Alþýðumaðurinn - 16.03.1954, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUMAÐURINN
ÞriSjudagur 16. marz 1954
► ^/ / y / / / /^ / / /j
V/V'/’/VV.
ALÞÝÐUMAÐURINN
Úlgefandi:
AlliýðulluU kslcltijs Akureyrar.
I.ilsljnri:
BIIACÍ SICURJÓNSSON
Bjarkaisiíg 7. Simi 1604.
Yeri'í kr. 30.00 á ári.
Lausasaía kr. 1.00 lilaðið.
Prcntsmiðj i Rjörhs Júussonar h.j.
Geigur í
aiturhaldiuu
Ugglaust hefir bað ekki farið
framhjá lan Jsmönnum, að eng.n
mál haía farið meira í laugarnar
á Sjáiís^æðisílokknum en kosn-
ingabandalagsfrumvarp Alþýðu-
íiokksms annars vegar og þ.ngs-
ályklunarúllaga sama flokks hm3
vegar um lakmörkun þess fjár,1
sem ílokkur má verja til kosn-
ingabarátlu sir.nar hverju smni.
Bardagaaðíerð lhaldsins er sú
að halda því íram, að mál þessi
flytji Alþyðuílokkurinn nú, aí því
að hann sé orðinn svo miður sin
af minnimátlarkcnnd. Á íhaidið
engin orð yfir það hyldýpi niður-
lægingar, sem það kveður Al-
þýðuílokkinn nú kominn i.
En skýzt, þótt skvrir séu, segir
máltækið, og svo fer blessuðu 1-
haid.nu. Hví cr það svo reitt og
orðljótt í garð „deyjandi flokks".'
Hví telur það sig þurfa að eyða
svo mikiiii prentsvertu til að
reyna að gera íorys.umenn A1
þýðuflokksins tortryggilega.
menn, „sem vila ekki sitt rjúkandi
ráð‘‘, eins og Moigunbiaðið seg-
ir?
Svarið blasir við hverjum
hugsandi manni: SJÁLFSÍÆtí-
Iti ÓTTAST ÞESSl TTÖ ÞING-
MÁL ALÞÝtiUFLOKKSlNS
EINS OG DAUtiANN SINN. -
Verði íjárausiur þess við kosn
ingar sLöðvaður, er einni megin
fylgissloðinni kippt undan þvi að
dómi þess sjálfs. Og kornizt kosn- j
ingabandalög á m.lli Alþýðu-
flokksins, Eramsóknarflokksins
og Þjóðvarnaifiokksins er Sjálf-
stæðið úr leik um ófyrirsjáanleg-'
an tíma í íslenzkum stjórnmálum.
Hafið þið, lesendur góðir, veilt
því athygli, hvernig Sjálfstæðið
bygglr ætíð og ævinlega upp kosn-
ingabaráttu sína, t. d. hér í bæ?
Ekki?
Athugið þá þe'ta: Við aljiing-
iskosningar er aldrei lögð nokkur
áherzla á málefni. Þau eru nefni- ^
lega algert aukaatriði. Þar er æ
og ævinlega vinsældum góð- ^
gjarnrar en atkvæðalítillar per- ^
sónu leflt á móti óvinsældum og
ráðríkis stærsla fyrirtækis hér í
bæ, KEA, og síðan látlaust, linnu-
laus1 og þindarlaust alið á þessu:
„Hvort viltu heldur, kjósandi góð-
ur, KEA-va’dið, sem vissulega er
nú nógu sterkt hér í bænum, þólt
það fari ekki að drottna á alþingi
Iíka, eða hið. v.'nsæla prúðmenni
Sjálfstæð’smanna? Annars áttu
ekki völ.“
Frumvarp Ilannibals Valdimarssonar:
Islands ndí til alls
Ilannibal Valdimarsson, form.
