Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Side 66

lögum hvaða lands launþegi nýtur réttarvemdar þegar aðilar hafa samið um
lagaval. Ákvæðið geymir tvær löglíkindareglur sem heimilt er að víkja frá ef það
leiðir af aðstæðum í heild að samningurinn hafi meiri tengsl við annað land og
gilda þá lög þess lands. Þá er greint á milli þess í a og b-liðum hvort launþeginn
starfar að jafnaði í tilteknu ríki eða ekki.
Samkvæmt a-lið skal beita lögum þess lands þar sem launþegi starfar að jafn-
aði þó svo að honum hafi tímabundið verið falin störf í öðru landi. í þessu tilviki
skiptir mestu máli hvar launþeginn starfar að jafnaði, en heimaríki vinnuveitanda
og launþega hafa hér enga afgerandi þýðingu.140 Eins og orðalag ákvæðisins
bendir til skal beita lögum þess lands þar sem launþegi starfar að jafnaði, enda þótt
hann kunni tímabundið að starfa í öðru landi en hann að jafnaði gerir.141
Ákvæði b-liðar tekur til þess þegar launþegi vinnur störf sín að jafnaði ekki
í neinu tilteknu landi. Gilda þá lög þess lands þar sem sú starfstöð sem réð hann
til starfa er, nenta það leiði af aðstæðum í heild að samningurinn hafi meiri
tengsl við annað land, og gilda þá lög þess lands. Hér er einkum átt við þau tilvik
þegar starfsmaður vinnur í mörgum löndum.142
I lögum nr. 43/2000 er ekki að finna neina ákveðna reglu um vinnusamninga
þegar vinnuframlag skal inna af hendi utan tiltekins ríkis, t.d. um borð í skipi eða
á olíuborpalli á hafi úti. Gera verður ráð fyrir því að í tilvikum sem þessum séu
löglíkur fyrir því að beita skuli lögum þess lands þar sem starfstöðin sem réð
launþega til starfa er, sbr. b-lið 2. mgr. 6. gr.143 Sjá í þessu sambandi UfR 2000
1099/2H.
Málsatvik voru þau að breskur ríkisborgari M með heimili í Skotlandi var starfsmað-
ur fyrirtækisins T sem rak flytjanlegan olíuborpall sem hafði um árabil verið stað-
settur á danska landgrunninu í Norðursjó. I ráðningarsamningi var svo fyrir mælt að
breskur réttur gilti um ráðningarsambandið, en hvorugur aðila hafði nokkur tengsl
við Danmörku. Samkvæmt ráðningarsamningnum átti M ekki rétt á orlofi og var það
fyrirkomulag að fullu í samræmi við breskan rétt. Eystri Landsréttur féllst á það með
danska atvinnumálaráðuneytinu að dönsku orlofslögin giltu um ráðningarsambandið.
I dómi Hæstaréttar Danmerkur kom fram að tilvísun 1. mgr. 3. gr. dönsku land-
grunnslaganna til dansks réttar næði einnig til danskra lagavalsreglna, að ákvæði 6.
gr. Rómarsamningsins leiddi ekki til þess að víkja mætti samningi um lagaval til
hliðar og að bæði samningur aðila, sem og 6. gr. með þeim tengslaþáttum sem í henni
fælust, leiddu til þess að breskum lögum skyldi beita um ráðningarsambandið. Þá var
heldur ekki talið að 2. mgr. 7. gr. Rómarsamningsins leiddi til annarrar niðurstöðu.
Niðurstaðan var þvr sú að ekki skyldi beita dönsku orlofslögunum um ráðningarsam-
band M og T.
140 Sjá t.d. IJfR 1987 297 H og UfR 1989 566 H.
141 Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 522.
142 Sjá t.d. Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 522-523. Hann tekur sem
dæmi verkfræðinga sem ferðast milli landa til mismunandi viðskiptamanna til þess að setja upp
vélar. Augljóst er að ákvæði a-liðar 2. mgr. 6. gr. á ekki sérstaklega vel við í þessum tilvikum
143 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 25.
174