Tímarit lögfræðinga - 01.11.1975, Blaðsíða 27

ar og forsvar á ýmsum sviðum. Alþýðusambandið rekur t. d. mál verka-
lýðsfélaga fyrir Félagsdómi, sbr. 45. gr. laga um stéttarfélög og vinnu-
deilur. Alþýðusambandið kemur fram fyrir hönd verkalýðshreyfingar-
innar gagnvart alþingi, ríkisstjórn og ýmsum opinberum stofnunum.
Alþýðusambandið tilnefnir fulltrúa í margs konar nefndir, ráð og
stjórnir, er starfa á vegum hins opinbera.
Á vegum Alþýðusambands Islands eru reknar tvær stofnanir, Menn-
ingar- og fræðslusamband alþýðu, sem hefur með höndum margháttuð
verkefni á sviði fræðslu og menningarmála, og Alþýðuorlof, sem stuðl-
ar að ódýrum orlofsferðum verkafólks. ASl átti einnig ríkan þátt í
stofnun Alþýðubankans h.f. á sínum tíma.
Alþýðusamband Islands rekur umfangsmikla skrifstofu í Reykjavík.
Þing Alþýðusambands Islands voru áður haldin á tveggja ára fresti,
en nú á fjögurra ára fresti. Síðasta þing var haldið árið 1972. Á þingi
ASl er kosin miðstjórn, sem annast daglega rekstur sambandsins, og
sambandsstjórn, sem kemur saman a. m. k. einu sinni á ári. Miðstjórn-
ina skipa forseti, varaforseti og 13 meðstjórnendur. Auk þessara 15
miðstjórnarmanna kýs þingið 18 menn til viðbótar í sambandsstjórn.
Þar til viðbótar koma svo fulltrúar í sambandsstjórn, sem kosnir eru
af landssamböndunum. Þing Alþýðusambands íslands vekja jafnan
þjóðarathygli.
Þegar skipulag verkalýðsfélaganna og verkalýðssamtakanna er skoð-
að, kemur glögglega í ljós, að þar kennir margra grasa. Skipulagið er
ekki hnitmiðað og þaulhugsað til samræmis við bestu erlendar fyrir-
myndir, en í því felst sveigjanleiki, sem oft kemur að góðum notum.
Það sætir gagnrýni, að miðstjórnarvaldið sé of veikt og rétturinn til
að taka endanlegar ákvarðanir um verkföll og samninga sé í höndum
of margra aðila, en um þetta eru þó skiptar skoðanir. Meginannmarki
skipulagsins er sá að mínu áliti, að launþegar á sama vinnustað eða í
sömu atvinnugrein skiptast á milli of margra verkalýðsfélaga. Sem
dæmi um afleiðingarnar má nefna að frystihúsin stöðvast, þegar sjó-
menn á bátaflotanum fara í verkfall, en bátaflotinn stöðvast, þegar
starfsfólk frystihúsanna fer í verkfall. Ákjósanlegra er, að allt þetta
fólk væri betur tengt skipulagslega séð og gæti farið í verkfall á sama
tíma. Taka má annað dæmi um skipulagsbrest og benda þá á eitt lands-
sambandanna, þ. e. Samband byggingamanna. I því eru einungis fag-
lærðir iðnaðarmenn, sem vinna við byggingastarfsemi. Utan þess eru
á hinn bóginn byggingaverkamenn, en þeir eru í hinum almennu verka-
121