Alþýðuflokksins, hefir fvrir
nokkru lagt f.am á alþingi frum-
varp til laga um, að fiskveiða-
landhelgi íslands nái !il alls land-
grunnsins. Enda þótt ósennilegt
þyki, að stjómarflokkarnir telji
sig geta samþykkt frumvarp þetta,
verður því ekki andmælt, að hér
er um sögulegan a:burð að ræða:
Krafan um að landgrunnið sé
eign viðkomandi lands er í fyrsta
sinn borin fram á alþingi íslend-
inga. Þetta er mál, sem um næstu
framlíð hlýtur að verða brenn-
andi hagsmunamál íslenzku þjóð-
arinnar, og er því vel, að það cé
rætt og reifað nú þegar á alþingi,
svo að engum blandizt hugur um.
hvaða marki beri að stefna að á
þessum ve'tvangi.
Frumvarpið:
1. gr.
„Fiskveiðalandhelgi íslands
tekur til álls landgrunnsins.
Landgrunnið takmarkast af
línu, sem dregin er 50 sjómílum
u'an yztu nesja, eyja og skerja
við landið. Þar sem 200 metra
dýp'arlína landgrunnsins nær út
fyrir 50 sjómílna línuna, lakmark-
ast landgrunnið af henni.
2. gr.
Með reglugerð skal kveða á um
f amkvæmd löggæzlu innan fisk-
Og KEA-geigurinn virðisl
blinda liart nær 200—250 sálir
hér í bæ kosningar ef ir kosnmg-1
ar, því að við bæjarstjórnarkosn-
ingar fær Sjálfstæðið alltaf m.kið
færri atkvæði en við alþingiskosn-
ingar. Ilið fyndna við þetta allt
saman er svo það, að Sjálfs.æðið
liggur marflatt fyrir „KEA-vald-
inu“ alltaf í bæjarstjórnarmálum.
Nú, en þegar til bæjais'jórnar-
kosninga kemur, Jrykir KEA-grýl-
an ekki einhlít, þar sem allir vita
hvort eð er, að hún hefir fyrir
fullt og fast komið gandrelðar-
beizli á Sjálístæðið í bænum.
Málefni þýðir auðvitað enginn að
sýna. Þau eru ekki lil. En til að
missa ekki sálirnar ftá sér er í
versta tilfelli gripið til áhrifamik-
ils sjónleiks, sem kallas! útstrikan-
ir: Hópar eru efldir hver gegn
öðrum. Ilersýning og deilda-
keppni á að forða óhugnanlegu
atkvæðatapi. Og þetta tekst að
nokkru, en hve lengi? Segja mætti
mér, að það sé skemmra undan cn
ma:gan grunar, að Akureyringar
hætti að styðja með fjöldafvlgi
gjörsamlega málefnalausan flokk
og atkvæðalausa forvstu.
Það er líka augljós ge'gur í af'-
urhaldinu. Hver er svo sem að lá
því það?
1952 var birt, var Jjcss sýnilega
vandiega gætt, að ekki yrði ái
neinn hátt annan gefið í skyn en I
að hér væri einungis urn íriðun-
arlínu að ræða. Þessi aíslaða var
eftir atvikum mjög hyggileg, en
nauðsyniegt heíöi ver.ö, að skar-
, . ið hefði venð lekið af um það,
mai 162o og siðari íiiskipanir ciai 1 ...
1 ° að í iandhelgismaium ætLum vxð
vera minna en 12 sjómílna belxi 1 .
J miklu vxötækari rett en Inðunar-
utan við ír.ðunarlínuna írá 19.1 * * ,
„ svæðið henti ul. Þo tokst svo til,
marz 1952. A þvi svæði sé öllurn 1 .
, . , , , að sum hioðxr. sem b.rtu iretta-
erlendum Ls.íiskipum bannað að , ,, , I
, , , tilkynn.nguna, koiiuðu þær rað-'
s.aianir, sem hún íjallaði um, að-
gerðrr í landheigxsmáium og iín-
velðalandhelginnar, svo og um
stærð gæzlusvæðisins. Þó skal þuð 1
í samræmi vrð tilskipun irá 13
stunda hvers konar fiskveiðar- I
Þar til ákveðið verður, að ís-
lenzk lögsaga. að Jrví er varðar
fiskveiðar, taki tii allrar fisk-
veiðalandhelg.nnar, skal ríkis-
stjórn íslands tiikynna s:jórnum
una landhelgisxínu. Nauðsynlegt
hefði verið, að þessi misskilning-
ur hefði ver.ð iexðréttur, helzt,
þegar í stað.
