Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 54

hefur verið um að verktaki vinni verk, t.d. byggingu mannvirkis, í öðru landi en
aðalstöðvar eru kann að vera álitamál hversu eðlilegt er að miða lagavalið við
aðalstöðvar verktakans.94 Rétt er að taka það strax fram að regla 3. mgr. 4. gr.,
sem varðar réttindi yfir fasteign, hefur verið túlkuð svo að utan gildissviðs
hennar falli samningar um byggingu húsa og annarra mannvirkja.
Þrátt fyrir framangreinda niðurstöðu hafa ýmsir fræðimenn verið þeirrar
skoðunar að réttast sé að beita 1. mgr. 4. gr., sbr. 5. mgr. 4. gr., þannig að samn-
ingur hafi sterkust tengsl við það land þar sem fasteignin er. Það ráði úrslitum
við mat á því hvort beita skuli lögum þess lands þar sem fasteignin er (lex situs)
hvort samningur hafi í heild ríkari tengsl við landið þar sem mannvirki skal reisa
en landið þar sem aðalskuldarinn (verktakinn) býr. Þegar um sé að ræða aðal-
verksamning um byggingu mannvirkis megi almennt gera ráð fyrir því að líkur
séu á að samningur hafi ríkust tengsl við landið þar sem mannvirkið verður
reist.95
Peter Amt Nielsen bendir á annað atriði sem haft getur raunhæfa þýðingu.
Hann telur að verktakar frá mismunandi löndum sem taka þátt í útboði eigi að
geta keppt á sama grundvelli frá sjónarhóli lagavals. Með því að leggja til gmnd-
vallar að samningur hafi ríkust tengsl við það land þar sem mannvirkið verður
reist sé tekið tillit til þessa sjónarmiðs. Þá kunni að vera heppilegt að um aðal-
verksamning gildi lög þess lands þar sem mannvirki er í byggingu, enda taki lög
þess lands þar sem eign er til eignarréttarlegra álitamála. I aðalverksamningum
geti þetta haft sérstaka þýðingu þar sem fjármögnun mannvirkisins sé oft tryggð
með veði í því.96 Hann bendir jafnframt á að framangreind sjónarmið eigi ekki
eins vel við þegar um sé að ræða samninga milli aðalverktaka og undirverktaka
en í þeim tilvikum hafi verktökuþátturinn sem slíkur ekki sérstaka þýðingu. Þar
verði að telja að tengsl samningsins við landið þar sem eignin er staðsett séu
jafnan minni en tengslin við landið þar sem aðalstöðvar undirverktakans eru.
Standi því ekki rök til þess að víkja frá leiðbeiningarreglu 2. mgr. 4. gr. í þessum
tilvikum. Auk þess geti atvik máls verið þannig að ekki sé ástæða til að víkja frá
reglu 2. mgr. 4. gr.97
94 Sjá Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 226. Hann tekur fram að skiljanlegt
sé að reynt hafi verið að komast hjá því að beita lögum þess lands þar sem aðalskyldu skuli efna
(efndastaður) enda geti verið álitmál hver sé efndastaður ýmissa samninga, en það eigi hins vegar
ekki við um verksamninga.
95 Sjá t.d. Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 226; Peter Arnt Nielsen:
International privat- og procesret, bls. 512 og Erik Siesby: Lærebog i intemational privatret, bls.
77. Ur danskri réttarframkvæmd má nefna UfR 1973 583 V þar sem komist var að þeirri niður-
stöðu, með því að beita reglunni um sterkustu tengslin, að um undirverktakasamning milli dansks
trésmíðameistara og þýsks undirverktaka vegna vinnu við uppsetningu á mörgum þýskum eignum
færi samkvæmt þýskum rétti.
96 Peter Arnt Nielsen: International privat- og procesret, bls. 512-513.
97 Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 513. Sjá úr danskri réttarframkvæmd
UfR 1996 937 H.
162