Víðir - 04.07.1931, Blaðsíða 1

III. árg.
33. tbl.
V
Vestmannaeyjum, 4. júli 1931.
Eignaréttur
einstaklingsins.
t
„Lastaðu ei laxinn, sem
leitar móti straumi sterk-
lega, og stiklar fossa“.
Sá maður sem vill vinna sem
best að sínum eigin hag og þjóð-
félagsins, kýs ávalt að hafa ó-
bundnar hendur til þess að sýna
framtak sitt.
Maðurinn sem vill ekki vera
fjötraður hlekkjum ósjáifstæðis
og ríkisrekaturs, er fylgjandi því
skipulagi, er byndur eigi hendur
hans þegar hann vill sækja fram.
Nú á seinni tímum hefir framtak
einstaklingsins ráðiðmestum fram-
kvæmdum. Flest hin stóru spor,
er stígin hafa verið, eru að þakka
einhverjum sérstökum mönnum.
Forgöngumennirnir leiða fjöldann
áfram, þeir skapa ávalt eitthvað
nýtt samtíðarfólki og eftirkomend-
um til góðs. þaö er óþarft að
nefna nokkur sérstök dæmi hér.
þetta þekkja allir.
En einmitt á þeim sama tíma
og mennirnir eru að stíga þessi
stóru spor, þá kemur fram kenn-
ing er stefuir að því að framtak
einstaklingsins sé sett í fjölra.
Kenningin er Jafnaðarstefnan.
Menn hrópa hátt um það, að
verkalýðurinn sé þræll ánauð-
anna. En um leið berjast þeir
fyrir þvi að allir séu gerðir að
þrælum ríkisins. þe'r tala um
atvinnuleisi og i sömu andránni
eru þeir að reina að svæfa fram-
tak einstaklingsins. þeir tala um
lág laun og í sama mund vilja
þejr koma öllu i vasa ríkisins,
er skamti mönnum svo eftið geð-
þótta. þannig er Jafnaðarstefnan
full af mótsögnum þegar hún er
Bkoðuð niður í kjölinn.
Sjáifstæðismenn vilja halda
eignarétti einstakllngsins í heiðri
þeir vilja að hverjum manni sé
frjálst að sýna framtak. þeir vilja
að menn séu sínir eigin hús-
bændur.
Hér í Vestmannaeyjum eru
margir útgerðarmenn.
þótt ótrúlegt meg' virðast þá
eru nokkrir þessara manna Jafn-
aðarmenn, eða með öðrum orðum
fylgendur þeirrar stefnu sem vill
útiioka framtak og eignarétt ein-
staklingsins. þeir eru fylgandi
ríkisrekstri.
Til þess að gefa mönnum ofur-
litla hugmynd um hve ríkisrekst-
ur væri hættulegur þeim sjáifum
vii ég taka hér dæmi.
þegar svo er, að menn eiga
bátana sjálfir, þá hugsa þeir um
þá og vinna við þá. Ef nú væri
ríkisrekstur þá þyrfti rikið að
borga hvert handtak sem unnið
væri. Hvað ætli það kostaöi
mikið ef allt væri borgað, sem
unniö væri að útgerðinni, ef
þar væri reiknuð öll tómstunda
vinna einstaklingsins? Hver yrði
þá útkoman hjá útgerðarmönnum
hér? það er ábyggilegt að það
yrði erfitt mörgum manninum að
borga alla þá fúlgu.
Tómstundavinna eigendans er
svo mikils virði, að hún ríður
fyllilega baggamuninn. Enda
munu Jafnaðarmenn sjaldan minn-
ast á hana þegar þeir eru að
Prédika um ríkisrekstur
Eignarétturinn á að haldast í
helðri. Framtak einstaklings á
að fá að njóta sín. En erlendar
öfga kenningar eiga að falla í
gleymsku og dá, þvi bolchevism-
inn verður aldrei til annars en
bölvunar.
Farsæld og heiður lands og
þjóðar er undir því komin að
menn fái að beita kröftum sínum.
Fátæk og fámenn þjóð, þolir eigi
að henni sé unnið tjón með því
að framtakið sé veikt að neinu
leyti.
Munið það góðir íslendingar.
Sóttvarnir.
það var í síðasta tölublaði „Víð-
is° minst lítilsháttar á, að skarlat-
sótt gengi hér og því sambandi
spurt um, hvað heilbrigðisnefnd
ætlaði að gera í þessu. Vegna
þess að blaðið mun hér gera orð
á því, sem ýmsir ræða um, og
jafnvel hnýta í nefndina fyrir,
langar mig til að upplýsa málið
nokkuð og bæta við fáum orðum
um söttvarcir í líkum og slíkum
tilvlkum, frá m'nu sjónarmiði.
En annars er það ekki he'lbrigð-
isnefnd heldur sóttvarnarnefnd,
sem þetta varðar.
Rétt eftir að héraðslæknir fór
burt hér á dögunum, hringdi ég
tii hans í því skyni að tala við
hann um skarlatssóttina, því að
ég vissi ekki að hann var far-
inn. Átti ég tal við konu hans,
frú Sylvíu. þegar hún heyrði
erindið, sagði hún mér að mað-
ur sinn hefði, rétt áður enn hann
fór, átt ta! við Iandlækni um
þetta og hetði þeim komið sam-
an um, að engra sóttvama væri
þörf, þar eð veikin væri ekki
skæð, enda verið hér um all-
iangan tíma.