Eréttatilkynningar utanrikis-
þeirra ríkja, er fiskveiðar stunda
við landið, um víðáttu þess svæð-
is, scm löggæzlan er látin taka til , ,. . ,
, . DD yiirlýsingar emstakra
a hverjum tírna samkvæmt grein
þessari.
3. gr.
Lög þessi öðlast gildi 17. júní
1952.“
Gresnargetð frum-
varpsins:
Ákvæði urn víðá'.lu fiskveiða-
ráðuneytisins sumar hverjar og
gar einstakra starfs-
manna Jiess hafa og verið var-
hugaverðar að þessu ley!i, þar
senr t. d. cr talað um landhelgis-
mál og landhelgisl.nu, þegar átt
er við iriðunarráðstafan.r. Þess
ber að minnast, að alþjóðadóm-
stóllinn í Haag staðfesti með
dómi sínum í deiluináli Norð-
manna og Breta, að friðunar-
svæðið við Noreg skyldi teljast
landhelgi, enda þótt Noiðmenn
landhelginnar við ísland er að- nefndu svæðið aldrei því nafni,
eins að finna í gömlum tilskipun- heldur einungis fiskveiðitakmörk-
um Jiar að .'.útandi, og má eigi j í því sambandi gæti einniitt verið
lengur við það una, að ákvæði í ■ sérslök ástæða til að leggja á-
lögum kveði ekki skýrt og skorin- herzlu á Jiað, að friðunarlínan sé
ort á um rétt íslenzku þjóðarinn- ekki landhelg.slína, ella kynni svo
ar txl að búa ein að auðlindum að fara, að aljijóðadómstóllinn
þeim, lífrænum sem ólífrænuin,1 kvæði einhvern daginn upp dóm
sem finnast í hafi umhverfis land- þess efnis, að friðunarsvæðið frá
tð. j 19. marz 1952 bæri að telja land-
Fiiðunarákvæðin, sem sett voru helgi íslands. Og þá kann svo að
19. marz 1952 í samræmi við lög fara, að vér glötum rétti vorum
um vísindalega
til frekari aðgerða og að þetta
að fara.
landhelginnar
nr. 44 frá 1948
verndun fiskimiða landgrunnsins,1 spor, sem að áliti svo margra, Jiar
eru ekki ákvæði um fiskveiða- á meðal málgagns Jiess flokks,
landhelgi og því varhugavert, þeg- sem nú fer með' utanríkismál,
ar friðunarlinan er kölluð land- J verði ekki áðtins spor i ré.ta átt,
helg.slína eða fiskveiðitakmörk. heldur lokasporið í Jressu mikil-
Svo sem kunnugt er, táknar land- J væga máli þjóðarinnar, en til-
helgislína endimörk yfirráðaré.t- gangur þcssa frumvarps er m. a.
ar hlutaðeigandi ríkis um liltekna að koma í vt*g fyrir, að svo kunni
hagsmuni, og getur sá yfirráða-
ré.tur verið mtsmunandi rnikill
eftir því, hvaða hagsniuni er um
að ræða, svo sem einkarétt lil
fiskveiða eða að því er tekur til
tollgæzlu o. s. frv. Afiur á móti
táknar friðunarlína endimörk
þess svæðis, sem friðuð cr í ein-
hverjum ákveðnum tllgangi, t. d-
vegna flskistofnsins, og getur
naumast náð út fyrir landhelgi
þess ríkis, nema samþykki ann-
arra ríkja, sem hagsmuna eiga að
gæta, komi til. Mismunurinn kem-
ur kvað Ijósast fram í því, að
samkvæmt eðli málsins getum við
leyft fiskiskipum okkar að stunda
hvers konar veiðar innan land-
helgi, en slíkt kemur hins vegar
ekki til greina um friðunarsvæð-
ið.
VíSfækari léFtur.
Þegar reglugerðln írá 19. marz
HeppiSega<>ta lausnin.
Um afmörkun
segir í fyrrgveindurn dómi, að
hún hafi alltaf aljijóðlegt horf og
að hún geti ekki eingöngu oltið á
vilja strandríkisins, svo sem liann
biilst í innaníandslöggjöf Jiess.
