. Það
var náttúrlega allt slegið með orfi
og ljá í þessa daga, og gamli
maðurinn hamaðist mikið og
svitnaði mikið. Ég var oft að stríða
kallinum. Hann kallaði sig sjálfan
stundum Malla, það var einkum
ef hann fór í kaupstað og hafði
fengið sér í staupinu. Ég hnoðaði
svo eitt sinn saman vísu um hann:
Meður skallann, skjannhvítan
skekkst með, vallarkvalinn
Gerir Malli graslausan
Grófar allan dalinn.
Vallarkvalinn mun merkja að
gamli maðurinn hafi kvalizt á
vellinum við sláttinn, tekið nærri
sér, og er þetta dýr kenning hjá
barni að vera. Þorbjöm gat alla tíð
búið til snjallar kenningar, ef
hann þurfti til þeirra að taka
rímsins vegna. Hann segir líka í
þessum þætti:
Maður ólst upp við vísnagerð.
Það var alltaf verið að kveðast á
og mér er ekki grunlaust, að sum-
ar kvennanna hafi samið vísur
sínar eftir hendinni, þegar í harð-
bakka sló, því að þær voru kapp-
gjarnar og vildu ógjarnan láta
kveða sig í kútinn.
Þetta var íþrótt í þá daga. Mér
þótti skömm að því að geta ekki
hnoðað saman vísu og fór
snemma að fikta við þetta.
Þorbjörn reri sem unglingur á
Austfjörðum með útvegsbónda
einum, sem Þorbjörn sagði, að
ekki hefði þurft að frýja hugar,
þótt svo hafi tiltekizt um vísuna,
eða vísubotninn, því Þorbjörn
prjónaði við alkunnan vísupart
Páls Ólafssonar: Það er ekki þorsk
að fá/í þessum firði . ..
Þeir Þorbjörn og húsbóndi
hans, sem hét Bjöm, höfðu róið
með línu skammt útí fjörðinn, en
ekkert fengið, á landleið orti svo
Þorbjörn seinni part við fyrripart
Páls:
Betra held ég Birni yrði
að Brokum róa, ef hann þyrði.
Brokur voru mið (við Skrúð)
dýpra en þeir höfðu róið.
Aðra vísu um formann orti
Þorbjörn þetta sumar. Sá hét
Bjarni. Hann aflaði misvel. Notuð
var mjög grönn lína, enda dregið á
höndum.
Hinir fá,fiskinn á
sín fínu snœri.
Betra held ég Bjarna vœri
að brölta á konu sinnar lœri.
„Það var mikill ágætismaður
Bjarni, ég kynntist honum síðar,
og hann átti vísuna ekki skilið,“
sagði Þorbjörn.
Nokkrar ástarvísur er að finna
eftir Þorbjörn í Hrafnistubréfinu:
Það var félagsskapur á Hrafn-
istubókasafninu um þessa vísu,
sem lýsir nokkuð ástandinu:
Burt er vín og vífgirni
veikur í haus og maga.
Þurrafúi í Þorbirni
þurrkur alla daga.
Orsök þessarar vísu var önnur
sem Þorbjörn orti, en þá hafði
kastast eitthvað í kekki með hon-
um og einhverri vistkonunni.
Ellin skapar útlit hára,
eymsl í holdi og minnistap.
Þurrafúi í þanka og nára
þreytir Tobba og kvennaskap.
Ástarvísur orti Þorbjörn eitt
sinn í Hrafnistubréfið og er ekki
vitað hvaða kona átti þær:
Er frostið fergir blíðu
og frerar brynja hól.
Flý ég inn til Fríðu
-— á bláum kjól —
Aðra vísu orti hann og til Fríðu
þessarar:
Fríða elur enn til mín
ástarþel í húmi.
Eigi felur faðmlög sín.
Fer hún vel í rúmi.
Til annarrar konu orti Þorbjörn
og kallar hana Unni.
Unni frá égylinn finn
Unnur ég er smeykur.
Unnur ég er ástfanginn.
Unnur ég er veikur.
Og enn yrkir hann til Unnar:
Beri ég upp bónorðið
býst ég við hryggbroti.
Má þó sízt við mörðum lið
munnhöggi eða roti.
Ef mér gengi allt í hag
yrði harla glaður.
Trylltur fjöri tœki lag
tindilfœttur maður.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 85