Sem stendur er eg elnn i sótt-
varnarnefnd, því að ekki er mér
kunnugt um að bæjarstjórnin
hafi enn kosið mann í nefndina.
Ég vil því taka fram, að ég hefi
alls enga ástæðu séð til að bera
mig saman við héraðslækni, því
að hvorugur hinna iæknanna hafa
snúið sér til mtn út af skarlats-
sóttinni, eða tilkynt mér nokkuð
um hana eða hver brögð væri
að henni. Hefi eg því enga á-
stæðu til að ætla, að hún hafi
versnað að neinu ráði. því á
almennu bæjarslúðri byggi ég
aldrei, hvorki í þessu né öðru.
Mér hefur ekki reynst það vel
ábyggilegt. Jafnvel enn síður hér
en annarsstaðar.
En úr því ég er farinn að
minnast á þetta mál, ætla ég
elns og ég tók fram, að fara
nokkum orðum um skoðun mína
á sóttvörnum yfirleitt í líkum til-
vikum.
Með vaxandi samgöngum er
ísland að komast í miklu nánara
samband viö umheiminn en áður
var. Enda þótt sumir hlutar Is-
lands lifi enn að nokkru eða
miklu leyti uudir einaugrun gamla
tímans fer þeim óðum fækkandi
og þessi kynslóð keppir vel að
þvi marki, að þeir hvetfi alveg.
Af öllum landshlutum eru Reykja-
vík og Vestmannaeyjar þó þeir
staðir, þar sem sambandið er
greiðast og almennast við um-
heiminn, við önnur lönd. Af
þessu leiðir, að miklu er hætt-
ara við en áður, að algengar far-
sóttir berist hingað tii lands og
að vér megum ekki ímynda oss,
að vér getum einangrað oss eins
og fyrrum, þegarskip komu ekki
til landsins svo mánuðum skifti.
Við verðum þess vegna um sótt-
varnir að semja okkur að sið
erlendra menningarþjóða, en ekki
halda uppi úreltum, óheppilegum
og jafnvel óframkvæmanl. aðfei ð-
um fyrrl tíma hér á landi. í öðr-
um löndum er aldrei einangrað
við slíkum sjúkdómum eins og
t. d. skarlatssótt, mislingum, kíg-
hósta, o. fl. þessir sjúkdómar
eru taldir barnasjúkdómar, sem
eru landlægir og víst örsjaldan
eða aldrei ganga sem farsóttir.
Við eigum að láta hið sama
verða hér. þá verða sjúkdómar
þessir meinlausir.
það er mjög misjafnt hve iólk
er sótthrætt. Sumt verður alveg
„hysteriskt" viti það af smitandi
veikindum náiægt sér. þetta fóik
vili helst hafa sóttvarnir sem víð-
tækastar og fer langt úr leið til
þess að mæta ekki manni sem
það ^runar að geti gert sig veik-
an. Ég veit dærni þess af eigin
reynslu frá Sauðárkróki þegar
skarlatsótt var hjá mér og fólk
af heimilinu kom út á götu. Ég
veit lika dæmi þess frá Vest-
mannaeyjum aö maður þorði ekki
að hafa barn á heimili sínu vegna
þess að hann hélt að það væri
með bólgua kirtia (berklaveiki).
það er trú mín að tólk þetta
losni þó ekki rreinur en annað
fólk við veikindi og dauða.
þegar infiuensan gekk í vetur
vildu sumir láta sóttkvia eyjarn-
ar(0- Jeg böid að þeim, sem eru
svo sótturæddir sé best að iara
burtu og setjast að t.d. í Skafta-
fellssýslu. Annað mal er að gæta
fylstu varúðar i veiki’ndum og að
hið opmóera létti undir aö það
sé gert, og aö það sé unnt. T.d.
er íull þörf á aö hafa hér sótt-
varnarhús þar sem hægi er að
leggja inn t.d. taugaveikissjúk-
linga og menn, sein eru mjög
veikir, en hafa slæm húsakynni.
T,d. hefði það efiaust bjargað
maunslifum í vetur og oftar að
því er til sjómanna kemur, sem
urðu að liggja veikir i slæmum
og loftlitlum sjóbúðum. í slíku
umhverfi er vitanlega hættara við
lungnabólgu. Læt ég svo útrætt
um þetta mál þó að margt fleira
mætti um það segja.
K. L.
Björgudarmálefni.
Eins og konnugt er lét Slysa-
varnarfélag íslands bát hingað
s. 1. haust með þeim skilyrðum
að hann yrði hafður á Eiðinu,
að skýli yrði byggt yfir hann,
og að Björgunarfélagið tæki að
sér umsjá hans og rekstur. Ýmsir
álita að ekki sé sem heppiiegast
ag hafa bátinn á Eiðinu. en hann
var nú látinn hingið með þeim
skilyrðum er ofan segir, og
stjórn Slysavarnarfélagsins gengur
auðvitað hið besta til.
Svo er 1 ka vel mögulegt að
einhverntíma geti orðið gagn að
bátnum þó á' Eiðinu sé, um það
er ekkert hægt að segja nú, því
margt ber við á langri leiö, og
báturinn getur geymst þarna
mjög lengi eins og nú er frá
honum gengið.
þáreð búast má við, að sein-