Þótt framkvæmd afmörkunarinn-
ar sé að v su óhjákvæinilega ein-
hliða gerningur, þar sitm strand-
ríkið eltt er bært til að fram-
kvæina hana, iýlur gihli afmörk-
unarinnar gagnvart öðúuin rikj-
um aljijóðareglum. Þá eegir enn-
frernur, að veita verði riki Jiví, er
lilut eigi að máli, olnbogarúm til
að afmarka hmdlielgina í sam-
ræini við hagsmuni og aðs'æður.
Ljóst er og, að taka verð'ur tillit
lil efnahagslegrar sérs'öðu, svo
og landfræðilcgrar, ennfreniur að
söguleg atriði varðandi landhelg-
ina skipta verulegu máli.
í öllum þessum atriðum hefir
Island algera sérstöðu, og mun
vera óþarfi að gera greln fyrir
því, svo alkunn er hún.
Mikiívægt mól.
Ollum má Ijós vera nauðsyn
þess, að íslenzka Jijóðin búi ein
að auðlindum sínum í hafinu um-
hverfis landið. en aðrar Jijóðir
hafa einnig gert sér grein fyrir
hagsmunum sínum að þessu leyti,
og hafa sumar þeiira helgað sér
landgrunn s.tt, nú síðast eilt
brezku samvildislandanna Ástra-
lía.
Alþýðuflokkurinn telur, að ekki
megi dragast öllu lengur, að ís-.
lenzka Jijóðin geri ráðstafanir til
þess að tryggja rétt sinn í þessu
mikilvæga rnáli. og því er frum-
varp þetta flutt nú.
Þess skal getið, að lagafrum-
varp þetta er samið með hliðsjón
af þelm niðurstöðum, sem dr.
Gunnlaugur Þórðarson liefir kom-
izt að í doktorsritgerð sinni, sem
sé, að íslendingar eigi rétt til
landgrunnsins alls, svo sem var á
dögum Jijóðveldisins. eða a- m. k.
til 16 sjómílna landhelgi.
Um einstakar greinar frum-
varpsins skal þetta tekið fram:
Um 1. gr.
Varðandi takmörk landgrunns-
ins er sluðzt við kenningar dr.
Gunnlaugs Þórðarsonar, en í
doktorsritgerð sinni segir hann á
b!s. 119—120:
Hagsmunir og
aðsFæður.
„Það er rar.nsóknarefni út af
fyrir sig, hvernig ákveða skuli
takmörk landgrunnsins. Eðlileg-
ast væri að miða við ákveðið
dýpi. Hentugra mun þó að miða
við tillekna fjarlægð undan landi.
Þó virð.st heppilegasta lausnin
geta orðið sú., að taka lillit til
dýptar og fjarlægðar í senn.
Um landgrunnið við ísland
liefir aðallega komið til tals að
miða við ákveðið dýpi, 200 eða
400 metra. Telja verður eðlileg-
ast, að m.ðað verði við hvort
tveggja í senn, fjailægð undan
landi og jafnframt tekið tillit lil
sjávardýpis. Kæmi þá helzt til
greina 50 sjómílna víðátta. Sú
landgrunnslína mundi að mestu
leyti íalla á milli 200 og 400 m-
dýplarlínanna. Ilins vegar verði
200 metra dýptarlinan látin skera
úr um víðáttu landhelginnar, þar
1 sem hún nær ú! fyrir 50 sjómílna
1 takmörkin. Á Jieim slóðum, þar
^ sem þessi landgrunnslína mundi
Jliggja, eru dýptarlínurnar viða
jmjög þéltar og halli sjávarbotns-
ins því mikill, en það er einn
helzti mælikvarðinn til að miða
takmörk landgrunnsins við.
Onnur ástæða er og til Jiess, að
50 sjómílna línan er sett fram,
nefnilega sú, að sögulegar líkur
eru fyrir Jiví, að um það bil, er
íiskveiðar erlendra manna hófust
við ísland, hafi fyrs'a „landhelg-
in“, þ. e. svæðið, þar sem erlend-
Framhald á 4. eiðu.